Jeodezi

Sfera uyduları, Sovyet askeri amaçlı jeodezik uydu serisi olarak bilinir. Özellikleri: - Görev: Coğrafi doğruluk için gerekli olan haritaların ve navigasyon verilerinin oluşturulmasına yardımcı olmak. - Ekipman: Uydu, yıldızlara göre konumunu belirlemek için özel bir yanıp sönen ışık ve Doppler kaymasını ölçerek uydunun hızını saniyede 0,1 metre hassasiyetle hesaplayan özel bir radyo vericisi ile donatılmıştır. - Yörünge: Genellikle 1200 kilometre yüksekliğinde, 74 derece eğimli dairesel bir yörüngeye yerleştirilirler. Kullanım Süresi: İlk Sfera uydusu 19 ay boyunca çalışmış, seri üretim ise 1973 yılında başlamıştır.

Sayısal yükseklik modeli (SYM), bir arazinin yüzeyinin yükseklik verilerinden faydalanarak 3 boyutlu bir bilgisayar grafiği olarak temsil edilmesidir. Tez konusu olarak SYM'nin ele alınabileceği bazı başlıklar: Üretim Yöntemleri: SYM'nin lidar, fotogrametri, radar ölçümleri ve topografik haritalar gibi farklı veri toplama teknikleri kullanılarak nasıl üretildiği. Kullanım Alanları: Şehir planlama, hidrolojik analizler, drenaj çalışmaları, rüzgar simülasyonları ve 3D modelleme gibi alanlarda SYM'nin nasıl kullanıldığı. Doğruluk ve Kalite Değerlendirmesi: SYM verilerinin doğruluğunun analizi ve kalite değerlendirmesinin nasıl yapıldığı. Teknolojik Gelişmeler: SYM üretiminde kullanılan yeni teknolojiler ve bunların sektöre etkileri.

İstanbul'un en detaylı haritasını Jacques Pervititch yapmıştır. Pervititch, 1922-1945 yılları arasında İstanbul'un sigorta haritalarını çizmiştir.

Geoid ve küre arasındaki temel fark, şekillerinin farklı olmasıdır: - Geoid, Dünya'nın gerçek şekline en yakın geometrik şekildir ve kutuplardan basık, ekvatordan şişkin bir yapıya sahiptir. - Küre ise her iki ekseni de eşit olan elipsoid yüzeyine denir ve tam bir küre şeklini ifade eder.

Dünya'nın küçük görünmesinin nedeni, haritaların projeksiyon yöntemleriyle iki boyutlu bir düzleme aktarılmasıdır. Bu süreçte, özellikle ekvatordan uzaklaştıkça kara parçalarının boyutu olduğundan fazla gösterilir ve kutuplara yakın bölgeler daha büyük görünür.

Meridyen — kutup noktasından başlayarak diğer kutup noktasında sona eren, ekvator ve paralel dairelerini dik kesen yaylara denir.

Jeodezi görüntüsü, jeodezi biliminin verileri kullanarak oluşturduğu yeryüzü şekillerinin ve yüzeyinin matematiksel modellemeleri anlamına gelir. Bu tür görüntüler, uydu gözlemleri, GPS ve diğer hassas ölçüm cihazları gibi çeşitli tekniklerle elde edilir ve haritalama, navigasyon, mühendislik projeleri ve çevresel analizler gibi alanlarda kullanılır.

Sayısal yükseklik modeli (SYM) ve sayısal yüzey modeli (SYM/DSM) aynı kavramı ifade eder. Her iki model de, topografik yüzeydeki detayların (şev, dere, vadi, bina, ağaç vb.) konum ve koordinat bilgilerinin matematiksel olarak ifade edilmesini sağlar.

Kutup noktalarının birleşmesinin nedeni, Dünya'nın küresel şeklidir.

