DoğuCephesi

Doğu Cephesi'nde zafer kazanılmasının bazı nedenleri: Kazım Karabekir'in liderliği: 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir'in komutasındaki Türk kuvvetleri, Ermenilere karşı başarılı askeri operasyonlar yürütmüştür. Stratejik taarruz: Kazım Karabekir, 28 Eylül 1920'de taarruz için birliklere emir vermiştir. Ermeni taleplerinin reddi: Ermeni kuvvetlerinin ABD ve Sovyet Rusya'dan yardım talepleri reddedilmiştir. Gümrü Antlaşması: Ermeniler, Gümrü Antlaşması ile silahlarını teslim etmiş ve birliklerini dağıtmıştır. Diplomatik başarı: Gümrü Antlaşması, Milli Mücadele'nin ilk uluslararası başarısı olarak kabul edilir. Ayrıca, I. Dünya Savaşı sırasında Çarlık Rusya'nın yıkılması ve Sovyetler Birliği'nin kurulması, Ermenilerin Türk sınırlarına saldırmasına ve bölgedeki Türklere yönelik zulüm ve katliamlara girişmesine neden olmuştur.

Prokhorovka Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında, 12 Temmuz 1943'te, Kursk çıkıntısının güney kesiminde, Prokhorovka yakınlarında gerçekleşen bir tank savaşıdır. Taraflar: Almanya: 2. SS Panzer Kolordusu. Sovyetler Birliği: 5. Muhafız Tank Ordusu. Sonuç: Stratejik olarak Sovyet savunması başarılı olmuş, Alman taarruzu başarısız olmuştur. Her iki taraf da ağır kayıplar vermiştir. Prokhorovka Muharebesi, Kursk Muharebesi'nin bir parçası olup, savaşın seyrini önemli ölçüde değiştirmiştir.

Doğu Cephesi'nde Kazım Karabekir Paşa'nın yerine Ali Sait Akbaytogan gelmiştir.

Doğu Cephesi, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında ilk açılan cephedir çünkü: Taşnak ve Hınçak cemiyetlerinin Doğu Anadolu Bölgesi'nde bir devlet kurmak istemesi. Ermenilerin, 1915 yılında Suriye'ye göç ettirilmesi öncesinde, Ruslarla anlaşarak Türkleri katletmesi. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 24. maddesi uyarınca, Doğu Anadolu'da bir Ermeni devletinin kurulması için hazırlık yapılması. Bu nedenlerle, TBMM Hükümeti, artan Ermeni sorunlarına ve yayılmacılığına son vermek amacıyla Doğu Cephesi'nde askerî bir harekât başlatmıştır.

Kazım Karabekir Paşa'nın Doğu Cephesi Komutanı olmasında etkili olan bölgedeki gelişmeler şunlardır: Rusların Çekilmesi: Rusların Brest-Litovsk Anlaşması ile Doğu Anadolu'daki topraklarını boşaltması. Ermeni Tehdidi: Ermeni çetelerin işgalleri ve Müslüman halka yönelik saldırılar. Milli Mücadele: Erzurum Kongresi'nin düzenlenmesi ve Doğu illerinin geri alınması gerekliliği. Bu gelişmeler, Karabekir'in 31 Aralık 1917'de 3. Ordu'ya bağlı 1. Kafkas Kolordu Komutanlığına atanmasına ve daha sonra Doğu Cephesi Komutanı olmasına yol açmıştır.

TBMM'nin (Türkiye Büyük Millet Meclisi) ilk siyasi başarısı, Gümrü Antlaşması'dır. 3 Aralık 1920'de imzalanan bu antlaşma ile TBMM'yi ve Misak-ı Milli sınırlarını hukuken tanıyan ilk yabancı devlet Ermenistan olmuştur.

