Eleştiri

Hiciv ve eleştiri şiiri, farklı edebi geleneklerde farklı isimlerle anılan, toplumsal veya bireysel meseleleri eleştiren şiir türleridir. - Halk edebiyatında bu tür şiirlere "taşlama" denir ve genellikle mizahi bir üslupla yazılır. - Divan edebiyatında ise "hiciv" olarak adlandırılır ve şairler, toplumsal ve siyasi konuları alaycı bir dille eleştirirler. - Çağdaş edebiyatta ise bu tür şiirlere "yergi" adı verilir ve modern bir üslupla toplumun eleştirisi yapılır. Bu tür şiirlerde eleştiri, didaktik özellikler de taşıyarak okuyucuya bir ders verme amacı güder.

Fethi Naci, önemli bir edebiyat eleştirmeni olarak kabul edilir. Eleştirmenliğini şu özelliklerle tanımlamak mümkündür: Samimiyet ve dobralık: Fethi Naci, hakkında yazdığı konulara ve kitaplara olan hakimiyetini, samimi ve dürüst bir dille ortaya koyar. Teorik birikim: Eleştirilerinde teorik olarak oldukça donanımlı ve bilgilidir, bu birikimi anlaşılır metinler yazmak için kullanır. Eleştirel yaklaşım: Kafasına yatmayan meselelerde eleştirisini açıkça dile getirir, yer yer sert ve ödünsüz olabilir. Çok yönlülük: Sadece roman ve şairler üzerine değil, aynı zamanda öykü, yabancı yazarlar ve güncel edebiyat meseleleri üzerine de yazılar yazar. Dil hassasiyeti: Edebi eserlerde dilin doğru kullanılmasını önemser ve dil ve yazım yanlışlarına değinir.

Kitap analizi ve eleştirisi arasındaki farklar şunlardır: 1. Odak Noktası: - Analiz, edebi eserlerin bileşenlerini, yapısını, dilini, temasını ve stilini inceleyerek anlamaya odaklanır. - Eleştiri, daha geniş bir perspektifle edebi eserleri estetik, kültürel, tarihsel ve toplumsal bağlamlarıyla birlikte değerlendirir. 2. Yaklaşım ve Yöntemler: - Analiz, metnin detaylı bir çözümlemesini içeren dilbilimsel ve yapısal unsurları inceler. - Eleştiri, toplumsal, tarihsel ve kültürel bağlamları göz önünde bulundurarak daha kapsamlı bir değerlendirme yapar. 3. Amaç: - Analiz, edebi eserlerin estetik ve sanatsal özelliklerini ortaya çıkarmayı amaçlar. - Eleştiri, eseri yorumlayarak okuyucuya farklı perspektifler sunar ve eserin toplumsal anlamını açığa çıkarır.

Ali Babacan'ın eleştirildiği bazı konular şunlardır: Ekonomik yönetim: Babacan, hükümetin ekonomi yönetimini eleştirmekte ve otoriter yaklaşımların ülkeyi fakirleştirdiğini savunmaktadır. Yargı süreçleri: Uzun tutukluluk sürelerini eleştirmekte ve hukuk devletinin önemine vurgu yapmaktadır. Siyasi açıklamalar: Babacan, CHP'ye yönelik soruşturmalara usulen karşı olduğunu belirtmiş ve bu süreçlerin daha insani yöntemlerle yürütülmesi gerektiğini ifade etmiştir. Dış politika: Dış politikada iç siyaset kaygılarıyla hareket edilmesini eleştirmektedir. Ayrıca, Babacan'ın geçmişte yaptığı bazı açıklamaların günümüzle çeliştiği de eleştirilen konular arasındadır.

Lost in Space dizisi, genel olarak beklentilerin altında kalması ve bazı olumsuz yönleri nedeniyle kötü yorumlar aldı. İşte bazı nedenler: 1. Senaryo ve Hikaye: Dizinin klişeleşmiş ilerleyişi, tahmin edilebilir senaryosu ve şaşırtmayan sonları, izleyicilerin ilgisini çekemedi. 2. Oyunculuk: Ana karakterlerin oyunculuk performansları sıradan ve vasatın altında bulundu. 3. Sürükleyicilik: Dizi, bazı bölümlerde sürükleyiciliğini kaybetti ve izleyicilerin konudan kopmasına neden oldu. 4. Müzik ve Görsellik: Müzikler ve görsel efektler, dizinin en başarılı yönleri olarak öne çıksa da, genel olarak aşırı ve abartılı bulundu. 5. Aile Draması ve Macera Dengesi: Bilim-kurgu temasıyla yola çıkan dizinin, aile dramasına kayması ve bu iki türü dengeli bir şekilde işleyememesi eleştirildi.

