Devrim

Nikolay Çernişevski, hükümete karşı devrimci faaliyetleri nedeniyle hapse girdi. 1862 yılında, "Barshık Köylülerine Dostlarından Selam" başlıklı bir bildiriyi yazdıktan sonra tutuklandı ve Petropavlovsk Kalesi cezaevine konuldu. Ayrıca, Çernişevski'nin "Velikoruss" (Büyük Ruslar) bildirisi ve diğer hükümete karşı bildirileri hazırladığı da iddia edildi.

Paris Komünü'nün tarihi önemlidir çünkü: 1. İlk İşçi İktidarı: 1871'de kurulan Paris Komünü, işçi sınıfının iktidarı ele geçirdiği ilk örnek olarak kabul edilir. 2. Sosyal ve Demokratik Reformlar: Komün, kilise ile devletin ayrılması, öz denetim, kiranın hafifletilmesi, çocuk işçiliğinin kaldırılması gibi ilerici politikalar uygulamıştır. 3. Marksist ve Anarşist Etkiler: Karl Marx ve Friedrich Engels, Komün'ü proletarya diktatörlüğünün bir örneği olarak görmüş ve ondan teorik dersler çıkarmışlardır. 4. Ekim Devrimi'ne Etki: Komün'ün deneyimi, daha sonraki sosyalist ve devrimci hareketlere, özellikle 1917'deki Ekim Devrimi'ne ilham kaynağı olmuştur.

Che Guevara'nın aşk ile ilgili sözü: "Bir devrimcinin sahip olduğu en önemli özellik aşktır. İnsanlık aşkı, doğruluk ve adalet aşkı. Bunları taşımıyorsa benliğinde, gerçek bir devrimci değildir o".

Özgürlüğü temsil eden resimlerden biri, Fransız ressam Eugène Delacroix tarafından 1830 yılında yapılan "Halka Yol Gösteren Özgürlük" adlı tablodur. Bu tabloda, özgürlüğü simgeleyen bir kadın, bir elinde Fransız bayrağı, diğerinde tüfekle yürürken, peşinden gelen devrimcilere barikatları aşmada öncülük etmektedir.

Muro: Nalet Olsun İçimdeki İnsan Sevgisine filmi, cezaevinden çıkan Muro ve Çeto'nun devrimi köyden başlatmak üzere memleketlerine dönmelerini anlatıyor. İlk planları, evlenip yuva kurmak ve örnek birer devrimci olmaktır. Muro ve Çeto'nun, devrim ütopyalarını gerçekleştirebilmeleri için; kadınları bulup boşanmaları gerekmektedir.

Çariçe Aleksandra, 1918 yılında Rus Devrimi sırasında Bolşevik esaretindeyken öldürüldü.

Kızıl Kmerler, resmi adıyla Kamboçya Komünist Partisi, 1975-1979 yılları arasında Kamboçya'da iktidarı ele geçiren kısmen Maocu, radikal devrimci bir harekettir. Temel özellikleri: - Şiddetli politikalar: Kentlerde yaşayan insanları kırsala göçe zorlamış, sınıf ayrımlarından ve batı kültürünün etkisinden arınmış bir toplum yaratmayı hedeflemiştir. - Soykırım: Rejim, siyasi muhalifler ve sıradan vatandaşlar olmak üzere milyonlarca insanın ölümüne yol açan bir soykırım gerçekleştirmiştir. - Uluslararası destek: Vietnam ve diğer sosyalist ülkelerden önemli destek almışlardır. Sonu: Vietnam'ın 1979'da Kamboçya'yı işgal etmesiyle iktidarları sona ermiş, ardından gerilla savaşı başlatmışlardır.

1905 yılında Rusya'da 1905 Rus Devrimi olarak adlandırılan kitlesel siyasi eylemler gerçekleşti.

