KürtKültürü

Mehmed Uzun, Kürt edebiyatı için önemlidir çünkü: 1. Ana dilinde yazma cesareti: Kürt dilinin yasak olduğu bir dönemde, egemen dilde değil, ana dili olan Kürtçe'de yazmayı tercih etmiştir. 2. Modern Kürt edebiyatının kurucusu: Kürtçe yazı dilini geliştirmek, ortak bir yazınsal dil oluşturmak ve Kürt hikâye anlatım geleneğini canlandırmaya yönelik çalışmalarıyla modern Kürt edebiyatında kurucu bir role sahiptir. 3. Sürgün deneyimi: Sürgün hayatı boyunca Kürt kültürü ve edebiyatını derinlemesine öğrenmiş, bu deneyimi eserlerine yansıtmıştır. 4. Uluslararası tanınırlık: İsveç ve Dünya Gazeteciler Birliği üyesi olmuş, Uluslararası PEN Kulübü'nde aktif olarak çalışmıştır.

İran'da dağda yaşayan adam, Hüseyin Selim Osman adlı 87 yaşındaki Kürt kökenli bir kişidir. Osman, İran-Irak Savaşı sırasında eşi ve üç çocuğunu kaybettikten sonra Pave bölgesindeki bir dağa çekilmiş ve burada 30 yıl boyunca kayaları oyarak 11 odalı bir mağara ev yapmıştır.

Dengbej dinlemek, çeşitli faydalar sağlar: 1. Kültürel Mirasın Korunması: Dengbejler, Kürt kültürü ve geleneğinin önemli bir parçası olan hikayeleri, masalları ve efsaneleri aktararak kültürel mirasın korunmasına katkıda bulunur. 2. Toplumsal Bağların Güçlenmesi: Dinleyiciler arasında topluluk hissi oluşturur ve geçmişle bağları kuvvetlendirir. 3. Eğitim ve Bilgi Aktarımı: Genç nesillere geleneksel hikaye anlatımını tanıtarak, tarihsel ve toplumsal olaylara dair bilgi aktarır. 4. Duygusal Etki: Anlatılan hikayeler, dinleyicilerde eski zamanların sıcaklığını ve insan ilişkilerinin derinliğini yeniden canlandırır.

Ronahi TV, Kürt gazeteciler tarafından kurulmuş bir televizyon kanalıdır.

Hinek Henek, Kürtçe eğlence ve komedi programı olup, toplumsal sorunları eleştirel bir perspektifle ele almaktadır. Programın "Doxtorê Super" (Süper Doktor) adlı skeci, hekimlerin kısıtlanan muayene süresi gibi konuları işleyerek, hasta öyküsü, fiziki muayene, tanı ve tedavi aşamalarının kısa bir sürede tamamlanamayacağını vurgulamaktadır. Ayrıca, Kürt kültürünü de yansıtan skeçler, izleyicilerden gelen hikayeleri de içermektedir.

Arapça halay, belirli bir yöreye ait değildir. Halay, Türkiye'nin Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Çukurova bölgelerinde oynanan halk oyunlarının genel ismidir. Ancak, bazı bölgelerde farklı isimlerle anılan halaylar bulunmaktadır. Örneğin, Kürtçe'de "Govend" veya "Dîlan", Süryanice'de "Ḥeggāʾ", Azerice'de "Yallı" ve Ermenice'de šurǰpar olarak bilinir.

Serê Salê (Kürtlerin yılbaşısı), her yıl 13 Ocak'ta başlayıp 3 gün süren kutlamalarla kutlanır. Kutlamalar şu şekilde gerçekleşir: 1. Temizlik ve Yeni Kıyafetler: Evler temizlenir ve yeni kıyafetler giyilir. 2. Geleneksel Yemekler: Sofralarda tatlılar ve şekerli yiyecekler yer alır. 3. Yaşlıların Ziyareti: Yaşlılar ziyaret edilir ve hediyeler verilir. 4. Eğlenceler: Davul ve zurna eşliğinde eğlenceler düzenlenir, aile ve dostlar bir araya gelir. 5. Çocuk Oyunları: Kız çocuklar erkek kıyafeti giyip, yüzlerine soba isi veya koyun yünü ile takma sakal ve bıyık yaparlar. Bu gelenek, Mezopotamya'daki eski medeniyetlere kadar uzanır ve Kürtlerin kültürel bir bağı olarak nesilden nesile aktarılır.

Kiras fistan ve şal u şepik, Kürt halkının geleneksel kıyafetleridir. - Kiras fistan, kadınların giydiği rengarenk uzun elbiseye verilen isimdir. - Şal u şepik ise erkeklerin giydiği şalvar, kuşak ve yelekten oluşan kıyafettir.

