Fetih

İzmir, Osmanlı İmparatorluğu'na 1422 yılında II. Murad tarafından zapt edilmesiyle geçmiştir. Ancak, Osmanlı egemenliğine dek süren İzmir'in yönetsel belirsizliği, 1426 yılında Osmanlıların Aydınoğlu Beyliği'ne son vermesiyle sona ermiştir.

Fatih'in Rüyası kitabı, Fatih Sultan Mehmet'in sadece bir komutan değil, aynı zamanda bir bilim ve devlet adamı olduğunu anlatıyor. Mustafa Armağan'ın yazdığı Fatih'in Rüyası kitabında ayrıca şu konular da ele alınıyor: Fatih Sultan Mehmet'in haritalara olan tutkusu; Fatih'in zehirlenerek öldüğüne dair iddiaların gerçeği yansıtmadığı, Osmanoğulları'nın genetik hastalığı olan nikris (gut) hastalığından vefat etmiş olabileceği; "İkizli fetih" kavramı: Birincisi toprağın fethi, diğeri ise ruhun fethi ve bu ikisinin birbirini tamamladığı; Fetih bir medeniyet dönüşümüdür. Ayrıca, Fatih'in İstanbul Rüyası adlı bir kitap daha bulunmaktadır.

Muhammed bin Kasım, Sind'i şu şekilde fethetti: Görevlendirilme: Haccâc bin Yusuf es-Sekafî tarafından 6.000 kişilik ordu ve 6 milyon dirhemle Sind'in fethiyle görevlendirildi. İlerleme: Takviye kuvvetlerle ordusunun teçhizatı genişledi ve Sind bölgesinin şehirlerini sırayla fethederek 715 yılında Sind bölgesinin fethi gerçekleştirildi. Askeri Disiplin ve Yönetim: Askeri disiplin ve halk yönetimi konusundaki bilgisi, fethettiği topraklarda barışın sağlanmasında önemli rol oynadı. İslam'ın Yayılması: Fethedilen yerlerde Müslüman Arap unsurların iskânı sağlandı, camiler inşa edildi ve yerli halk inançları konusunda rahat bırakıldı. Muhammed bin Kasım, 715 yılında Vasıt şehrinde işkence edilerek öldürüldü.

Eskişehir, Osman Bey tarafından 1289 yılında fethedilmiştir. Osman Bey, 1298 yılında önce Eskişehir'i, ardından İnönü, Seyitgazi ve Sivrihisar'ı Osmanlı topraklarına katmıştır.

Diyarbakır, tarihte birden fazla kez fethedilmiştir. İslam orduları tarafından ilk fetih: 27 Mayıs 639 tarihinde, Hz. Ömer döneminde, İyâz b. Ganem komutasında gerçekleştirilmiştir. Osmanlı fethi: 15 Eylül 1515 tarihinde, Yavuz Sultan Selim döneminde, Bıyıklı Mehmet Paşa komutasında gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Diyarbakır'ın farklı dönemlerde Akkoyunlular, Eyyübiler ve Safeviler gibi devletler tarafından da ele geçirildiği bilinmektedir.

Sultan I. Murad (1360-1389) dönemi, Osmanlı Devleti'nin üçüncü padişahının hüküm sürdüğü ve önemli gelişmelerin yaşandığı bir zaman dilimidir. Başlıca olaylar: Edirne'nin Fethi: 1361'de Edirne fethedilerek ikinci başkent yapıldı. Balkan Fetihleri: Filibe ve Gümülcine'nin alınması, Bizans ve Sırbistan ile yapılan savaşlar. Devlet Teşkilatı: Yeniçeri ocağı kuruldu, Pençik ve tımar sistemleri uygulandı, Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. Toprak Genişlemesi: 95.000 km²'den 500.000 km²'ye kadar toprak kazanıldı. Önemli savaşlar: Sırpsındığı Savaşı (1364): Osmanlı'nın Haçlılara karşı ilk zaferi. Çirmen Savaşı (1371): Sırpların Osmanlı hakimiyetini kabul etmesi. I. Kosova Savaşı (1389): Osmanlı'nın Haçlılara karşı kazandığı zafer, ancak I. Murad'ın şehit olmasıyla sonuçlanması.

