Jeodezi

Yapay Açıklıklı Radar İnterferometrisi (InSAR), uzaktan algılamada kullanılan jeodezik bir radar tekniğidir. Bu teknik, uydu arasındaki dalgaların fazındaki farklılıkları temel alarak iki veya daha fazla sentetik açıklıklı radar (SAR) görüntüsünü kullanır. InSAR, belirli bir zaman aralığında, her türlü hava koşulunda, geniş alanlarda (100 km) ve cm hassasiyetinde ölçüm olanakları sağlar.

Mercator projeksiyonunda ülkeler büyük görünür çünkü bu projeksiyonda ekvatora yaklaştıkça enlemler arasındaki açıklıklar aynı kalır. Bu durum, kutuplara doğru gittikçe şekillerin bozulmasına ve ülkelerin gerçek yüzölçümlerinden daha geniş görünmesine yol açar.

Ekvator ve paralelleri dik kesen yaylar meridyenlerdir.

Istranca Barajları, 1995 yılında yapılmıştır.

Aydem Göktaş Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), 2015 yılında işletmeye alınmıştır.

Demirköprü Barajı, sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretimi amacıyla yapılmıştır.

Dünyanın en doğusu ile en batısı arasındaki mesafe, 40.075,01 km olan Dünya'nın çevresidir.

Thiessen poligonu yöntemi ile ortalama yağış hesabı şu adımlarla yapılır: 1. İstasyonların Bağlanması: Yağmur göstergelerinin konumları birbirine düz çizgilerle bağlanır. 2. Bisektör Çizgileri: Bağlantı çizgilerinin orta dikmeleri çizilir. 3. Poligonların Oluşturulması: Her bir yağmur göstergesi için, bisektör çizgilerinin oluşturduğu çokgenler (Thiessen çokgenleri) oluşturulur. 4. Alanların Hesaplanması: Grafik kağıdındaki karelerle her bir çokgenin alanı hesaplanır ve toplam alanın kesirleri olarak ifade edilir. 5. Verilerin Toplanması: Her istasyon için yağış miktarı ve alan verileri bir tabloya kaydedilir. 6. Ağırlıklı Ortalamanın Hesaplanması: Her istasyonun alanı, toplam alana oranlanarak istasyon ağırlığı bulunur. Daha sonra her istasyonun ağırlıklı yağışı toplanarak bölgesel yağış hesaplanır.

Yerdeki kod farkı veya yükseklik farkı, iki nokta arasındaki dikey mesafe farkını ifade eder.

Meridyenlerin özellikleri şunlardır: 1. Başlangıç Meridyeni: İngiltere'nin başkenti Londra yakınlarındaki Greenwich kasabasında bulunan Gözlemevi'nden geçer (0°). 2. Uzunluk Eşitliği: Meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir. 3. Kutup Noktalarında Birleşim: Tüm meridyenler kutup noktalarında birleşir. 4. Yerel Saat Farkı: İki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır. 5. Toplam Sayı: 180'i Batı, 180'i Doğu Yarım Küre'de olmak üzere toplam 360 meridyen vardır. 6. Enlem İlişkisi: Meridyenler, paralellerin birer derecelik aralıklarla çizildiği varsayılır.

Türkiye'de gerçek alanla izdüşüm arasındaki farkın en az olduğu bölge Marmara Bölgesi'dir.

Deformasyon miktarı, çeşitli yöntemler ve araçlar kullanılarak hesaplanır: 1. Jeodezik Ölçümler: Nivelman, açısal ve uzaklık ölçümleri gibi klasik yöntemlerle deformasyon miktarı belirlenir. 2. GNSS Ölçümleri: Global Navigation Satellite Systems cihazları ile yapılan ölçümler, belirli referans noktalarındaki hareketleri yüksek hassasiyetle izlemeyi sağlar. 3. LiDAR: Yüzeylerin detaylı bir dijital modelini çıkararak zaman içinde deformasyonları izler. 4. İnklinometre Ölçümleri: Zemin ve kaya kütlesindeki yatay hareketleri izlemek için sondaj deliklerine yerleştirilen cihazlar kullanılır. 5. Total Station: Açısal ve mesafe ölçümleri yaparak deformasyonları izler. 6. Optik Fiber Sensörler: Yapı içindeki deformasyonları sıcaklık ve basınç değişimlerine duyarlı olarak izler. Hesaplama süreci, ölçüm planının hazırlanması, referans ve ölçüm noktalarının belirlenmesi, ilk ve periyodik ölçümlerin yapılması, verilerin analizi ve raporlanması aşamalarını içerir.