Kürtleri anlatan bazı Hollywood filmleri şunlardır: 1. "Kaplumbağalar da Uçar" (2004) - Bahman Ghobadi'nin yönettiği, Irak Savaşı'nı konu alan bir film. 2. "Yol" (1982) - Yılmaz Güney'in yönettiği, Türkiye-İran sınırında bir Kürt mülteci kampını anlatan film. 3. "Sürü" (1978) - Yılmaz Güney'in, Kürt aile yaşamını ve aşiretleri ele alan filmi. 4. "Rüzgar Bizi Sürükleyecek" (1999) - Abbas Kiyarüstemi'nin, İran'ın bir Kürt köyünde geçen yaşantıyı anlatan filmi. 5. "Press" (2010) - 90'lı yılların ilk yarısında çatışmaların yoğun yaşandığı günlerde Diyarbakır'da yaşanan insan hakkı ihlallerini konu alan film.

Dengbej kelimesi, Kürt sözlü edebiyatında kilam ve stran söyleyen sanatçılara verilen ad anlamına gelir. Bu kelimenin kökeni, "ses" anlamına gelen "deng" ve "söyle" anlamına gelen "bêj" kelimelerine dayanır.

Çukur dizisinde Murtaza'nın Kürtçe söylemesi, karakterin Kürt kökenli olmasından kaynaklanmaktadır.

Kürtlerin eski takvimlerinden biri, Kürt özgün takvimi olarak da bilinen "Takvimê Rewşenî"dir. Yılın ilk günü, Newroz olarak kabul edilir ve bu tarih, Miladi takvime göre 21 Mart'a denk gelir.

En güzel Kürt halayı olarak değerlendirilebilecek bazı popüler şarkılar şunlardır: 1. "Lorke Lorke" - Beşir Kaya. 2. "Zer Mircan" - Agire Jiyan. 3. "Şemmame" - İbrahim Tatlıses. 4. "Midigo Me" - Maral. 5. "Haynik Ninna" - Erol Berxwedan. Bu şarkılar, Kürt halaylarının hareketli ve coşkulu atmosferini yansıtmaktadır.

"Delalê" şarkısını Şivan Perwer, Kürt halkı için yazmıştır.

Kürtlerin yılbaşı, Serê Salê olarak adlandırılır ve her yıl 13 Ocak'ta kutlanır. Kutlamalar üç gün sürer. Kutlama ritüelleri şunlardır: 1. Temizlik ve Yeni Kıyafetler: Evler temizlenir ve yeni kıyafetler giyilir. 2. Geleneksel Yemekler: Özellikle tatlılar ve şekerli yiyecekler yapılır. 3. Yaşlıların Ziyareti: Yaşlılar ziyaret edilir ve hediyeler verilir. 4. Eğlenceler: Davul ve zurna eşliğinde eğlenceler düzenlenir, aile ve dostlar bir araya gelir. 5. Çocuk Oyunları: Kız çocuklar erkek kıyafeti giyip yüzlerine takma sakal ve bıyık yapar, erkek çocuklar ise kadın elbisesi giyerek kapı kapı dolaşır ve bahşiş toplarlar. Bu gelenek, Mezopotamya'daki eski medeniyetlere kadar uzanır ve İslamiyet'in kabulünden sonra bazı dini unsurlar eklenmiştir.

Ayfer Düzdaş'ın "Lo Wer Meke" şarkısı, aşk ve ayrılık temalarını işliyor gibi görünüyor. Şarkı sözlerinde, sevgiliye yönelik duygusal bir çağrı ve onunla uzak yerlere gitme isteği yer alıyor. Şarkının tam anlamı ve hikayesi hakkında daha fazla bilgi için sanatçının kendi açıklamalarının veya şarkının bağlamının incelenmesi önerilir.

"Eskerê Romê" hikayesi, Kürtlerin dengbêjlerin stranlarında ve anaların feryatlarında sıkça kullandığı bir deyimdir. Hikayenin kökeni, Kürtlerin uzun süre Romalıların saldırılarına uğraması ve bu saldırıların ardından batıdan gelen her saldırıyı Roma saldırısı olarak görmelerine dayanır. İhsan Nuri Paşa bu durumu şu şekilde açıklamıştır: "Bir insan hızlı yemek yediği zaman Kürtler kendisine 'Eskerê Romê li pey te ye' derler, yani 'Roma askerleri mi seni kovalıyor' anlamında". Ayrıca, Türkler de batıdan Kürdistan'a saldırdıkları için onlara da "Eskerê Romê" denilmiştir.

"Yar Heybete" şarkısı, Kürt yöresine aittir.

Kürt aşk temalı bazı filmler şunlardır: 1. Mem û Zin (1991). 2. David ü Leyla (2005). 3. Güneşi Gördüm (2009). 4. Kaplumbağalar da Uçar (2004). 5. İki Dil Bir Bavul (2008).

Dengbêj Celal olarak bilinen Celal Güzelses, Kürt kökenli olup 1899 yılında Diyarbakır'da doğmuştur.