KişilikBozuklukları

Hastalık hastası (hipokondriyazis), obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu kapsamında değerlendirilebilir.

Reaktif kişilik bozukluğu terimi, DSM-5'te belirtilen 10 farklı kişilik bozukluğu türünden biri değildir. Ancak, kişilik bozuklukları genel olarak üç kümede sınıflandırılır: 1. A Kümesi (Eksantrik/Tuhaf): Paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozukluklarını içerir. 2. B Kümesi (Değişken/Dramatik): Antisosyal, borderline, histriyonik ve narsisistik kişilik bozukluklarını kapsar. 3. C Kümesi (Korkulu/Kaygılı): Çekingen, bağımlı ve obsesif kompulsif kişilik bozukluklarını içerir. Kişilik bozuklukları, bireyin algılarını, duygularını, düşüncelerini ve eylemlerini olumsuz etkileyen ruhsal bozukluklardır.

Kendini sergileme hastalığı olarak bilinen durum, narsist kişilik bozukluğu olarak adlandırılabilir. Narsist kişilik bozukluğu, bireyin kendini herkesten üstün ve eşsiz hissetmesi, artan beğenilme ihtiyacı ve empati yoksunluğu ile karakterizedir. Belirtileri arasında kendini büyük görme, aşırı takdir edilme isteği ve başkalarının ihtiyaçlarına karşı duyarsızlık yer alır. Tedavisi genellikle psikoterapi üzerine odaklanır ve bireyin duygusal denge ve sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.

Histerik ve histerezis kavramları farklı alanlara aittir ve birbirleriyle doğrudan ilişkili değildir. Histerik, psikolojik bir terim olup, aşırı duygusallık, dikkat çekme ihtiyacı ve dramatik davranışlarla karakterize edilen histrionik kişilik bozukluğu anlamına gelir. Histerezis ise, elektrik ve elektronik mühendisliğinde kullanılan bir terimdir ve bir cihazın giriş ve çıkış sinyalleri arasındaki gecikmeyi ifade eder.

Şizotipal kişilik bozukluğu olan ünlüler arasında David Bowie ve Stanley Kubrick gibi isimler bulunmaktadır.

Sürekli geçmişi hatırlama, paranoid kişilik bozukluğu ve hipertimezi gibi durumlarla ilişkilendirilebilir. Paranoid kişilik bozukluğu, bireylerin karşılarına çıkan her durumu derinlemesine analiz etmeleri ve geçmişteki olumsuz deneyimleri güncel tutmaları gibi davranışlar sergilemelerine neden olabilir. Hipertimezi ise, bireylerin geçmişteki anıları olağanüstü bir şekilde hatırlamalarına neden olan nadir bir durumdur.

Kendini ifade etmede zorluk, çekingen (kaçıngan) kişilik bozukluğu ile ilişkilidir. Bu bozukluk, sosyal ortamlarda utangaçlık, eleştirilme korkusu ve yakın ilişkiler kuramama gibi belirtilerle karakterizedir.

Borderline ve BPD (Borderline Kişilik Bozukluğu) aynı şeyi ifade eder.

Öfkeyi kontrol edememek, aralıklı patlayıcı bozukluk (APB) olarak adlandırılan bir kişilik bozukluğu ile ilişkilendirilebilir. Diğer öfke kontrol bozukluğu belirtileri gösteren kişilik bozuklukları arasında sınırda (borderline) kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu da bulunmaktadır. Öfke kontrol bozukluğu şüphesi taşıyan bireylerin bir uzmana danışmaları önerilir.

Hipomanyak kişilik bozukluğu, bipolar bozukluğun bir spektrumu olarak görülen ve kişilerde belirli bir dönem boyunca gözlemlenen hipomani epizodlarını ifade eder. Hipomani, tam manik atakların daha hafif bir formu olup, kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ancak ciddi mani veya majör depresif episodlar kadar şiddetli değildir. Hipomanyak kişilik bozukluğunun belirtileri arasında şunlar yer alır: - artan enerji; - azalan uyku ihtiyacı; - aşırı özgüven; - hızlı düşünce akışı ve konuşma; - riskli davranışlarda bulunma. Tedavi genellikle psikoterapi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişikliklerini içerir.

Psikopat ve psikopomt terimleri aynı değildir. Psikopat, empati ve pişmanlık gibi duygulardan yoksun, antisosyal kişilik bozukluğu olan bir bireyi tanımlamak için kullanılır. Psikopomt terimi ise, belgelerde veya kaynaklarda bulunmayan, muhtemelen yanlış bir kullanım veya uydurma bir terimdir.

