HaberYazımı

Ters piramit tekniği, haber yazımında kullanılan ve en önemli bilgilerin başta verildiği bir yöntemdir. Örnek bir ters piramit tekniği haberi: "Paris - Araştırmacılar, bir anı ya da olayı daha önce görmüş olma, yaşamış olma hissi anlamına gelen ‘déjà vu’ hakkında yeni ipuçları yakaladı. Deneyler, ‘déjà vu’nün, tetikleyici gerçek bir anı olmadan da yaşanabileceğini gösteriyor. Birleşik Krallık’daki Leedes Üniversitesinde 18 denek üzerinde yapılan hipnoz deneyi, ‘déjà vu’nün “iki aşamalı” bir süreç olduğunu ortaya koydu. Deneye katılanlar kendilerine 24 değişik kelime gösterildikten sonra hipnoza sokuldu. Hipnoz sırasında deneklere, “kırmızı çerçeveler içinde gösterilecek kelimelerin bir tanıdıklık hissi uyandıracağı, yeşil çerçeve içinde gösterilenleriyse daha önce görmüş olduklarını hissedecekleri” söylendi. Hipnozdan çıkarılan deneklere değişik renkteki çerçevelerde ve bazıları ilk listede yer almayan kelimeler gösterildi. Kırmızı ve yeşil çerçevede gösterilen kimi alakasız kelimeler bazı deneklerde “déjà vu” hissi uyandırdı. Deneyin sonucuna göre tanıdık bir obje veya sahneyle karşılaşılmasının ardından, beyin ilk olarak hafıza arşivinden, o an görülen sahneye dair izler arıyor. Eğer iz varsa beynin farklı bir bölümü sahneyi veya objeyi tanıdık olarak belirliyor ve “déjà vu” hissi yaratıyor." Bu örnekte, en önemli bilgi (déjà vu'nun tetikleyici bir anı olmadan da yaşanabileceği) ilk cümlede verilmiştir.

Düz Piramit Tekniğine Göre Yazılmış Haber Örneği: "YUNAN BURUN ESTETİK AMELİYATLA DÜZELTİLEBİLİR! Yunan burnu ameliyatının oldukça zor olduğunu vurgulayan KBB ve Yüz Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Gürkan Kayabaşoğlu, geliştirdiği yeni cerrahi ile artık bunun mümkün olduğunu söyledi." Bu haberde ayrıntıdan başlanarak önemli unsurlar sona doğru yerleştirilmiş ve genellikle öyküleyici bir anlatım kullanılmıştır. Ters Piramit Tekniğine Göre Yazılmış Haber Örneği: "Erzurum'da, gece 02:00 sularında kaldırım taşıyla camını kırdıkları cep telefonu bayisine giren maskeli iki kişi, 25 saniye içerisinde 30 bin TL değerinde cep telefonu çaldı." Bu haberde en önemli bilgiler girişte verilmiş, ardından olayın detayları ve açıklaması yer almıştır. Ters piramit tekniği, özellikle güncel ve toplumu ilgilendiren haberlerde kullanılır.

Maç haberi yaparken dikkat edilmesi gereken bazı adımlar: 1. Konu Belirleme: Haber değeri taşıyan, güncel ve merak uyandıran bir konu seçilmelidir. 2. Kaynak Araştırması: Kulüp açıklamaları, resmi lig duyuruları ve güvenilir haber ajansları gibi kaynaklardan doğru ve güvenilir bilgiler toplanmalıdır. 3. Veri Toplama ve Düzenleme: Maçla ilgili önemli detaylar (başlama saati, stadın adı, takımların kadroları, gol atan oyuncular, maçın önemli anları) toplanmalı ve düzenlenmelidir. 4. Yazım: Sade, açık ve akıcı bir dil kullanılarak haber yazılmalıdır. 5. Editör Onayı ve Yayınlama: Haber, dil bilgisi, görseller ve kaynaklar açısından kontrol edildikten sonra yayın aşamasına geçilir. Ek olarak, haberde tarafsızlık ve doğruluk esas alınmalı, kişisel görüşlerden kaçınılmalıdır.

Spor haberi yazarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Başlık ve Giriş: Başlık, haberin özünü yakalamalı ve okuyucuların ilgisini çekmelidir. 5N1K Kuralı: "Ne, neden, ne zaman, nasıl, nerede, kim" sorularına yanıt verilmelidir. Objektiflik: Haber, tarafsız bir şekilde yazılmalı, kişisel görüşlerden kaçınılmalıdır. Doğruluk ve Güvenilirlik: Bilgiler, güvenilir kaynaklardan alınmalı ve doğrulukları kontrol edilmelidir. Ters Piramit Tekniği: En önemli bilgiler başta verilmeli, detaylar daha sonra sunulmalıdır. Kısa ve Etkili Cümleler: Cümleler kısa ve öz olmalı, tek bir mesaj içermelidir. Görsel Destek: Haber, görseller ve grafiklerle desteklenmelidir. Örnek bir spor haberi yapısı şu şekilde olabilir: 1. Başlık: "Son Dakika: Fenerbahçe, Galatasaray'ı 3-0 Yendi". 2. Giriş: "İstanbul'da oynanan Süper Lig maçında Fenerbahçe, Galatasaray'ı 3-0 mağlup etti. Maçın gollerini 15. dakikada Mesut, 30. dakikada Emre ve 45. dakikada Mehmet attı". 3. Ana Metin: Maçın detayları, oyuncuların performansları ve maçın önemi hakkında daha fazla bilgi verilebilir. 4. Sonuç: "Bu galibiyetle Fenerbahçe, ligdeki puanını 30'a çıkarırken, Galatasaray 25 puanda kaldı". 5. Kaynaklar: Bilgilerin alındığı kaynaklar belirtilmelidir.

