Endemik

Ağrı Dağı'nda bulunan bazı otlar şunlardır: Işkın ve çiriş otu. Kekik. Yavşan otu. Civan perçemi. Ayrıca, Ağrı Dağı'nda geven, ters lale, baldıran, boğa dikeni, tavşancıl otu gibi çeşitli bitkiler de bulunmaktadır. Ağrı Dağı'ndaki bitki türlerinin araştırılarak bilim dünyasına kazandırılması için TÜBİTAK desteğiyle bir çalışma yürütülmektedir.

Arabistan'da olup Türkiye'de bulunmayan bazı bitkiler şunlardır: Hurma Ağacı. Ayrıca, Suudi Arabistan'da aktif şekilde kullanılabilen PayPal gibi finansal hizmetler ve Wikipedia gibi siteler Türkiye'de yasaktır.

Likya orkidesi (Ophrys lycia), Antalya'nın Kaş ilçesinde doğal olarak yetişmektedir. Bu nadir bitki, özellikle Kaş ve çevresindeki dağlık alanlar, Patara ve Xanthos gibi Likya uygarlığının eski yerleşim alanları ve Saklıkent Kanyonu gibi nemli ve korunaklı alanlarda bulunur. Likya orkidesinin yetiştiği alanlar, 2023 yılında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile "kesin korunacak hassas alan" olarak tescil edilmiştir.

İstanbul'un endemik bitkilerinden bazıları şunlardır: İstanbul kardeleni (Galanthus plicatus subsp. byzantinus). Sultan pelemiri (Cephalaria tuteliana). Ümraniye çiğdemi (Crocus pestalozzae). Boğaziçi keteni (Linum tauricum subsp. bosphori). Kilyos moru (Jurinea kilaea). İstanbul'un 56 tane endemik bitki çeşidi olduğu bilinmektedir.

Karadeniz bölgesinde bulunan bazı endemik bitkiler şunlardır: Kafkas iğdesi. Gülbent. Sarı çiçek. Kafkas orkide. Ayrıca, Gümüşhane, Karadeniz Bölgesi'nde en fazla endemik bitki türüne (253) sahip ildir.

Erzurum kardeleni, diğer bir adıyla Kazdağı kardeleni (Galanthus trojanus), endemiktir çünkü ekolojik şartlar nedeniyle yalnızca belirli bölgelerde yaşayabilen ya da yetişebilen, o bölgeye özgü bir bitkidir. Kazdağı kardeleni, nergisgiller familyasının bir üyesi olup, Kazdağı'nın ormanlık alanlarında, Balıkesir ve Çanakkale çevresinde yetişir.

Türkiye'de 3.649 tane endemik bitki türü bulunmaktadır.

Türkiye'nin en nadir yılanı, Kafkas engereğidir (Vipera kaznakovi).

Tomtit kuşu, Yeni Zelanda'ya özgü bir kuş türüdür ve ülkenin ana adaları olan Kuzey Adası ve Güney Adası'nın yanı sıra, bu adalara bağlı olan bazı adacıklarda yaşar. Yaşadığı adacıklar: Snares Adaları; Chatham Adaları; Auckland Adaları. Tomtit kuşları, orman ve çalılık alanlarda bulunur ve genellikle insan tarafından değiştirilmiş açık alanlardan kaçınır.

Türkiye'de yetişen endemik beyaz çiçeklerden biri İstanbul kardelenidir (Galanthus plicatus). Bir diğer endemik beyaz çiçek ise Kapadokya soğanıdır (Emelbty.blogspot). Endemik beyaz çiçeklerin yetiştiği diğer bölgeler ve türler hakkında bilgi bulunamadı.

Yozgat'ta tespit edilen bazı endemik bitki türleri: Yurt Tülübaşı (Psephellus turcicus). Cehrilik Lalesi. Yozgat Çamlığı Milli Parkı'nda ise 43 endemik bitki türü tespit edilmiştir.

Bursa'da yetişen bazı endemik bitkiler: Ebülmülük. Uludağ çiğdemi. Sarı centiyen. Keçi geveni. Uludağ obrizyası. Kanaryaotu. Dönbaba. Sığırkuyruğu. Bursa geveni. Carduus nutans subsp. torjanus. Ayrıca, Bursa'da yaklaşık 230 endemik bitki türü bulunmakta olup, bu bitkilerin 130'u Uludağ'da yer almaktadır.