Resmi ideolojiyi eleştiren yazarlar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Kemal Tahir: Toplumumuzun yakın ve uzak tarihini konu alan romanlarında, Cumhuriyet dönemi modernleşmesi ve Kemalizm'i eleştirel bir bakış açısıyla ele almıştır. 2. Fikret Başkaya: "Paradigmanın İflası: Resmi İdeolojinin Eleştirisine Giriş" adlı eserinde, resmi ideolojiye kapsamlı eleştiriler getirmiştir. 3. Ahmet Hamdi Tanpınar: Eserlerinde, resmi ideolojinin uygulamalarını ve bürokrasideki yozlaşmaları ironik bir dille eleştirmiştir. 4. Adalet Ağaoğlu: "Ölmeye Yatmak" romanında, Cumhuriyet ideolojisinin idealize ettiği üst kimlik ile bireysel gerçeklik arasındaki çatışmayı ele alarak eleştirilerde bulunmuştur.

Kitap eleştirisi ve kitap incelemesi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yazar: Eleştiriler, belirli bir alanda uzman olan eleştirmenler tarafından yazılır ve teknik, nesnel bir bakış açısı sunar. 2. Kapsam: Eleştiriler, kitabın ayrı bileşenlerine derinlemesine analiz yapar, edebi teknikler, karakterlerin gelişimi, ortam ve olay örgüsü gibi unsurları ele alır. 3. Amaç: Eleştiriler, hem olumlu hem de olumsuz yönleri vurgulayarak yazara yol gösterici olabilir.

Tembellik Hakkı kitabı, Paul Lafargue tarafından 1883 yılında yazılmış bir eserdir. Kitapta ele alınan ana konular şunlardır: Ücretli emeğin eleştirisi. Çalışma hakkına karşı tembellik hakkı. Kapitalist düzenin eleştirisi. Kitap, genel olarak kapitalist sömürünün neden olduğu köleleştiren, mutsuzlaştıran ve yoksullaştıran düzene yönelik sert bir eleştiri olarak değerlendirilir.

Sarcasm (sarcasmus) sözlü ironi şeklinde kullanılan bir ifadedir. Temel anlamı: aslında tam tersini ifade ederken, alaycı veya eleştirel bir şekilde övgü gibi görünen bir söz söylemek. Diğer anlamları: - Eleştiri ve hakaret: Başkasını göstermek veya bir durumu eleştirmek ve aşağılamak için kullanılır. - Mizah: Komik olmak veya tahriş göstermek amacıyla kullanılır. Örnekler: - "I'm glad to see you could make it on time" (Toplantıya geç kalan birine "Zamanında gelmene sevindim" demek). - "Your new shoes are just fantastic" (Arkadaşının beğenmediği ayakkabılarını övüyormuş gibi söylemek).

Ömer Seyfettin'in hikayelerinde eleştiri, ironi, mizah ve örtük anlatım gibi yöntemlerle yapılır. Bazı eleştiri konuları: - Taassup ve cehalet: "Hâtiften Bir Seda" hikayesinde, Hacı İmadettin Efendi'nin kendini ibadete kapatıp dünyadan soyutlanması ve halkın onu körü körüne evliya sanması eleştirilir. - Toplumsal yozlaşma: "Hürriyete Layık Bir Kahraman" hikayesinde, Efruz Bey gibi bilgisiz ve gösteriş meraklısı insanların topluma verdiği zararlar eleştirilir. - Ahlaki bozulma: "Zeytin Ekmek" hikayesinde, Naciye Hanım'ın zor durumundan kurtulmak için ahlaki olmayan yollara başvurması ironik bir üslupla eleştirilir. - Eğitim ve yönetimdeki eksiklikler: Hikayelerde, eğitim ortamının yetersizliği ve liyakatsiz yöneticiler eleştirilir.

Amerikan Sapığı (American Psycho) filminin korkunç olmasının bazı nedenleri: Psikolojik gerilim: Film, yoğun bir psikolojik gerilim sunar ve Antisosyal Kişilik Bozukluğuna sahip Patrick Bateman'ın hikayesini anlatır. Duygusuzluk ve şiddet: Bateman, duygu yoksunluğu nedeniyle soğukkanlı bir şekilde cinayetler işler ve bu eylemlerden vicdani bir rahatsızlık hissetmez. Toplumsal eleştiri: Film, Amerikan toplumunun ve özellikle Wall Street çevresinin materyalist ve sahte yapısını eleştirir. Gerçeklik ile hayalin iç içe geçmesi: Bateman'ın, işlediği cinayetleri zihinsel bir fantezi olarak hayal etmesi, gerçeklik ile hayalin bulanıklaşmasına yol açar. Yabancılaşma: Bateman'ın, içinde bulunduğu topluma yabancılaşması ve yalnızlığı, filmin karanlık atmosferini destekler.

Dünyanın en kötü şarkısı konusunda kesin bir yanıt vermek zor olsa da, 2024 yılında Variety dergisi tarafından seçilen "en kötü şarkılar" listesinde yer alan bazı parçalar şunlardır: Katy Perry - "Woman’s World". Ice Spice - "Think U the Shit (Fart)". Nicki Minaj - "Big Foot". Jojo Siwa - "Karma". Camila Cabello ve Playboi Carti - "I Luv It". Bu listeler, müzik eleştirmenlerinin ve dinleyicilerin değerlendirmelerine dayanmaktadır.

