Epidemiyoloji

2013 yılında Türkiye'de grip salgını, 48. hafta itibarıyla başlamıştır.

Pandemi ve endemik hastalıkların ne zaman biteceği kesin olarak öngörülemez, ancak bazı genel bilgiler mevcuttur: 1. Endemik hastalıklar: Bu tür hastalıklar, belirli bir bölgede veya popülasyonda sürekli olarak bulunur ve genellikle öngörülebilir oranlarda yayılır. 2. Pandemi: Bir hastalığın pandemi olması, küresel çapta yayılması ve geniş bir nüfusu etkilemesi anlamına gelir. Her iki durumda da, hastalıkların seyrini etkileyen faktörler arasında tıbbi gelişmeler, toplumsal önlemler ve uluslararası iş birliği yer alır.

Tıpta rölatif (göreceli) risk, bir risk etkenine sahip olanların, olmayanlara göre hastalık geliştirme veya bir olayın meydana gelme oranıdır.

İnsidans oranı, belirli bir dönemde belirli bir pazar içinde yeni müşteri kazanma oranını ölçtüğü için önemlidir. Bu oran, aşağıdaki nedenlerle stratejik karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynar: 1. Pazar Potansiyeli Belirleme: Potansiyel müşteri sayısını belirleyerek pazarın gerçek potansiyelini anlamaya yardımcı olur. 2. Pazarın Genişleme Olanaklarını Keşfetme: Hizmetin veya ürünün hangi bölgelerde veya demografik gruplarda daha fazla benimsendiğini göstererek genişleme stratejilerini şekillendirir. 3. Pazarlama Stratejilerini Geliştirme: Yeni müşteri kazanma potansiyeli yüksek olan bölgelere odaklanarak pazarlama kaynaklarını daha etkili bir şekilde yönetmeyi sağlar. 4. Hastalıkların Epidemiyolojisi: Epidemiyolojide hastalıkların ortaya çıkma olasılığını ve nedenlerini belirlemede yardımcı olur.

Prevalans ve insidans hesaplamaları şu formüllerle yapılır: 1. Prevalans: Belirli bir zaman diliminde hastalığa sahip olan bireylerin oranının hesaplanmasıdır. 2. İnsidans: Belirli bir zaman diliminde yeni teşhis konulan vakaların sayısının hesaplanmasıdır.

Corona virüsünün (SARS-CoV-2) ortaya çıkış nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bilimsel kanıtlar virüsün yarasalardan kaynaklandığını göstermektedir. Virüsün, aracı bir hayvan türü üzerinden insanlara bulaştığı düşünülmektedir. Ayrıca, Covid-19 salgınının bir laboratuvar sızıntısından ziyade pazarda satılan enfekte hayvanlarla ortaya çıktığı yönünde de iddialar bulunmaktadır.

31. vaka, koronavirüs salgınıyla ilgili olarak Güney Kore'de yaşanan bir olayı ifade eder. 18 Şubat 2020'de Güney Kore'de vaka sayısının 31 olduğu açıklanmış, ancak 31. hastanın hastaneden kaçması virüsün hızla yayılmasına ve kontrol edilemez hale gelmesine yol açmıştı.

Domuz gribi olan hemşire, Minecan Tek, kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. Olay şu şekilde gelişti: - 6 Şubat'ta soğuk algınlığı şikayetiyle hastaneye başvurdu ve tedavisinin ardından evine döndü. - 9 Şubat'ta solunum güçlüğü şikayetiyle tekrar hastaneye geldi. - Yapılan ilk müdahalelerde domuz gribinden şüphelenildi ve kalp yetmezliği teşhisi konuldu. - Yoğun bakım servisine alınan Tek, durumunun ağırlaşması üzerine yapılan müdahalelere rağmen sabaha karşı yaşamını yitirdi.

Yeni varyantların ne zaman ortaya çıkacağı kesin olarak bilinmemektedir. İlk yeni varyant, 2020 yılının aralık ayında Birleşik Krallık'ta keşfedilmiştir.

Bir hastalığın toplumda ne sıklıkla görüldüğü, prevalans kavramıyla ilgilidir. Prevalans, belirli bir zaman noktasında veya anda, belirli bir toplumda saptanan eski ve yeni vaka sayısının, aynı süredeki risk altındaki kişi sayısına bölünmesiyle elde edilen bir ölçüttür.

Koronavirüs (COVID-19) ilk olarak Çin'in Hubei eyaletine bağlı Vuhan kentinde ortaya çıktı.

