I.DünyaSavaşı

Mehmet Âkif Ersoy'un Asım kitabı, ideal Müslüman Türk gençliğini anlatır ve bu gençliğe "Asım'ın nesli" adını verir. Asım; I. Dünya Savaşı sırasında, Fatih yangınından önce Hocazâde’nin evinde geçen, dört kişi arasında geçen konuşmalardan oluşan manzum bir hikâyedir. Âkif, bu eserde bilgi ve faziletin ancak ideal gençlikte toplanabileceğini savunur. Asım kitabı ayrıca, çağdaş Türk ve İslâm düşüncesinin tartışageldiği birçok problemi ve kavramı yeni çehreleriyle ele alıp müzakere eder.

Bigalı Mehmet Çavuş, Çanakkale Savaşı'nda gazi olmuştur. 4 Mart 1915'te Seddülbahir çıkarması sırasında gösterdiği kahramanlıklarla tanınan Mehmet Çavuş, tüfeğinin tutukluk yapması üzerine düşmana taş atarak ve istihkam küreğiyle saldırarak 20 ölü, 25 yaralı ve 4 kayıp verdirmiştir. Ayrıca, 25 Nisan 1915'teki Anzak çıkarmasında ve 27 Kasım 1915'teki Arıburnu'ndaki keşif faaliyetinde de yaralanarak gazi unvanını üçüncü kez almıştır.

1918 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda hayat, I. Dünya Savaşı'nın son dönemlerindeydi ve zor şartlar altında geçiyordu. Ekonomik zorluklar: Savaş nedeniyle üretim düşmüş, temel tüketim maddelerinin temini zorlaşmıştı. Sosyal çözülüş: Savaşın yarattığı gelir dağılımı dengesizliği ve sefalet, toplumsal değerlerde erozyona yol açmıştı. Askeri durum: Osmanlı İmparatorluğu, savaşı kaybetmiş ve Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştı. İşgal: İtilaf Devletleri, antlaşmanın 7. maddesi gereği yurdu işgal etmeye başlamıştı.

Avusturya-Macaristan Veliahtı Arşidük Franz Ferdinand'ın 28 Haziran 1914'te Saraybosna'da bir Sırp öğrenci olan Gavrilo Princip tarafından öldürülmesi, I. Dünya Savaşı'nın başlamasına neden olmuştur. Bu suikastın ardından: Avusturya-Macaristan, Sırbistan'a savaş ilan etmiştir. Avrupa'da kurulan ittifaklar, savaşı küresel bir çatışmaya dönüştürmüştür. Yaklaşık 20 milyon sivil hayatını kaybetmiştir.

Birinci Dünya Savaşı ile ilgili PDF dosyalarını indirebileceğiniz bazı kaynaklar: Archive.org sitesinde Andrew Wiest'in "Birinci Dünya Savaşı Tarihi" kitabı PDF formatında mevcuttur. Academia.edu sitesinde "Sorularla I. Dünya Savaşı Tarihi" kitabı PDF olarak indirilebilir. Tarih34.com sitesinde Birinci Dünya Savaşı ile ilgili eğitim materyalleri PDF formatında sunulmaktadır. Google Dokümanlar platformunda da Birinci Dünya Savaşı ile ilgili PDF dosyaları bulunabilir. PDF dosyalarını indirirken telif hakkı kurallarına dikkat edilmesi önemlidir.

Enver Paşa'nın bilinen iki marşı vardır: 1. "Hoş Gelişler Ola Kahraman Enver Paşa". 2. "Kafkasya Dağlarında Çiçekler Açar". Ayrıca, "İzmir Marşı" olarak bilinen marşın, başlangıçta Enver Paşa'ya ithafen yazıldığı, daha sonra sözleri değiştirilerek Atatürk'e atfedildiği de iddia edilmektedir.

İtilafa girmek, tarih bağlamında "anlaşma, uzlaşma veya uyuşma sağlamak" anlamına gelir. Örneğin, I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya'nın öncülüğünde kurulan İtilaf Devletleri, Almanya'nın önderliğindeki İttifak Devletleri'ne karşı savaşmıştır. Ayrıca, "itilafa girmek" ifadesi, ortak bir çıkar ve hedef doğrultusunda gruplaşmak anlamında da kullanılır.

