İhtiyatiTedbir

İhtiyati tedbir kararı, kararın verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde uygulanmazsa kendiliğinden kalkar.

HMK 392 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun İhtiyati Tedbir başlıklı bölümünde yer alır ve ihtiyati tedbirde teminat gösterilmesi ile ilgilidir. Bu maddeye göre: 1. Teminat Yükümlülüğü: İhtiyati tedbir talep eden kişi, haksız çıkması durumunda karşı tarafın ve üçüncü kişilerin uğrayacağı muhtemel zararlara karşılık teminat göstermek zorundadır. 2. İstisna: Talep, resmî belgeye veya kesin bir delile dayanıyorsa ya da durum ve koşullar gerektiriyorsa, mahkeme gerekçesini açıkça belirtmek şartıyla teminat alınmamasına karar verebilir. 3. Teminatın İadesi: Asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması üzerine teminat iade edilir.

İhtiyati tedbir, çeşitli davalarda istenebilir, bunlar arasında: 1. Tapu iptali ve tescil davaları: Tapudaki tescilin hukuka aykırı veya yolsuz olduğu durumlarda. 2. Boşanmada mal paylaşımı davaları: Eşlerin mal kaçırma amacıyla mal devirleri yapması durumunda. 3. Maddi ve manevi tazminat davaları: Hak kaybının önlenmesi için. 4. Şirket davaları: Şirket hisselerinin korunması veya devri gibi durumlarda. İhtiyati tedbir talebi, davanın açıldığı mahkemeye verilecek bir dilekçe ile yapılır ve mahkemenin takdirine bağlıdır.

İİK 72/2 maddesi, İcra ve İflas Kanunu'nun 72. maddesinin ikinci fıkrasını ifade eder ve menfi tespit davasıyla ilgilidir. Bu maddeye göre, icra takibinden önce açılan menfi tespit davasında borçlu, alacağın %15'inden az olmamak üzere teminat göstererek mahkemeden icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı isteyebilir.

İhtiyati tedbirde azlık ilkesi, ihtiyati tedbir kararının verilmesi için hak kaybının önemli ölçüde az olması şartını ifade eder. Bu ilkeye göre, mahkemenin tedbir kararı verebilmesi için, mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişiklik nedeniyle hakkın elde edilmesinin zorlaşması veya tamamen imkansız hale gelmesi ya da ciddi bir zararın doğması ihtimalinin bulunması gerekmektedir.

İhtiyati tedbir teminatının iadesi, asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması durumunda gerçekleşir.

HMK 389 ve 399 maddeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda ihtiyati tedbir ile ilgili düzenlemeleri içerir. HMK 389 maddeleri: 1. İhtiyati tedbirin şartları: Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından veya tamamen imkânsız hale geleceğinden endişe edilmesi halinde ihtiyati tedbir kararı verilebilir. 2. İhtiyati tedbir talebi: İhtiyati tedbir, dava açılmadan önce esas hakkında görevli ve yetkili mahkemeden; dava açıldıktan sonra ise asıl davanın görüldüğü mahkemeden talep edilir. 3. İhtiyati tedbir kararı: Mahkeme, tedbire konu olan mal veya hakkın muhafaza altına alınması veya bir yediemine tevdii gibi her türlü tedbire karar verebilir. HMK 399 maddeleri: 1. Tazminat: Haksız ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası, esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılır. 2. Zamanaşımı: Tazminat davası açma hakkı, hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.