Haber yazmak için kullanılabilecek bazı yapay zeka araçları: Sudowrite. Jasper. Content at Scale. HIX.AI. Bu araçlar, haber yazma sürecini hızlandırabilir, araştırma ve düzenleme konularında destek sağlayabilir.

Webde haber yazımında kullanılan bazı teknikler: Ters Piramit Tekniği: Haberin en önemli olayları başta verilir ve önem derecesine göre bilgiler sunulur. T Modeli: Haberin ana noktalarını özetleyerek ve nedenini açıklayarak hedef kitlenin haberi baştan sona okumasını sağlar. Online Piramit Tekniği: Birden fazla kısım ve web sayfası kullanılarak haberin detayları ve arka plan bilgileri sunulur. Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Teknikler: Haber öyküsündeki unsurlar belirli bir sırayla veya bağımsız başlıklarla farklı web sayfalarında verilir. Kümelem Tekniği: İlgili bilgileri bir araya getirerek sunar. Anlatım Tekniği: Haberin hikayesini etkili bir şekilde anlatır. Kum Saati Tekniği: Haberin detaylarını ve ardından ana noktaya geri dönüş yapar. Ayrıca, başlık seçimi, neşeli veya sohbet tarzı bir dil kullanımı, kısa ve öz cümleler, fotoğraf ve video kullanımı gibi unsurlar da web haber yazımında önemlidir.

Düz piramit kuralına göre haberin giriş bölümü, bir öykü tarzında başlar ve az önemli unsurlar önce verilerek, olayın detayı haberin sonunda okura sunulur. Giriş bölümünde ayrıca: Yoruma yer verilebilir. Ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin gibi soruların yanıtlarından bazıları bulunur. Bu teknik, daha çok dergi haberciliğinde, magazin haberlerinde ve gazetelerin hafta sonu eklerinde kullanılır.

5N1A Haber, mizahi ve ironik haberler paylaşan bir Twitter hesabı ve Instagram profilidir. 5N1K, gazetecilikte bir haberin temel unsurlarını belirlemek için kullanılan bir yöntemdir ve şu soruları içerir: Ne? Olayın ana konusu nedir? Ne zaman? Olay ne zaman gerçekleşmiştir? Nerede? Olayın geçtiği yer neresidir? Nasıl? Olayın gerçekleşme şekli nasıldır? Neden? Olayın sebepleri nelerdir? Kim? Haberin aktörleri kimlerdir?

Haber yazarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Başlık seçimi: Başlık, haberin özünü yansıtan ve okuyucunun ilgisini çeken kısa ve net bir ifade olmalıdır. Doğruluk ve güvenilirlik: Haberin doğruluğunu ve güvenilirliğini kontrol etmek, sağlam kaynaklara dayanmak önemlidir. Tarafsızlık: Haberi tarafsız ve objektif bir şekilde yazmak, kişisel görüşlerden kaçınmak gerekir. 5N1K kuralı: Haberde kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl ve neden sorularına yanıt verilmelidir. Dil ve anlatım: Sade, anlaşılır ve resmi bir dil kullanılmalıdır. Görsel ve içerik düzeni: Haberi destekleyen güncel ve konuyla uyumlu görseller kullanılmalıdır. Güncellik: Haberlerin güncel olayları yansıtması, eskimiş bilgilerle hazırlanmaması gerekir. Kaynak belirtme: Kullanılan bilgilerin kaynakları açıkça belirtilmelidir.

Düz ve ters piramit teknikleri arasındaki temel fark, haberdeki bilgilerin sıralanış biçimidir: Ters Piramit Tekniği: En önemli bilgiler başta verilir ve detaylar giderek daha az önemliye doğru sıralanır. Düz Piramit Tekniği: Ayrıntıdan başlanır ve önemli kısımlar sona saklanır. Özetle: - Ters Piramit: Önemli → Az Önemli - Düz Piramit: Az Önemli → Önemli

Dörtgen tekniği, haber yazımında ve eğitim sürecinde kullanılır. Haber yazımında, dörtgen tekniği şu durumlarda tercih edilir: Ters piramit tekniğinin uygun olmadığı durumlarda. Haberdeki tüm bilgilerin eşit öneme sahip olduğu durumlarda. Yorumlayıcı haberler yazarken, haberi anlamlı bir çerçeveye oturtmak amacıyla. Eğitim sürecinde ise dörtgen tekniği, öğrencilerin bir konu hakkında daha derinlemesine düşünmelerini ve bilgiyi daha iyi anlamalarını sağlamak için kullanılır.