Doğu Cephesinde savaşılmasının nedeni, Taşnak ve Hınçak cemiyetlerinin Doğu Anadolu Bölgesi'nde bir devlet kurmak istemesidir. Ermeniler, 1. Dünya Savaşı sırasında, Çarlık Rusya’nın yıkılmasının ardından Sovyetler Birliği’nin kurulması üzerine 1918 yılında ortaya çıkan Ermeni Devleti'nin kurulmasından sonra, Türk sınırlarına saldırmış ve bölgedeki Türklere yönelik zulüm ve katliamlara girişmiştir. Bu durumun engellenmesi ve Kars ve çevresinin geri alınması için Türk ordusu ile Ermeniler arasında 1920 ile 1921 yılları arasında savaşılmıştır.

Doğu Cephesi'nde kazanan taraf Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) olmuştur. 1920 ile 1921 yılları arasında gerçekleşen Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi muharebelerinde Türk ordusu, Ermeniler ile savaşmış ve Gümrü Antlaşması ile zafer kazanmıştır. Gümrü Antlaşması'nın bazı maddeleri: Sevr Antlaşması'nın geçersiz olduğu Ermenilerce kabul edilmiştir. Kars, Sarıkamış, Batum, Iğdır, Artvin, Erzurum ve çevresi TBMM'ye bırakılmıştır. Ermeniler, Doğu Anadolu Bölgesi üzerindeki tüm emellerinden vazgeçmek zorunda kalmıştır.

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi'nde yer alan bazı iller: Kars; Oltu; Sarıkamış; Kağızman; Ağrı; Erzurum; Artvin. Doğu Cephesi, 1919-1921 yılları arasında, Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya'da gerçekleşen muharebelerden oluşmuştur.

Doğu ve Güney Cephesi'nin sonuçları şunlardır: Doğu Cephesi: Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920) imzalandı. Doğu Anadolu Ermeni işgalinden kurtarıldı. Türkiye'nin doğu sınırı kesinlik kazandı. Güney Cephesi: Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) imzalandı. Güney sınırları belirlendi. Türk halkının morali yükseldi ve milli mücadeleye olan destek arttı.

15. Kolordu, Osmanlı İmparatorluğu döneminde farklı cephelerde savaşmıştır: I. Dünya Savaşı: Çanakkale Cephesi. Galiçya Cephesi: 1916 yılında Galiçya'ya gönderilmiş ve burada özellikle Zilotalipa Vadisi'nde Rus kuvvetleriyle çatışmıştır. Doğu Cephesi: 1917 yılında Doğu Cephesi'ne kaydırılmıştır. Kurtuluş Savaşı: Doğu Cephesi: 1920 yılında "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak adlandırılmış ve Kazım Karabekir Paşa'nın komutası altında Ermenilere karşı savaşmıştır.

Kazım Karabekir, TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) tarafından Doğu Cephesi Komutanlığı'na atanmıştır. 2 Mart 1919 tarihinde Erzurum'daki 15. Kolordu Komutanlığı'na atanmış, daha sonra Doğu Cephesi Komutanlığı görevini fiili olarak devam ettirmiştir.

Kars Antlaşması ve Moskova Antlaşması Doğu Cephesi'nde imzalanmıştır. Kars Antlaşması, 13 Ekim 1921 tarihinde, Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılmasından sonra, Sovyetler Birliği'ne bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile TBMM Hükümeti arasında imzalanmıştır. Moskova Antlaşması ise 16 Mart 1921 tarihinde, TBMM'nin gücünü göstermesi ve doğuda Ermenilere, batıda Yunanlılara karşı kazanılan zaferlerin ardından imzalanmıştır. Güney Cephesi'nde ise Ankara Antlaşması imzalanmıştır.

Ankara, tarihte iki farklı cephede önemli savaşlara sahne olmuştur: 1. Ankara Muharebesi: 20 veya 28 Temmuz 1402'de, Ankara'nın kuzeydoğusundaki Çubuk Ovası'nda, Osmanlı Devleti ile Timur İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir. 2. Kurtuluş Savaşı: Ankara, Kurtuluş Savaşı sırasında Batı Cephesi'nde önemli bir rol oynamıştır.