Osmanlı Devleti'nin Rumeli'yi fethetmeye başlaması 1350'li yıllarda, Orhan Gazi döneminde gerçekleşmiştir. Önemli fetihler: 1353: Çimpe Kalesi'nin alınması. 1364: Sırpsındığı Muharebesi ve Meriç Nehri yakınlarında yapılan savaş (tarih kaynaklarda "Sırp Sındığı" olarak geçmektedir). 1371: Çirmen Muharebesi. 1389: I. Kosova Muharebesi. 1396: Niğbolu Muharebesi. Bu fetihler sonucunda Bulgaristan ve Makedonya'nın büyük bir kısmı Osmanlı idaresine girmiştir.

Rodos Fetihnamesi, 1522 yılında Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın Rodos'u fethini anlatır. Eserde, fethin yanı sıra aşağıdaki konular da ele alınmıştır: Giriş bölümü. Rodos'un tarihçesi. Seferin sebebi ve yapılan hazırlıklar. Donanmanın hareketi ve padişahın Rodos'a hareketi. Kuşatma sırasında alınan diğer yerlerin fethi. Dulkadirli Ali Bey'in isyanı. Rodos Adası ve kalesinin tasviri. Kuşatma sırasında şehit düşen askerlerin tasvifi ve fethin tarihi. Rodos Fetihnamesi, sadece tarihî bir eser olmanın ötesinde, güçlü kalemi ve edebî yeteneğiyle bir edebî eser olarak da kabul edilir.

Fatih Sultan Mehmed'in önemli olmasının bazı nedenleri: İstanbul'un Fethi: 1453 yılında İstanbul'u fethederek Bizans İmparatorluğu'na son vermiş ve Osmanlı'nın sınırlarını genişletmiştir. Liderlik ve Stratejik Yetenekler: Askeri ve mühendislik alanındaki başarıları, birçok modern lider ve stratejist için ilham kaynağı olmuştur. Kültürel ve Bilimsel Teşvikler: Bilim, sanat ve edebiyatın gelişimine önem vermiş, İstanbul'u bir kültür ve bilim merkezi haline getirmiştir. Devlet Yönetimi: "Fatih Kanunnamesi" ve "Kanunname-i Ali Osman" gibi yasaları hazırlamış, Osmanlı'nın imparatorluğa dönüşmesine katkı sağlamıştır. Çok Kültürlü Yaklaşım: Farklı dinlere mensup insanların haklarını korumuş, kültürel hoşgörüyü desteklemiştir.

Maveraünnehir, Göktürkler ve Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Göktürkler: 701 yılında Seyhun kıyılarına varan Göktürk ordusu, Kızılkum çölüne girerek Türgiş ordusunu mağlup etmiştir. Müslümanlar: 705-715 yılları arasında Arap komutan Kuteybe bin Müslim, Maveraünnehir'in bazı bölgelerini fethetmiştir. Ayrıca, Abbasiler döneminde de Maveraünnehir'de İslam'ın yayılması ve bölgenin İslam ülkesi haline getirilmesi sağlanmıştır.

Osmanlı Devleti'nin 1302 Koyunhisar Savaşı'ndaki zaferi, Bursa'nın üç tarafının Osmanlı topraklarıyla çevrilmesini ve İznik ile İzmit'in fethinin önündeki önemli bir engelin kaldırılmasını kolaylaştırmıştır. Fetihler: Kite Kalesi fethedildi. Bursa'nın kuzeyi hariç üç tarafı Osmanlı topraklarıyla çevrildi. İznik ve İzmit yolu açıldı. Mekece, Lefke, Akhisar, Geyve ve Leblebici kaleleri fethedildi.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah, 1075 yılında İznik'i (Nicaea) fethedip Türkiye Selçuklu Devleti'nin başkenti yapmıştır.