Gazetecilik konuları şunlardır: Haber toplama ve yazma. İletişim. İnternet ve bilgi teknolojisi. Yabancı dil. Gündemi takip etme. Tarafsızlık. İş ahlakı. İleri düzeyde okuma ve yazma becerisi. Detaylara dikkat. Gazetecilik eğitimi, basın etiği, haber yazma ve üretme, gazetecilik tarihi ve etiği, medya yönetimi ve basın yasaları gibi konuları da içerir.

Kare (dörtgen) blok tekniği, haberde verilecek bilgilerin hepsinin eşit derecede önem arz etmesi durumunda uygulanır. Bu teknikte: Haber girişi, az ve öz bilgi içerir ve girişte haberin özeti verilir. Haber gövdesi, önemi azalan bir sıra içinde, eş değer paragraflar halinde düzenlenir. Her paragraf, aynı öneme sahip bilgiler içerir ve bazen olayın geçmişine dair bilgiler de yer alır. Okurun tüm haber metnini okuması gerekir, çünkü her bir paragraf önemlidir. Bu teknik, genellikle dergi haberciliğinde ve araştırma haberlerinin sunumunda kullanılır.

Yapay zeka ile haber yazmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Konuyu, anahtar kelimeleri, ses tonunu, dili, bakış açısını ve kelime gereksinimlerini belirtmek. 2. Google referans kaynaklarını seçmek veya haber makalesi için olanları yüklemek. 3. Başlıklardan birini seçmek veya kendi başlığınızı yazmak. 4. Yapay zekanın oluşturduğu taslak üzerinde düzenleme yapmak. Bazı yapay zeka haber makalesi yazarları: HIX.AI. ArticleGPT. Yapay zeka ile yazılan haberler, insan gözetimi ve incelemesinden geçmelidir, çünkü yapay zeka yanlı veya yanlış bilgi üretebilir, "halüsinasyonlar" görebilir.

Deprem ile ilgili İngilizce haber yazarken kullanılabilecek bazı ifadeler: Earthquake related news: Deprem ile ilgili haberler. Earthquake activity: Deprem etkinliği. Earthquake code: Deprem yönetmeliği. Earthquake damage: Deprem hasarı. Earthquake defense: Deprem savunması. Earthquake drill: Deprem tatbikatı. Earthquake insurance: Deprem sigortası. Örnek bir cümle: "The earthquake destroyed the west side of the city" (Deprem şehrin batı yakasını yerle bir etti). Daha fazla örnek ve yapı için EnglishCentral ve Novakid gibi kaynaklar incelenebilir.

Haber yazma yüklemi, haber metinlerinde kullanılan ve genellikle üçüncü tekil şahıs diliyle, tarafsız bir anlatım sağlayan fiillerdir. En çok kullanılan haber yüklemleri şunlardır: açıklamak; demek; söylemek; belirtmek; diyekonuşmak; ilerisürmek; vurgulamak; şöylekonuşmak; anlatmak; kaydetmek. Haberde kullanılan yüklemler, cümlenin anlamını ve haberin nasıl anlaşılacağını etkiler.

Haberde ters piramit ve dörtgen tekniği arasındaki temel fark, bilgilerin sıralanış biçimidir. Ters Piramit Tekniği: En önemli bilgiler başta verilir, detaylar giderek azalır. 20-28 cümleden oluşur ve giriş, gövde ile detaylardan oluşur. Yorumlara ve öznel ifadelere yer verilmez, nesnel bir dil kullanılır. Dörtgen (Kare) Tekniği: Tüm bilgiler aynı önemdedir, bu nedenle haber bloklar veya dikdörtgenler halinde düşünülür. Az ve öz bilgi içeren girişten sonra, detaylar önemi azalan bir sırayla sunulur. Yorumlayıcı haberler için kullanılır ve haberci, olayı anlamlı bir çerçeveye oturtmak ister. Özetle, ters piramit tekniğinde bilgiler önem sırasına göre azalan bir sırayla sunulurken, dörtgen tekniğinde tüm bilgiler eşit önemde kabul edilir ve haber bloklar halinde düzenlenir.

Yanlış. Ters piramit tekniğinin en önemli özelliği, haberin tamamının okunmasını gerektirmemesidir. Bu teknikte, haberin en önemli bilgileri giriş kısmında verilir ve paragraf ilerledikçe bilgiler önemliden daha az önemliye doğru sıralanır.

Haberde ters piramit ve düz piramit şu anlamlara gelir: Ters piramit. Düz piramit. Ters piramit ve düz piramit şu şekilde örneklendirilebilir: Ters piramit. Düz piramit. Ters piramit ve düz piramit şu şekilde de özetlenebilir: Ters piramit. Düz piramit. Ters piramit ve düz piramit şu şekilde de karşılaştırılabilir: Yorum. Kullanım alanı.

Ters piramitin temel ilkeleri şunlardır: Önemlilik sıralaması. Giriş paragrafı. Haberin gövdesi. Esneklik. Arama motoru optimizasyonu (SEO). Mesleki etik.