Doğu ve Güney cepheleri, Kurtuluş Savaşı sırasında açılan cephelerdir. Doğu Cephesi: Savaşılan düşman: Ermeniler. Komutan ve askeri birlik: Kazım Karabekir ve 15. Kolordu. Sonucu: Gümrü Antlaşması ile Ermeni sorununun çözülmesi ve TBMM'nin ilk askeri ve siyasi zaferini kazanması. Güney Cephesi: Savaşılan düşman: Fransızlar ve onların desteklediği Ermeni çeteleri. Önemli şehirler: Adana, Antep (Gaziantep), Maraş (Kahramanmaraş), Urfa (Şanlıurfa). Sonucu: Ankara Antlaşması ile Fransızların işgal ettiği yerlerden çekilmesi.

Almanya'nın 18. Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın Wehrmacht'a bağlı olarak faaliyet göstermiştir. Konumu: 4 Kasım 1939'da Askeri Bölge (Wehrkreis) VI'da kurulmuştur. 1940 yılında Fransa, Hollanda ve Belçika'daki saldırılara katılmıştır. 1941'de Doğu Cephesi'ne taşınmış ve Barbarossa Harekatı'na katılmıştır. 1945'in başlarına kadar Kuzey Ordu Grubu'na, ardından Kurland Ordu Grubu'na bağlı kalmıştır. Lağvı: 8 Mayıs 1945.

Kazım Karabekir Paşa'nın Doğu Cephesi'ne atanmasının birkaç nedeni vardır: Milli Mücadele'ye destek: Karabekir, İstanbul'da bulunduğu dönemde doğuya gitmek istediğini ve doğu insanının mücadeleye destek vereceğini savunmuştur. Askeri bilgi ve deneyim: Çanakkale ve Irak cephelerinde gösterdiği başarılar nedeniyle, Doğu Cephesi'nde Ermeni çetelere karşı mücadele etmesi için atanmıştır. Bölgedeki durum: Doğu Anadolu'da Rus ve Bolşevik tehditlerine karşı hareket etmesi istenmiştir. Ayrıca, Karabekir'in, Mustafa Kemal Paşa'nın tutuklama emrine karşı çıkarak onun emrine girmesi, onun Doğu Cephesi'ne atanmasında etkili olmuştur.

Gümrü Barış Antlaşması, Kurtuluş Savaşı'nın Doğu Cephesi'ni kapatmıştır. 3 Aralık 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması ile Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sona ermiş ve buradaki birlikler Batı Cephesi'ne kaydırılmıştır.

Doğu ve Güney cephelerinde kazanılan bazı askeri ve siyasi başarılar şunlardır: Doğu Cephesi: Kars ve Gümrü'nün Geri Alınması (30 Ekim - 7 Kasım 1920). Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920). Güney Cephesi: Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921). Maraş, Urfa ve Antep'in Kurtarılması. Bu cephelerdeki başarılar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın meşruiyetini artırmış ve diplomatik zaferler kazandırmıştır.

Milli Mücadele döneminde Doğu Cephesi'nde meydana gelen bazı gelişmeler: Ermenilere karşı mücadele: Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Ermeni saldırıları üzerine, 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir liderliğinde Türk kuvvetleri, Ermenilere karşı taarruza geçti. Gümrü Antlaşması: 3 Aralık 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması ile Ermenistan, TBMM'yi tanıyan ilk devlet oldu. Milli Mücadele döneminde Güney Cephesi'nde meydana gelen bazı gelişmeler: Kuvâ-yı Milliye'nin kuruluşu: İşgallere karşı ilk direniş, Dörtyol'da Fransızlara karşı başladı. Ankara Antlaşması: 20 Ekim 1921'de Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşması ile Hatay hariç güney sınırları belirlendi ve cephe kapandı.