HaberYazımı

Bülten, genellikle bir konu hakkında belirli bir kitleye bilgi vermek ve duyuru yapmak amacıyla yazılan bir metindir. Bülten hazırlarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Başlık: Kısa, çarpıcı ve bilgi verici olmalıdır. Giriş: 5N1K sorularına (ne, niçin, nasıl, nerede, ne zaman, kim) yanıt vermelidir. Gelişme: Ana fikri iletmek için daha fazla bağlam ekler, detaylar ters piramit biçiminde düzenlenir. Alıntılar: Önemli birinden gelen alıntılar, farklı bakış açıları sunar. İletişim Bilgileri: Bültende, temas kurulacak kişilerin bilgileri yer almalıdır. Dil: Sade, reklamdan uzak ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Bülten hazırlama süreci: 1. Amaç ve hedef kitle belirleme. 2. İçerik oluşturma: Başlık, giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini hazırlama. 3. Format: Antetli kağıt kullanımı, yazı tipi ve punto seçimi, tarih ve iletişim bilgilerinin eklenmesi. 4. Dağıtım: Gazeteciler, medya çalışanları ve ilgili kurumlara gönderme. Basın bülteni hazırlarken Canva Docs gibi görsel temelli belge oluşturma araçlarından yararlanılabilir.

Yardımlaşma ve dayanışma ile ilgili bir haber yazarken aşağıdaki unsurlar dikkate alınabilir: Başlık: "Toplumda İyilik Hareketi: Yardım Eli Uzatan Projeler" gibi dikkat çekici bir başlık kullanılabilir. Giriş: Yardımlaşma ve dayanışmanın önemi, bireyler ve toplumlar üzerindeki etkisi hakkında genel bilgiler verilebilir. Ana Bölüm: Gerçek hayattan örnekler: Depremzede yardım kampanyaları veya "Bir Mont Bir Çocuk" gibi projeler hakkında detaylar eklenebilir. Sosyal medyanın rolü: Sosyal medyanın yardımlaşma kampanyalarını hızla yayma gücü ve gönüllü katılımı artırma etkisi vurgulanabilir. Eğitim ve medya: Yardımlaşma kültürünün yaygınlaşmasında eğitim ve medyanın rolü ele alınabilir. Sonuç: Yardımlaşma ve dayanışma kültürünün toplumları daha güçlü kıldığı ve bu değerleri yaymanın önemi özetlenebilir. Haber, kısa ve anlaşılır bir dil ile yazılmalı, okuyucuya yardımlaşmanın ve iyiliğin gücünü hatırlatırken onları da bu tür davranışlarda bulunmaya teşvik etmelidir.

Kısa haber yazmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Başlık Seçimi: Başlık, çarpıcı, kısa ve bilgilendirici olmalıdır. 2. Giriş (Spot veya Özet): Giriş, haberin özeti niteliğindedir. 3. Gelişme: Haberle ilgili detaylı bilgiler bu bölümde sunulur. 4. Sonuç: Haberle ilgili genel bir değerlendirme yapılabilir. Kısa haber yazarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Doğruluk ve Güvenilirlik: Haberdeki tüm detayların doğruluğu kontrol edilmelidir. Objektif Anlatım: Olaylar yorum katmadan ve adil bir şekilde aktarılmalıdır. Net ve Akıcı Üslup: Karmaşık cümleler ve teknik terimler yerine, sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Görsel Destek: Haberi destekleyen fotoğraf veya videolar eklenebilir.

Basın bülteninde olması gerekenler: Başlık. Giriş. Gelişme. Alıntılar. İletişim bilgileri. Tarih. Tanıtıcı metin. Bitiş notu. Basın bülteni, reklamdan uzak, bilgi verici ve yalın bir dille yazılmalıdır.

Haberlerde 5N1K kuralının kullanılmasının sebebi, bir olayın tüm yönlerini açıklığa kavuşturarak okuyucuya detaylı bilgi sunmaktır. Bu kural, bir haberin temel unsurlarını belirlemek için kullanılır ve şu soruları içerir: Ne? Olayın ana konusu nedir? Ne zaman? Olay ne zaman gerçekleşmiştir? Nerede? Olayın geçtiği yer neresidir? Nasıl? Olayın gerçekleşme şekli nasıldır? Neden? Olayın sebepleri nelerdir? Kim? Haberin aktörleri kimlerdir? 5N1K kuralı, sadece gazetecilikte değil, akademik araştırmalardan hukuk analizlerine kadar pek çok alanda kullanılmaktadır.