"Succession" dizisinin bu kadar iyi olmasının birkaç nedeni: 1. Zengin ve Derin Karakterler: Ana karakterlerin karmaşık psikolojileri ve ahlaki çatışmaları, izleyiciyi karakterlerin iç dünyasına çekerek empati kurmalarını sağlar. 2. Sürükleyici Hikaye ve Twistler: Dizi, entrikalarla dolu sürükleyici bir hikaye sunar ve her bölümde beklenmedik olaylar ve dönemeçler içerir. 3. Mükemmel Oyunculuk Performansları: Başrol oyuncularının, özellikle Jeremy Strong, Brian Cox, Sarah Snook gibi isimlerin, karakterlerine hayat verme konusundaki ustalıkları diziye derinlik katar. 4. Toplumsal Eleştiri ve Politik Temalar: Dizi, medya imparatorluğu üzerinden iş dünyasının yozlaşmış doğasını ve ahlaki çöküşü ele alarak toplumsal ve politik eleştiriler sunar. 5. Üstün Prodüksiyon ve Görsel Kalite: Dikkatlice tasarlanmış sahneler, etkileyici kostümler ve atmosferin güçlü bir şekilde iletilmesi, dizinin estetik anlamda çarpıcı olmasını sağlar.

Gülten Akın'ın "Rüzgar Saati" şiiri, doğaya ve yalnızlığa dair imgeler kullanarak bir yorgunluk ve çaresizlik atmosferi çizer. Şiirde geçen bazı dizeler şu şekildedir: > Yorgun çayırlar serçeler, yorgunum > Nasıl taşısam ellerimi şimdi > Damda saçakta bir mavi > Sallana sallana uyur. Bu dizelerde, doğanın bile yorgunluğa teslim olduğu ve insanın yaslanabileceği tek şeyin kollar olduğu vurgulanır. Ayrıca, şiirde toplumsal çağrılar ve eleştiriler de yer alır; örneğin, "Yaz" adlı şiirde Mayıs ayının direnişi ve sınıf mücadelesi ele alınır.

Kibarlık Budalası oyununda, burjuva sınıfı ve aristokrat sınıfı arasındaki sosyal farklılıklar eleştirilir.

Mehmet Kaplan, edebiyat kuramı ve eleştirisi alanlarında Batı akımlarını takip etmiş ve uygulamış bir bilim insanıdır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Ekim 2020 tarihinde yaptığı bir konuşmada "Bugün evine ekmek götüremeyen diye bir şey Türkiye’de var mı?" sorusunu sormuş ve böyle bir durumun olmadığını belirtmiştir. Ancak, bu ifade bazı kesimler tarafından eleştirilmiş ve gerçek yaşam koşullarını yansıtmadığı yönünde değerlendirmeler yapılmıştır.

Ratatuy (Ratatuy) filminin iyi olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Eğlenceli ve Komik İşleyiş: Film, eğlenceli, komik ve heyecanlı bir animasyon olarak değerlendirilmektedir. 2. Önemli Temalar: Yardımlaşma, arkadaşlık, saygı, ailenin önemi, cesaret ve yaratıcılık gibi temaları işlemesi, izleyicilere önemli mesajlar vermektedir. 3. Görsel ve İşitsel Kalite: Filmin animasyonu, ses performansları ve Michael Giacchino'nun müzikleri büyük beğeni toplamıştır. 4. Gişe Başarısı: Film, gişede başarı kazanmış ve uluslararası eleştirmenler tarafından 21. yüzyılın en büyük 100 filminden biri seçilmiştir.

Tutunamayanlar kitabı, modern Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir. İşte bu eserin önemini vurgulayan bazı nedenler: Dil ve Üslup: Kitap, Türk edebiyatında bir devrim olarak görülmüş, özgün dili ve ironik üslubuyla dikkat çekmiştir. Temalar: Modern insanın bunalımını, yabancılaşmasını ve topluma uyum sağlayamamasını derinlemesine işlemesi, eseri evrensel kılmıştır. Eleştirel Bakış Açısı: Oğuz Atay, romanında burjuva dünyasını ve toplumsal normları eleştirel bir bakış açısıyla ele almıştır. Ödül ve Tanıma: 1970 TRT Roman Ödülü'nü kazanmış ve 2002 yılında UNESCO tarafından İngilizce'ye tercüme edilmesi gereken seçkin edebiyat eserleri listesine seçilmiştir. Yeniden Keşfi: Eser, unutulduğu bir dönemin ardından 1984 yılında yeniden yayımlanmış ve büyük bir ilgi görmüştür.

Barthes'ın "Yazarın Ölümü" teorisi, Fransız edebiyat eleştirmeni Roland Barthes'ın 1967 yılında yazdığı aynı adlı denemesinde ortaya koyduğu bir kavramdır. Bu teoriye göre, metnin anlamı yazarın niyetlerinde veya biyografisinde değil, okuyucunun yorumunda yatar. Barthes'ın teorisinin temel noktaları şunlardır: - Yazar ölüdür: Yazar, metnin yaratıcısı değil, sadece bir aracıdır. - Okuyucu doğar: Okuyucunun deneyimleri ve yorumları metnin anlamını oluşturur. - Metin açıktır: Metin, birden fazla yoruma açıktır ve her yorum geçerlidir.