Gaziantep'in endemik bitkilerinden bazıları şunlardır: Hesperis Aintabica; Satureja Aintaebensis; Fritillaria Gaziantepensis (Gaziantep Ters Lalesi); Iris sari; Hypericum capitatum var. capitatum; Helleborus vesicarius. Ayrıca, Gaziantep'te 200 kadar bitkinin endemik olduğu bilinmektedir.

Anadolu sığla ağacı, ekolojik, ekonomik ve sosyolojik önemleri nedeniyle koruma altındadır. Koruma altında olmasının bazı nedenleri: Ekolojik önem: Eşsiz ekosistemler oluşturur ve sel, taşkın gibi doğal afetlerin tamponlanması, yerel iklimin düzenlenmesi, erozyon kontrolü ve havanın temizlenmesi gibi ekosistem fonksiyonları görür. Ekonomik önem: Kabuğundan elde edilen sığla yağı, kimya sanayisinde kullanılır ve geçmişte yöre halkı için önemli bir geçim kaynağıydı. Nadirlik: Anadolu'ya özgü endemik bir türdür ve dünyada sadece Güneybatı Anadolu ile Rodos ve Kıbrıs Adası'nda bulunur. Tehlike altında olma: Kentleşme politikaları, tarımsal üretim ve turizm faaliyetleri nedeniyle yok olma riski altındadır.

Ankara'nın endemik bitkilerinden bazıları şunlardır: Sevgi çiçeği (Centaurea tchihathefii); Şah civanperçemi (Achillea ketenoglui); Beypazarı geveni (Astragalus beypazaricus); Ayaş gümüşü (Astragalus densifolius subsp. ayashensis); Koçak geveni (Astragalus kochakii); Gürsöğüt geveni (Astragalus yildirimlii); Koca soda (Salsola grandis); Ay şalbanı (Salvia aytachii); Kırçayı (Sideritis galatica); Mermer sığırkuyruğu (Verbascum gypsicola). Ankara'da toplam 391 endemik bitki türü bulunmaktadır.

Endemik yayınlarının mı, yoksa Bilgi Sarmal yayınlarının mı daha zor olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bilgi Sarmal yayınları, genel olarak sınava yakın sorular içerdiği ve ÖSYM tarzına uygun olduğu belirtilmektedir. Endemik yayınları ise, özellikle TYT problemler soru bankasında, klasik ve kolay sorulara az yer verildiği, sınav zorluğunda ve hatta bazen daha zor sorular bulunduğu belirtilmektedir. Sonuç olarak, hangi yayınevinin daha zor olduğu, kişisel tercihlere ve önceki bilgi seviyesine bağlı olarak değişebilir.

Ak üçgül, Avrupa ve Orta Asya'da doğal olarak yetişen, çok yıllık bir bitkidir. Türkiye'de ise genellikle Orta ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetişir. Ak üçgül, serin ve nemli iklim bölgelerinde daha iyi gelişir. Gölgeye toleransı nedeniyle, ağaç altları ve meyve bahçelerinde örtü bitkisi olarak veya ot üretimi amacıyla yetiştirilebilir.

İstanbul çiğdemi (Crocus olivieri subsp. istanbulensis), habitat kaybı nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu endemik bitki, yalnızca İstanbul ili sınırları içerisinde, kuru çalılık ve açıklık alanlarda yayılış yapmaktadır.

Sarı renkli endemik bitkilerden bazıları şunlardır: Sarı meyan (Thermopsis turcica). Paflagonya belumotu (Cynanchica paphlagonica). Sarı sormuk (Alkanna orientalis var. leucantha). Sarıkız çayı (Sideritis trojana).

Alanya'ya özgü endemik bitkilerden bazıları şunlardır: Yılan yastığı; Peygamber çiçeği; Çakşır otu; Valeriana alanyensis. Ayrıca, Alanya Kalesi'nde 385 bitki türü tespit edilmiş olup, bunlardan 23'ünün de endemik olduğu belirlenmiştir. Endemik bitkiler, yalnızca belirli bir bölgede doğal olarak yetişen ve başka hiçbir yerde bulunmayan türlerdir.