5N1K kuralına uygun haber örnekleri: Yangın Nedeniyle Binada Mahsur Kaldı. Ne?: Yangında mahsur kalan bir kişinin kurtarılması. Kim?: Hurda topladığı iddia edilen bir kişi. Nerede?: Halaskargazi Caddesi 196 numaradaki binanın 6. katında. Ne Zaman?: Saat 17.30 sıralarında. Nasıl?: İtfaiye ekiplerince merdiven yardımıyla. Neden?: Duman yüzünden binada mahsur kaldığı için. Arızalı Kamyonet Kaynak Yapılırken Alev Alev Yandı. Ne?: Mobilya yüklü bir kamyonetin kaynak yapılırken alev alması. Kim?: Hüseyin Kılıçaslan'a ait kamyonet. Nerede?: Altındağ'daki Ulubey Mahallesi. Ne Zaman?: Kaynak yapıldığı sırada. Nasıl?: Kısa sürede büyüyen alevler tüm kamyoneti sardı. Neden?: Yangını gören çevredeki vatandaşlar, itfaiye ekiplerine haber verdi. 5N1K kuralı, haberin yazımı sırasında Ne?, Nasıl?, Neden (Niçin)?, Nerede?, Ne Zaman? ve Kim? sorularının cevaplarının haber metninde yer almasını sağlar.

Daktiloda haber yazımı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, haber yazarken dikkat edilmesi gereken bazı genel hususlar şunlardır: Doğru bilgi: Haber, doğru bilgiye dayanmalı ve "5N1K" (ne, neden, ne zaman, nasıl, nerede, kim) unsurlarını içermelidir. Dil ve yorum: Haber dili, yorum içermemelidir; düz haber şeklinde olmalıdır. Kaynak kontrolü: Haber, en az iki sağlam kaynaktan kontrol edilmelidir. Hassasiyet: Dinî, mezhepsel ve bölgesel hassasiyetler taşıyan kavramlar ile çok anlamlı kelimeler dikkatli kullanılmalıdır. Yazım kuralları: İmlâya ve pratik yazım kurallarına özen gösterilmelidir.

Röportaj, bir gazete yazarının ünlü, tanınmış kişiler, yerler ve olaylarla ilgili inceleme ve araştırmalarına kendi görüşlerini de ekleyerek oluşturduğu yazı türüdür. Röportajın özellikleri: Konu: Toplumsal, sanatsal olay veya olgu olmalıdır. Anlatım: Betimleme, öyküleme, açıklama gibi anlatım türlerinden faydalanılır. Destekleme: Anlatılanlar konuşma, bilgi, belge, fotoğraf veya filmlerle desteklenir. Tutarlılık: Anlatılanlar kendi içinde tutarlı olmalıdır. Yorum ve değerlendirme: Röportaj, yalnızca gözlemlerin ve konuşmaların aktarılması değil, bunların ötesinde bir yorum ve değerlendirme yazısıdır. Dil: Göndergesel işlevde kullanılır. Anlatım biçimi: Genellikle birinci tekil şahsın ağzından yazılır. Tarihsel belge: Zamanla tarihsel belge niteliği kazanabilir. Çok yönlülük: Gezi türüyle iç içe olması ve sanatsal kaygılarla kaleme alınması gibi özellikleriyle edebiyat türü olarak da kabul edilir.

ATA AÖF Haber Toplama ve Yazma Teknikleri dersinde ele alınan bazı konular: Haber ve haberin yapısı. Haber türleri. Haber üretim süreci. Haber toplama yöntemi olarak görüşme, röportaj ve söyleşi. Haber kaynakları. Haber yazma süreci ve haber yazım kuralları. Ayrıca, ders kapsamında gözlem, araştırma ve istihbarat gibi haber toplama yöntemleri, dijital habercilik, sosyal medya ve görsel habercilik gibi güncel konular da işlenmektedir.