Biyoistatistikte aşağıdaki konular yer almaktadır: 1. Klinik Araştırmalar: Tedavi, tarama ve önleme yöntemlerinin popülasyonlarda değerlendirilmesi. 2. Epidemiyolojik Çalışmalar: İnsanlarda hastalığın nedenlerini ve kökenlerini inceleme. 3. Mekansal Çalışmalar: Hastalık veya risk faktörlerinin coğrafi dağılımının incelenmesi. 4. Tanımlayıcı İstatistik: Verilerin özetlenmesi ve tanımlanması (ortalama, medyan, standart sapma gibi). 5. Hipotez Testleri: İki grup arasındaki farkların anlamlı olup olmadığını test etme. 6. Regresyon Analizi: İki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi inceleme. 7. Survival (Sağkalım) Analizi: Tıbbi araştırmalarda, bir hastalığın veya tedavinin etkisini zamana bağlı olarak analiz etme.

Epidemiyolojide nedensellik, bir etkenin varlığında bir sonucun (hastalık gibi) değişmesi durumunu ifade eder. Nedensellik ilişkisi şu kriterlere göre değerlendirilir: 1. İlişkinin kuvveti: Etkenin dozu arttıkça hastalık insidansının artması. 2. İlişkinin tutarlılığı: Farklı araştırmalarda aynı sonucun elde edilmesi. 3. İlişkinin özgüllüğü: Belirli bir etkenle belirli bir hastalığın ilişkilendirilmesi. 4. İlişkinin zamana uygunluğu: Etkene maruz kalma ile hastalığın ortaya çıkması arasında mantıklı bir zaman ilişkisinin olması. 5. İlişkinin uygunluk göstermesi: Elde bulunan tüm bilgilerle ilişkinin uyumlu olması. Ayrıca, gerekli neden ve yeterli neden kavramları da epidemiyolojik nedensellikte önemlidir.

Epidemiyoloji ve salgın arasındaki farklar şunlardır: 1. Epidemiyoloji: Bulaşıcı hastalıkların prevalansını ve yayılmasını inceleyen bilim dalıdır. 2. Salgın: Belirli bir popülasyonda normalde beklenenin üzerinde vaka sayısında ani ve önemli bir artışı ifade eder.

Çin'de tespit edilen yeni virüsler arasında maymun çiçeği virüsü ve Langya virüsü öne çıkmaktadır. Maymun çiçeği virüsü, daha önce görülen türlerden farklı özellikler taşıyan ve daha fazla ülkeye yayılma potansiyeli olan bir mutasyona uğramış alt tür olarak değerlendirilmektedir. Langya virüsü ise insanlarda ateş, yorgunluk, öksürük, iştahsızlık gibi belirtilere yol açan ve şu ana kadar ölüm vakası görülmeyen bir virüstür. Her iki virüsle ilgili araştırmalar devam etmekte olup, virüsün bulaşma ve yayılma riskleri konusunda daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Avrupa'nın en büyük Covid salgını, 2020 yılında İtalya'da yaşanmıştır.

Koronavirüsün tamamen yok olması için iki ana senaryo düşünülmektedir: 1. Doğal Sızıntı: Virüsün, enfekte edecek yeterli insan kalmadığında yayılmasının durması. 2. Mutasyon: Virüsün, insanları enfekte etmesini zorlaştıracak şekilde mutasyona uğraması. Ancak, kesin bir tarih vermek mümkün değildir. Uzmanlar, bir aşının 18-24 ay içinde geliştirilebileceğini öngörmektedir, ancak bu süre zarfında virüsün tamamen ortadan kaybolması beklenmemektedir.

2001 yılında 3,4 milyon kişi HIV nedeniyle hayatını kaybetti.

Marburg salgını, Marburg virüsünün insanlara bulaşması sonucu ortaya çıkar. Bulaşma yolları arasında: - Enfekte yarasalarla doğrudan temas; - Enfekte kişilerin vücut sıvılarıyla temas (kan, tükürük, ter, idrar, dışkı); - Kontamine olmuş eşyalar (iğneler, kıyafetler). İlk olarak 1967 yılında Almanya'nın Marburg şehrinde görülen salgın, Uganda'dan ithal edilen Afrika yeşil maymunlarıyla yapılan laboratuvar çalışmalarıyla ilişkilendirilmiştir.

Vaka-kontrol araştırmaları, bir hastalığın nedenlerini ve risk faktörlerini belirlemek için kullanılan bir analitik araştırma türüdür. Bu tür çalışmalarda: 1. "Hastalık" (sonuç) ile şüphelenilen etken (faktör) arasında nedensel bir ilişki olup olmadığı değerlendirilir. 2. Hasta dosyaları üzerinden veriler toplanır ve "hastalığı olanlar" ile "hastalığı olmayanlar" (sağlamlar), şüphelenilen etken(ler)in varlığı yönünden incelenir. 3. Sonuçta bulunan "odds oranı", hastalığın şüpheli etken(ler)le ne kadar kuvvetli ilişkili olduğunu gösterir. Özel araştırma düzenlemeleri dışında, vaka-kontrol araştırmalarının sonuçları bütün topluma genellenemez.