Devrimci filmler, genellikle toplumsal değişim, direniş ve devrim temalarını işler. İşte bazı örneklerin konuları: 1. "Potemkin Zırhlısı" (1925): 1905 Rus Devrimi'ni anlatan film, Potemkin zırhlısında denizcilerin kötü muamele ve yetersiz koşullara karşı isyanını konu alır. 2. "Soy Cuba" (1964): Küba Devrimi'nin arifesinde, Batista rejiminin baskısı altındaki Küba halkının mücadelesini dört farklı hikâyeyle anlatır. 3. "V for Vendetta" (2005): Distopik bir gelecekte, totaliter bir rejime karşı gizemli maskeli devrimci "V"nin özgürlük mücadelesini işler. 4. "Good Bye Lenin!" (2003): 1989'da Doğu Almanya'da, komünist rejime bağlı annesinin komaya girmesiyle Alex'in eski düzeni taklit etme çabalarını anlatır. 5. "Devrimci" (1970): Üniversite yıllarından itibaren radikal organizasyonlar içinde yer alan modern bir devrimcinin öyküsünü konu alır.

Blanqui'nin anarşizm anlayışı, kitlesel örgütlenme yerine küçük bir grup seçkin sosyalist devrimcinin iktidarı ele geçirmesi ve ardından halkın bu devrime ortak olması düşüncesine dayanır. Blanqui, devrimlerin gizli ve sıkı disiplinli bir örgüt tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğini savunmuş, bu örgütün devlet iktidarını ele geçirip sosyalizmi uygulamasını öngörmüştür.

Portekiz Krallığı'nın yıkılmasının birkaç nedeni vardır: 1. İç ve Dış Siyasi Baskılar: 17. yüzyılda Hollanda, İngiltere ve İspanya gibi rakip güçlerin yükselişi, Portekiz'in denizcilik ve ticaretteki üstünlüğünü kaybetmesine neden oldu. 2. Ekonomik Gerileme: 1755 Lizbon Depremi, Portekiz'i ekonomik olarak olumsuz etkiledi ve zaten gerileyen koloni imparatorluğunun büyük ölçüde yıkılmasına yol açtı. 3. İç Çekişmeler: İç siyasi istikrarsızlık ve taht kavgaları, ülkenin yönetimini zayıflattı. 4. Brezilya'nın Bağımsızlığı: 19. yüzyılda Brezilya'nın bağımsızlığını kazanması, Portekiz'in en büyük sömürgesini kaybetmesine ve ekonomik olarak daha da küçülmesine sebep oldu. Sonuç olarak, bu faktörler bir araya gelerek 5 Ekim 1910'da gerçekleşen bir devrimle Portekiz Krallığı'nın yıkılmasına ve yerine cumhuriyetin ilan edilmesine yol açtı.

Romanya'da devrim, 16 Aralık 1989 tarihinde halk isyanıyla başladı. İsyanın tetikleyicisi, Romanya'nın kuzeybatısındaki Temeşvar (Timişoara) şehrinde Macar bir rahibin rejim muhalifi olduğu gerekçesiyle sürgüne gönderilmeye çalışılması oldu. İsyanın büyümesi üzerine ordu devreye girdi ve 18 Aralık sabahı şehrin denetimi sağlanabildi. Bu gelişmeler karşısında Romanya'ya ziyaretini yarıda kesen Nikolay Çavuşesku, 21 Aralık'ta Bükreş'te bir miting düzenledi, ancak konuşması sırasında kalabalıktan gelen protestolar nedeniyle konuşmasını yarıda kesti. Sonuç olarak, Çavuşesku çifti 25 Aralık 1989'da idam edildi ve Romanya'da komünist rejim sona erdi.

"Romanovların Son Günleri" ifadesi, John Boyne'un "Romanovlar'ın Son Evi" adlı romanında anlatılan olayları ifade edebilir. Bu roman, Çarlık Rusya'sının çöküş sürecini ve 1917 Ekim Devrimi'nin ardından yaşanan göç ve sürgünlük dönemini konu alır. Hikaye, Rusya'nın ücra bir köyünde yaşayan yoksul bir çiftçinin oğlu olan Georgi'nin, Romanov hanedanının bir üyesine yönelik suikasti engellemesi ve bu kahramanca davranışı karşılığında Kışlık Saray'da çar ve ailesinin hizmetine girmesini anlatır. Roman, aynı zamanda yuva özlemi ve aşkın etkileyici bir portresini sunar.