Osmanlı Devleti 1918'de savaşı kazansaydı imzalanacak antlaşma hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nı kaybettiğini kabul ettiği belgedir. Mondros Ateşkes Antlaşması'nın bazı maddeleri şunlardır: Çanakkale ve Karadeniz boğazları, İtilaf Devletleri'nin gemilerine açılacak. İtilaf Devletleri'nin esirleri serbest bırakılacak. Osmanlı ordusu terhis edilecek. İtilaf Devletleri, güvenlikleri tehdit edildiğinde stratejik noktaları işgal edebilecek. Osmanlı Devleti'nin imzaladığı son antlaşma olan Sevr Antlaşması ise Meclis-i Mebusan tarafından onaylanmadığı için hukuki olarak geçerli sayılmamaktadır.

Prof. Dr. Mim Kemal Öke'nin "Adı Yemen'dir" kitabı, I. Dünya Savaşı'nın hemen ardından, mütareke ile başlayan barış yıllarında Yemen'de yaşanan bir askeri tahliyenin arka planını anlatır. Kitapta, yerel olayların Osmanlı'nın çekildiği diğer coğrafyalarla ve genel olarak Osmanlı'nın tarih sahnesinden çekiliş süreciyle karşılaştırılması amaçlanmıştır.

Ahmet Celal, Yaban kitabında, Kurtuluş Savaşı sırasında tek kolunu kaybettikten sonra İstanbul'un İngilizler tarafından işgal edilmesi üzerine, emir eri Mehmet Ali'nin daveti üzerine onun Porsuk Çayı kıyısındaki köyüne gelir. Ahmet Celal, köye huzur bulmak ve modern düşüncelerini köylülere aktarmak amacıyla gelmiştir.

Achi Baba, I. Dünya Savaşı Gelibolu Seferi sırasında, 25 Nisan 1915'te gerçekleşen Müttefiklerin Cape Helles çıkarmasından sonra, 1915 yılı boyunca süren çatışmalarda önemli bir stratejik nokta olmuştur. Müttefikler, Achi Baba'yı ele geçirmek için Nisan ve Temmuz ayları arasında dört ayrı girişimde bulunmuş, ancak bu saldırılar başarısız olmuştur.

Avusturya-Macaristan, I. Dünya Savaşı'nda mağlup olduğu için barış antlaşması imzaladı. 3 Kasım 1918'de Avusturya ile İtilaf Devletleri arasında Villa Giusti Ateşkesi imzalandı. Daha sonra, 10 Eylül 1919'da, savaşın galibi İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında Saint-Germain Antlaşması imzalandı.

Kahraman Pilotlar (Flyboys) filmi, gerçek bir hikayeye dayanmaktadır. Ancak, filmde bazı tarihi yanlışlıklar bulunduğu da belirtilmektedir.

Halka Doğru dergisinin kapatılma nedeni, derginin yazarlarının belirttiğine göre, halkın daha önemli işlerle meşgul olması, yani savaştır. Dergi, 24 Nisan 1913-20 Nisan 1914 tarihleri arasında 52 sayı yayımlanmıştır.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, 28 Haziran 1914'te Saraybosna'da Arşidük Franz Ferdinand'ın bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi nedeniyle 28 Temmuz 1914'te Sırbistan'a savaş ilan etti. Avusturya-Macaristan, bu suikastı Sırbistan'ın organize ettiğini düşünüyordu ve bu durum, iki ülke arasındaki gerginliği artıran bir kıvılcım oldu.