Ters Piramit Örnekleri: Trafik Kazası Haberi: Giriş: "Bolu'da meydana gelen trafik kazasında 3 kişi öldü, 1 kişi yaralandı". Gövde: "Edinilen bilgiye göre, Bolu-Mudurnu karayolunda Hayati Arslan yönetimindeki kamyon, Özgür Orukoğlu yönetimindeki otomobille çarpıştı. Kazada otomobil sürücüsü Özgür Orukoğlu ve otomobilde bulunan Çağrı Aran ve Seda Pilavcı olay yerinde öldü. Defne Orukoğlu ise yaralandı ve İzzet Baysal Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı". Déjà vu Haberi: Giriş: "Araştırmacılar, bir anı ya da olayı daha önce görmüş olma, yaşamış olma hissi anlamına gelen ‘déjà vu’ hakkında yeni ipuçları yakaladı". Gövde: "Birleşik Krallık’daki Leedes Üniversitesinde 18 denek üzerinde yapılan hipnoz deneyi, ‘déjà vu’nün ‘iki aşamalı’ bir süreç olduğunu ortaya koydu". Düz Piramit Örnekleri: Araştırma Haberi: Giriş: "Dünya genelinde yapılan bir araştırma, kadınların erkeklere oranla eşlerini çok daha fazla aldattıklarını ortaya koydu". Gövde: "Çeşitli ülkelerden 75 bin kişinin katıldığı anketten çıkan ilginç sonuçlar şöyle: Araştırmaya göre kadınlar, erkeklerden daha çapkın; neredeyse ankete katılan her iki kadından biri sevgilisini veya eşini en az bir kere aldattığını itiraf ederken erkeklerin sadece yüzde 35’i eşlerini ve sevgililerini aldatmış". Burun Ameliyatı Haberi: Giriş: "Yunan burnu ameliyatının oldukça zor olduğunu vurgulayan KBB ve Yüz Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Gürkan Kayabaşoğlu, geliştirdiği yeni cerrahi ile artık bunun mümkün olduğunu söyledi". Gövde: "Kayabaşoğlu, yeni cerrahi teknikle burun ameliyatlarının artık daha kolay ve güvenli hale geldiğini belirtti".

Haber Toplama ve Yazma - Erkan Yüksel, Halil İbrahim Gürcan kitabı 291 sayfadır.

5N1K'da "kim" sorusu, eylemde bulunan ve olayda yer alan kişiyi, haber kaynağını veya haber aktörünü ve fonksiyonunu ifade eder. Ayrıca, olayla ilgili sorumluları ve etkilenenleri belirleme özelliği de vardır. 5N1K, "kim", "ne", "nerede", "ne zaman", "nasıl" ve "neden" sorularını ifade eden bir kısaltmadır.

Haber okuma teknikleri arasında şunlar sayılabilir: Göz gezdirme: Metnin başlığı, yazarı, alt başlıkları, giriş ve ilk paragrafı, son paragraf ve özeti gibi kısımlar hızlıca okunur. Amaç saptama: Metinden beklenen bilgi veya mesaj belirlenir. Ana düşünceyi bulma: Yan düşünceler arasından ana fikir tespit edilir. Haber yazım teknikleri ise şu şekilde sıralanabilir: Ters piramit: Haberin en önemli bilgileri başta verilir ve önem derecesine göre sıralanır. Dörtgen: Haberin girişinde özet bilgiler verilir, detaylar ise azalan önem sırasına göre sunulur. Kum saati: Genel bilgiler başta sunulur, ardından detaylara inilir. T modeli: Haberin ana noktaları özetlenir ve nedeni açıklanır. Online piramit: Haberin önemli noktaları giriş paragrafında verilir, detaylar ise web bağlantıları ile sunulur.

Çocuklar için haber yazarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır: Tarafsız ve hak temelli yaklaşım: Haberler tarafsız bir şekilde sunulmalı ve çocukların hakları gözetilmelidir. Dramatizasyondan kaçınma: Çocukların yaşadığı sorunlar dramatize edilmemeli, hak temelli bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Duygusal ve fiziksel incitmekten kaçınma: Başlık ve haberlerde çocukları duygusal veya fiziksel olarak incitecek ifadelerden kaçınılmalıdır. Genelleyici dil kullanımı: Haberler tüm çocukları kapsayacak şekilde, genelleyici bir dille yazılmalıdır. Veliden izin alma: Çocuklarla ilgili haber yaparken, öncelikle çocuğun velisinden izin alınmalıdır. Görsel kullanımı: Kullanılan görsellerin çocukları küçük düşürücü veya riskli bir durum yaratmayacak şekilde seçilmesi gerekir. Ayrıca, haberlerin doğru ve güvenilir kaynaklardan alınmış bilgilerle desteklenmesi, anlaşılır bir dil kullanılması ve öznel yorumlardan kaçınılması gerekmektedir.