Yansıtma yöntemi, narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi bazı akıl hastalıklarında sıkça gözlemlenir.

İçine kapanıklılık, şizoid kişilik bozukluğu ve çekingen kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarında görülür.

İşlevsel narsisizm ifadesi, narsisizm kavramının farklı bir türünü ifade edebilir. Narsisizm, genel olarak kişinin kendine aşırı hayranlık duyması ve benmerkezci bir şekilde davranması olarak tanımlanır. Narsistik kişilik bozukluğu ise bu özelliklerin patolojik ve şiddetli halini ifade eder ve iki temel özelliği içerir: büyüklük duygusu ve sürekli ilgi arama. Farklı narsisizm türleri arasında şunlar da yer alır: - Büyüklenmeci narsisizm: Kişi, toplumda yüksek işlevli ve başarılı olarak görülür, ancak başkalarının ihtiyaçlarını görmezden gelir ve onları manipüle eder. - Gizli (kırılgan) narsisizm: Kişi, dışarıdan sessiz ve mütevazı görünür, ancak içten içe üstün olduğunu düşünür ve eleştiriye karşı aşırı hassastır. Dolayısıyla, "işlevsel narsisizm" ifadesi, bu farklı bağlamlardan birine atıfta bulunabilir.

Sürekli işe geç kalma durumu, psikolojik ve kişilik temelli çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenler arasında: Dikkat bozukluğu. Depresyon. Kaygı. Titizlik ve ayrıntılara fazla takılma. Mükemmeliyetçi kişilik yapısı. Eğer sürekli geç kalma sorunu yaşanıyorsa, bir uzmana danışmak faydalı olabilir.

Sinirlilik hali, antisosyal kişilik bozukluğu ve sınırda kişilik bozukluğu gibi bazı kişilik bozukluklarında görülebilir. - Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler, agresif ve şiddet içeren davranışlar sergileyebilir, başkalarının haklarına aldırış etmez ve yaptıklarından pişmanlık duymazlar. - Sınırda kişilik bozukluğu ise dengesiz ruh halleri, dürtüsel davranışlar ve sürekli boşluk hissi ile karakterizedir.

Histrionik ve narsist kişilik bozuklukları bazı benzer özellikler taşısa da, aralarında belirgin farklar vardır: 1. Dikkat Çekme Davranışı: Histrionikler, ilgi odağı olmadıklarında sıkıntılı hale gelirler ve dikkat çekmek için dramatik davranışlar sergileyebilirler. 2. Duygusal Derinlik: Histrionikler, duygularını abartma eğilimindedirler ve genellikle yüzeysel ilişkiler kurarlar. 3. Benlik Algısı: Histrionikler, başkalarının onlara nasıl baktığına bağımlıdır ve kendi yansımalarına âşıktırlar. 4. İlişkilerde Davranış: Histrionikler, partnerlerini arzunun nesnesi olarak görürler ve onların ilgisini çekmek için sürekli olarak çaba harcarlar.

Borderline kişilik bozukluğunda (BKB) bölme ve yansıtmalı özdeşim iki önemli savunma mekanizmasıdır. Bölme (splitting), bireyin algıladığı nesneleri, ilişkileri veya olayları aşırı kutuplara ayırma eğilimidir. Yansıtmalı özdeşim ise, hoş olmayan duygu ve davranışların karşıdakine yansıtılması ve bu davranışın karşı tarafa bir tepki olarak hak görülmesi durumudur.

Psikopat ve psikopatoloji arasındaki farklar şunlardır: 1. Psikopat: Psikopat, empati eksikliği, vicdan yoksunluğu ve manipülatif davranışlar sergileyen bireyi ifade eder. 2. Psikopatoloji: Psikopatoloji, duygu, düşünce ve davranış bozuklukları, ruhsal bunalımlar ve anormal/uyumsuz davranışlar üzerine yapılan araştırmaları kapsayan bir terimdir. Özetle, psikopat belirli kişilik özelliklerini tanımlarken, psikopatoloji bu tür bozuklukların bilimsel incelenmesini ifade eder.

Siyah beyaz düşünme, borderline kişilik bozukluğu dahil olmak üzere bazı akıl hastalıklarının belirtisi olarak görülmektedir.