TKGM ortofoto haritaları aşağıdaki şekillerde kullanılabilir: 1. Kadastro Çalışmaları: Sayısal kadastro çalışmalarında karar destek süreci ve kalite-bütünlük kontrolleri için kullanılır. 2. Mühendislik Projeleri: Diğer kurumların mühendislik projelerinin altlığı olarak hizmet eder. 3. Afet Yönetimi: Afet yönetim bilgi sistemlerinde ve ulusal güvenlik projelerinde yaygın olarak kullanılır. 4. Harita Görüntüleme: TKGM parsel sorgu uygulamasında ve diğer harita görüntüleme uygulamalarında katman olarak eklenerek haritanın görünümünü değiştirmek için kullanılır. Ortofoto haritaların üretimi ise şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Sayısal olarak alınan hava görüntüleri üzerindeki yer değiştirmeler giderilir. 2. Topografik rölyeften kaynaklanan hatalar, Sayısal Arazi Modeli yardımıyla düzeltilir. 3. Elde edilen veriler, TKGM'nin görüntü işleme ve servis hazırlama yazılımları ile OGC standartlarında hazırlanarak ortofoto web servisleri olarak sunulur.

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği, büyük ölçekli (1/5000 ve daha büyük) mekânsal bilgilerin ve haritaların üretiminde standartların belirlenmesini sağlayan bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin amacı: - Üretimin tek elden izlenmesi ve hizmet tekrarının önlenmesi. - Konum bilgilerinin, Türkiye Ulusal Temel GPS Ağı koordinat sistemine dayalı olarak elde edilmesi ve görselleştirilmesi. Kapsamı: - Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce üretilen mekânsal bilgilerin teknik esaslarını kapsar. Yetki ve sorumluluk: - Büyük ölçekli harita ve harita bilgilerinin üretiminde, yasal yetkiye haiz bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi sorumludur. Yükümlülük: - Haritaları üreten ve kullanan kuruluşlar, yönetmelik hükümlerine uymakla yükümlüdür.

Ekvator üzerindeki iki meridyen yayı arasındaki mesafe 111 km'dir, çünkü bu mesafe paralellerin çevre uzunluğunun ekvatordan kutuplara doğru azalmasının bir sonucudur.

Kıyı kenar çizgisi, deniz, tabii ve suni göl ve akarsularda kıyı çizgisinden sonra kara yönünde başlar.

Meridyen — bir kutup noktasından başlayarak diğer kutup noktasında birleşen yarım çemberlere denir.

Ekvatora paralel çizilen dairelere "paralel" denir çünkü bu daireler, kutup noktalarından eşit uzaklıkta bulunan noktaları birleştirir.

Uçak rotalarının en kısa mesafe yerine eğri çizmesinin nedeni, dünyanın küresel şeklidir. Dünya'nın kutuplara yaklaştıkça daha basık hale gelen yapısı, düz bir çizgi üzerinde gitmeyi engeller.

Zemin etüdü için arazi haritası ve topoğrafik veriler kullanılır.

Mersin'in güney enlemi 36°'dir.

Dünya yüzeyi, elipsoid, geoid ve deniz yüzeyi arasındaki ilişki şu şekildedir: 1. Elipsoid: Dünyanın şeklini yaklaşık olarak temsil eden, pürüzsüz ve homojen bir yüzeydir. 2. Geoid: Dünya yüzeyinin, denizlerin hareketsiz ve yerçekimi doğrultusuna dik olduğu var sayıldığında, ortalama deniz seviyesi ile en iyi örtüşen eş potansiyel yüzeyidir. 3. Deniz yüzeyi: Dinamik etkilerle (dalgalar, gelgitler) sürekli değişir ve geoid modeline tam olarak uymaz.

Jeodezide fotoğraflar, fotogrametri yöntemi kullanılarak yeryüzü şekillerinin modellenmesi ve haritaların oluşturulması için kullanılır. Bu yöntemde, havadan veya uydudan alınan görüntüler analiz edilerek üç boyutlu modeller ve haritalar üretilir. Jeodezide fotoğraf kullanımının diğer uygulamaları arasında yapıların yer seçimi, doğal afetlerin izlenmesi ve çevre planlamasının yapılması yer alır.