İngilizler, tarih boyunca birçok bölgeyi işgal etmiştir. Öne çıkan bazı bölgeler şunlardır: Kuzey Amerika: 1607'de Jamestown ile başlayan kolonizasyon, Amerikan Devrimi'ne zemin hazırlamıştır. Hindistan: 1857'deki Hindistan Ayaklanması'nın ardından İngiliz hükümeti, Hindistan'ı doğrudan yönetmeye başlamıştır. Afrika: Mısır, Güney Afrika, Sudan, Zimbabwe, Nyasaland, Kenya ve Uganda gibi bölgeler İngiliz hakimiyetine girmiştir. Ortadoğu: Irak, Ürdün ve Filistin, I. Dünya Savaşı'ndan sonra İngiliz mandası olmuştur. Asya: Hong Kong, Bruney ve Saravak sultanlıkları İngiliz sömürge imparatorluğunun himayesine girmiştir. Okyanusya: Avustralya ve Yeni Zelanda, İngiliz sömürge yönetiminin altına alınan diğer önemli bölgelerdir. Ayrıca, I. Dünya Savaşı sırasında, İngiltere'nin Basra Körfezi ve Kızıldeniz üzerinde hakimiyeti olduğu ve Yemen'de de etkili olduğu bilinmektedir.

I. Dünya Savaşı (1914-1918), İtilaf Devletleri'nin zaferiyle sonuçlanmıştır. Bazı önemli olaylar: Franz Ferdinand'ın öldürülmesi (28 Haziran 1914). Almanya'nın Belçika'yı işgali (4 Ağustos 1914). ABD'nin savaşa katılması (6 Nisan 1917). Rus Devrimi ve Rusya'nın savaştan çekilmesi (1917). Almanya'nın teslim olması (11 Kasım 1918). Sonuçlar: Rus, Alman, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı imparatorlukları yıkılmıştır. Avrupa ve Orta Doğu'da yeni devletler kurulmuştur. Ülke sınırları değişmiş ve sömürgeciliğin yerine manda ve himaye düzeni getirilmiştir.

Wilson Prensipleri Cemiyeti'nin amacı, I. Dünya Savaşı'nın ardından yabancı işgaline uğrayan Anadolu'daki egemenlik sorununa, Wilson Prensipleri doğrultusunda bir çözüm bulmaktı. Cemiyet üyelerinin bir kısmı, savaşın ardından ülkenin Amerikan mandası altına girmesini savunuyordu. Cemiyetin diğer amaçları arasında, Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'nde diğer ülkelerle eşit hukuka sahip bir üye olmasını sağlamak ve dış siyasi ve ekonomik bağımsızlığı gerçekleştirmek yer alıyordu.

Türkiye'nin I. Dünya Savaşı'ndaki rolü şu şekilde özetlenebilir: Savaşa Dahil Olma: Osmanlı İmparatorluğu, 2 Ağustos 1914'te Almanya ile gizli bir ittifak anlaşması yaparak savaşa dahil oldu. Cephelerde Mücadele: Osmanlı ordusu, Çanakkale, Galiçya ve Doğu Cephesi gibi birçok cephede savaştı. Kayıplar ve Zaferler: Savaş boyunca 2.800.000 asker cephelere gönderildi ve büyük kayıplar yaşandı. Toprak Kayıpları: 1917'den itibaren Ortadoğu'da başlayan isyanlar ve diğer cephelerdeki yenilgiler sonucu Osmanlı orduları Anadolu'ya çekildi. Savaşın Sonucu: Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri gücü zayıflatıldı ve işgal edildi. Bu süreçte, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin özellikle Enver, Talat ve Cemal Paşaların liderliğindeki yönetim, savaşın seyrini etkiledi.

Kemalettin Sami Gökçen, Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda savaşmıştır. Katıldığı savaşlar: 1912-1913 Balkan Savaşı; 1914-1918 I. Dünya Savaşı; 1919-1922 Kurtuluş Savaşı. Bazı savaşlardaki görevleri: II. İnönü Muharebesi ve Sakarya Meydan Muharebesi'nde 4. Kolordu Komutanı olarak görev yapmıştır. Büyük Taarruz'da 4. Kolordu'yu yönetmiştir. 31 Ağustos 1922'de gösterdiği başarılar nedeniyle tümgeneral (mirliva) rütbesine yükseltilmiştir.