Kamuya haber göndermek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Mobil Yaka: Mobil Yaka web sitesinden firma adına hesap açıldıktan sonra, yardım sayfasındaki yönergeler takip edilerek haber gibi içerikler girilebilir. Türk Telekom Kamu Haber Paketi: 9090'a "KAMU" yazıp SMS göndererek veya Türk Telekom Online İşlemler Uygulaması üzerinden servise abone olunabilir. CİMER: CİMER'e başvuru, www.cimer.gov.tr veya e-Devlet kapısı www.turkiye.gov.tr adresleri kullanılarak, ALO 150 telefon hattı aranarak, mektup veya faks gönderilerek ya da şahsen müracaat edilerek yapılabilir. Haber gönderirken, haberin üçüncü ağızdan yazılması, 5N 1K kuralına uyulması ve faaliyetin gençlere olan faydalarının yazılması önerilir.

Eski Türklerde 5N1K kuralının nasıl olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 5N1K kuralının kökeni, M.Ö. 2000'li yıllara dayanmaktadır. 5N1K soruları şunlardır: Ne. Niçin/Neden. Nasıl. Nerede. Ne zaman. Kim.

Son dakika haberi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Olayın Belirlenmesi: Haber değeri taşıyan, güncel ve toplumun ilgisini çekecek bir olay seçilir. 2. Bilgi Toplama: Olay yerinde gözlem, resmi açıklamalar veya güvenilir kaynaklardan bilgi toplanır. 3. Doğrulama: Toplanan bilgiler, başka kaynaklarla karşılaştırılarak teyit edilir. 4. Metin Oluşturma: Doğrulanmış bilgiler, sade, açık ve tarafsız bir dil ile yazıya dökülür. 5. Görsel ve Video Ekleme: Haberin etkisini artırmak için ilgili görseller ve videolar eklenir. 6. Yayına Hazırlama: Yazım hataları düzeltilir, başlık ve görseller optimize edilir. 7. Yayınlama: Haber, uygun medya kanalı üzerinden yayımlanır. Dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Tarafsızlık ve doğruluk: Yorumdan kaçınılmalı, yalnızca doğrulanmış bilgilere yer verilmelidir. Kaynak çeşitliliği: Bilgiler birden fazla güvenilir kaynaktan kontrol edilmelidir. SEO uyumu: Başlıkta ve metin içinde anahtar kelimelere yer verilmelidir. Mobil uyum: Sayfa tasarımı mobil cihazlara uyumlu olmalıdır.

Haberde ters piramitin amacı, en önemli bilgilerin başta verilerek okuyucunun dikkatini çekmek ve zamanı olmayan okuyucuların haberin sadece giriş kısmını okuyarak bilgi sahibi olmasını sağlamaktır. Ters piramit tekniği, 1850'lerde gazetecilerin telgrafla haber geçerken yaşanan kesintiler nedeniyle önemli bilgileri hemen iletmek amacıyla geliştirilmiştir. Bu teknikte, haber genellikle giriş ve gövde kısımlarından oluşur.

Dünya haberlerinin kısa özeti şu adımları izleyerek yapılabilir: 1. 5W1H tekniğiyle özetleme: - Ne, ne zaman, nerede, kim, niçin, nasıl sorularını yanıtlayın. 2. Önemli noktaların belirlenmesi: - Ana temaları ve konu cümlelerini tespit edin. - PEE (Göster, Kanıtla, Açıkla) yaklaşımını kullanarak her paragrafın ana fikrini belirleyin. 3. Kısa ve öz ifade: - Özeti kısa tutarak gereksiz detaylardan kaçının. - Dili sade ve okuyucuya yakın tutun. 4. Tarafsızlık: - Özette kendi görüşlerinizden ve yorumlarınızdan kaçının, sadece gerçekleri aktarın. 5. Kaynakların karşılaştırılması: - Farklı kaynaklardan gelen bilgileri karşılaştırarak çelişkileri netleştirin. Bu adımlar, dünya haberlerini hızlı ve etkili bir şekilde özetlemenize yardımcı olacaktır. Ayrıca, metin özetleyici araçlar da kullanılabilir.

Haber yazmaya başlamak için şu adımlar izlenebilir: 1. Konuyu araştırmak. 2. 5N1K sorularını sormak. 3. Girişi hazırlamak. 4. Önemli detayları vermek. 5. Ek bilgileri eklemek. Haber yazarken açık ve net bir dil kullanmak, tarafsız olmak ve doğru bilgi aktarmak da dikkat edilmesi gereken unsurlar arasındadır.