Atlas dedektör iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Atlas 3D Yeraltı Görüntüleme Cihazı: Bu dedektör, 3D yeraltı görüntüleme sistemleri ve metal dedektörler üreterek, toprak altındaki verileri analiz eder ve arazide kolay kullanım sağlar. 2. ATLAS Deneyi Detektörü: Bu dedektör, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'ndeki (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda (LHC) kullanılır ve proton-proton çarpışmalarının ürünlerini tespit eder.

Topograf ve topografyacı aynı mesleği ifade eder ve bu kişiler dünyanın yüzey şekillerini ölçerek haritalar oluştururlar. Topografların başlıca görevleri şunlardır: - Arazi ölçümleri: Teodolit, seviye, GPS gibi aletler kullanarak arazinin yükseklik, uzaklık ve açı gibi özelliklerini ölçmek. - Harita hazırlama: Toplanan verileri kullanarak topografik haritalar, planlar ve dijital modeller oluşturmak. - Proje desteği: İnşaat, yol, köprü, baraj gibi projelerde yer tespiti, nivelman, profil çizimi gibi işlemleri gerçekleştirmek. - Kadastro çalışmaları: Tapu sınırlarının belirlenmesi ve kayıt altına alınması işlemlerine destek olmak. - Jeodezik çalışmalar: Yerkürenin şekli ve boyutları hakkında bilimsel çalışmalar yapmak. Ayrıca, topograflar veri doğruluğunu sağlamak için kalite kontrolleri yapar ve gerektiğinde farklı sahalarda çalışmak üzere seyahat ederler.

Koyna Barajı, Hindistan'da aşağıdaki amaçlarla yapılmıştır: 1. Elektrik Üretimi: 1.920 MW kapasitesiyle bölgeye ucuz elektrik sağlamak. 2. Sulama: Çevredeki tarım alanlarına su temin etmek ve sulama projeleri gerçekleştirmek. 3. Toprak İyileştirme: Erozyonu kontrol etmek ve yerel ekosistemleri iyileştirmek. Ayrıca, barajın inşası, su kaynaklarının düzenlenmesi ve taşkınların önlenmesi gibi ek faydalar da sağlamıştır.

Jeodezik azimut ve astronomik azimut arasındaki fark, ölçüm yapılan referans noktasına ve açının hesaplanma yöntemine bağlıdır. - Jeodezik azimut, jeodezik meridyen ile gözlemcinin bulunduğu jeodezik eğrinin teğeti arasındaki açıdır ve kuzeyden itibaren saat yönünde ölçülür. - Astronomik azimut ise, gözlem noktasının meridyeninin güneyinden başlayan, yıldızdan geçen düşey daireye kadar olan saat ibresi yönündeki açıdır.

Paraleller, doğu-batı yönünde uzanan ve birbirlerine eşit aralıklarla çizilen hayali dairelerdir. Özellikleri: - Başlangıç paraleli ekvatordur ve en büyük paraleldir. - Toplamda 180 paralel vardır, 90'ı kuzeyde, 90'ı güneydedir. - Ardışık iki paralel arası uzaklık her yerde 111 km'dir. - Paralellerin boyları, ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe kısalır.

Türkiye, 36-42 derece kuzey paralelleri arasında yer aldığından, ekvatora yaklaşık 30 derece uzaktadır.

Ekvator ve paraleller arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Ekvator: Kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan ve yerküreyi iki eşit yarım küreye böldüğü varsayılan çembere denir. 2. Paraleller: Ekvatoru teğet olarak geçtiği varsayılan, birbirine eşit aralıklarla çizilen hayali çemberlerdir. Özetle: - Ekvator tek bir çizgidir ve en büyük paralel çemberidir. - Paraleller ise bu çizginin farklı açılarla çizilmiş versiyonlarıdır.

Trigonometrik yükseklik hesabı, teodolit gibi aletler kullanılarak ve aşağıdaki formülle yapılır: h = u . cot z. Burada: - h, yükseklik farkını (metre cinsinden) ifade eder; - u, iki nokta arasındaki yatay uzunluğu (metre cinsinden) temsil eder; - cot z, zenit açısını (düşey açı) gösterir. Ayrıca, trigonometrik nivelman yöntemiyle de yükseklik hesabı yapılabilir.