Afyonkarahisar, 1390 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir. Ancak, Ankara Savaşı'nın ardından Germiyanoğulları'nın toprakları geri alması üzerine, 1429'da II. Yakup Bey'in ölümüyle birlikte topraklar tekrar Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

İsfehan, Hemedan ve Kirman'ın fethedildiği dönem, Hz. Osman'ın halifelik dönemidir. İsfehan, Hemedan ve Kirman'ın fethi: 650 yılında, Sasani hükümdarı III. Yezdücerd'in Kirman’dan Horasan’a kaçmasıyla, bu bölgeler Müslümanların eline geçmiştir. 652 yılında, Abdullah b. Sa’d, İfrîkıye’de kazandığı Sübeytıla zaferinden sonra fetihlerini Nil vadisi doğrultusunda güneye kaydırıp Nûbe üzerine yürümüş, bugün Sudan topraklarında bulunan Dongola’ya kadar ilerleyip burada hüküm süren hıristiyan Makarra Krallığı ile bir antlaşma imzalayıp bu devleti, İslâm devletinin egemenliği altına almıştır. Not: Bu fetihler, 636 yılında yapılan Kadisiye Savaşı'nın ardından, Müslümanların İran içlerine doğru ilerlemesiyle gerçekleşmiştir.

İznik, Osmanlı Devleti döneminde, Orhan Gazi tarafından 1331 yılında fethedilmiştir. Ancak, İznik'in fethi için ilk girişim, babası Osman Gazi döneminde, 1300-1301 yıllarında yapılmış, ancak o dönemde şehrin sağlam surları aşılamamıştır.

Anadolu Selçuklu Devleti, Malazgirt Meydan Muharebesi'nin ardından Anadolu'nun çeşitli bölgelerini fethetmiştir. Öne çıkan fetihler şunlardır: İznik ve İzmit'in Fethi. Antakya'nın Fethi. Erzurum'un Fethi. Antalya'nın Fethi. Ayrıca, Selçuklu komutanları ve beyleri, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde küçük beylikler kurarak fetih hareketlerini devam ettirmiş ve Anadolu’daki Türk hâkimiyeti yayılmıştır.

İstimalet, Osmanlı Devleti'nin fethettiği topraklarda halkın gönlünü kazanmak, Osmanlı yönetimine bağlı kalmasını sağlamak ve yeni toprakları uzun süre elde tutmak için izlediği bir hoşgörü politikasıdır. İstimalet kelimesinin diğer anlamları: meylettirme; cezbetme; gönül alma. Bu politika sayesinde Osmanlı, fethettiği yerlerde isyanları önleyerek hızlı bir şekilde yönetim istikrarı sağlamıştır.

Osmancık'ta İznik'in nasıl fethedildiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, İznik'in fethi şu şekilde gerçekleşmiştir: 1300 yılında Osmanlılar, İznik'i fethetmek için harekete geçti ancak şehri koruyan surları aşamadılar. İznik üzerindeki kuşatma, 30 yıl sürdü. 1329'da yapılan Pelekanon (Maltepe) Savaşı'nı Osmanlılar kazandı. 2 Mart 1331'de İznik, Osmanlı Devleti tarafından fethedildi. İznik'in fethinden sonra, bir İslam geleneği olarak İznik Ayasofya Kilisesi camiye dönüştürüldü.

1541 ve 1543 yılları arasında Osmanlı'nın yaptığı bazı fetihler şunlardır: 1541: Budin Kuşatması: Osmanlı ordusu, Jan Zapolya'nın ölümünden sonra Avusturya'nın Budin'i kuşatmasına karşı bir sefer düzenledi ve Avusturya kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. 1543: Estergon Kuşatması: Osmanlı ordusu, Estergon Kalesi'ni fethetti. Bu dönemde ayrıca, 1548-1549 yılları arasında Osmanlı-Safevi Savaşı da gerçekleşti.

Rumeli fetih politikası, Osmanlı Devleti'nin Balkan topraklarında kalıcı olmak amacıyla uyguladığı üç ana politikayı içerir: fetih, iskan ve istimalet. Fetih politikası: Osmanlı, fethettiği bölgelerde İslam dininin adalet ve hoşgörü anlayışını yaymayı hedeflemiştir. İskân politikası: Fethedilen bölgelerin Türk ve İslam kültürüyle tanışmasını ve yerel isyanların önlenmesini amaçlar. İstimalet politikası: Bölgedeki halka özgürlük ve mutluluk sunarak, onları sömüren derebeyleri ortadan kaldırmayı ve vergileri azaltmayı hedefler. Osmanlı, Rumeli'de uyguladığı iskan politikasıyla aynı zamanda konar-göçer Türkmenleri daha yerleşik bir hayata yönlendirmiştir.