Che Guevara, Küba Devrimi'nde önemli roller üstlenmiştir: 1. Gerilla Harekâtı: Fidel Castro ile birlikte Granma yatıyla Küba'ya yelken açmış ve isyancılar arasında ikinci komutanlığa terfi ederek iki yıllık gerilla harekâtında önemli bir rol oynamıştır. 2. Yeni Hükûmetteki Görevler: Devrimden sonra sanayi bakanı olarak tarımsal toprak reformunu başlatmış, ülke çapında okuma yazma kampanyasına öncülük etmiş ve Küba silahlı kuvvetlerinin eğitim direktörü olarak görev yapmıştır. 3. Diplomatik Faaliyetler: Hem Ulusal Banka'nın başkanı hem de Küba sosyalizmi adına dünyayı dolaşarak bir diplomat olarak görev yapmıştır. 4. İdam Mangaları: Savaş suçlusu olarak mahkûm edilenlerin temyiz ve idam mangalarını gözden geçirmiştir. 5. Uluslararası Devrimcilik: Kongo ve Bolivya'da kıtasal devrimleri kışkırtmak için Küba'dan ayrılmış, ancak bu girişimlerde başarısız olmuştur.

Devrimci marşları çeşitli sanatçılar ve gruplar seslendirmektedir. Bunlardan bazıları: "Deniz, Yusuf, Hüseyin" devrimci marşı. Enternasyonal marşı, ilk kez 23 Temmuz 1888'de Fransa'nın Lille kentinde Eugène Pottier'in sözleri ve Pierre Degeyter'in bestesiyle söylenmiştir. Tahsin İncirci, devrimci korolar kurmuş ve marşlara, türkülere uyarlamalar yapmıştır. Timur Selçuk, "Hey Devrimci" adlı marşı 1978 ODTÜ konserinde söylemiştir.

Orhan Çekiç'in "1938 Son Yıl" adlı kitabı, Atatürk'ün hayatını ve Cumhuriyet Devrimi'ni özgün belgelere dayanarak ele almaktadır. Kitapta işlenen bazı konular şunlardır: - Atatürk'ün silah arkadaşlarıyla yaşadığı yol ayrımı ve diktatör iddiaları. - Başkanlık rejimine karşı çıkışı ve Bursa Nutku'nun Atatürk'e ait olup olmadığı. - Atatürk'ün İnönü'ye küskün olup olmadığı ve yeni Başbakan Bayar'la ilişkileri. - "Menemen'i yakın" talimatı ve Türkçe ezan gibi bilinmeyenler. - Atatürk'ün mal varlığını edinmesi, bunları kimlere bıraktığı ve ona yapılan otopsi. - Salih Bozok'un intihar girişimi ve Time'ın Atatürk'ü 20. yüzyılın en büyük lideri ilan etmesi.

Bastille Günü (Bastille Day) gerçek bir hikayeye dayanmaktadır. Bu, 14 Temmuz 1789'da Paris'te gerçekleşen Bastille'in Fırtınası adlı olayın anma günüdür. Bu tarih, Fransız Devrimi'nin önemli bir dönüm noktası olup, monarşinin kötüye kullanımının ve baskısının sembolü olan Bastille hapishanesinin protestocular tarafından basılması ve kraliyet iktidarının sona ermesiyle sonuçlanmıştır.

Troçkizm ile ilgili bazı kitaplar şunlardır: 1. "1905" - Troçki'nin 1905 Devrimi'ni anlattığı kitap. 2. "Çin Üzerine" - Troçki'nin Çin'deki devrimci kalkışmalar ve Stalinist bürokrasi üzerine yazdığı makaleler derlemesi. 3. "Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal" - Troçki'nin Lenin'in ölümünden sonra Bolşevik Partisi'ndeki Stalinist politikaları eleştirdiği kitap. 4. "Faşizme Karşı Mücadele" - Troçki'nin faşizm analizi ve birleşik işçi cephesi teorisini işlediği kitap. 5. "Sürekli Devrim: Sonuçlar ve Olasılıklar" - Troçki'nin sürekli devrim teorisini açıkladığı kitap. 6. "Troçkizmin Tarihi" - Alex Callinicos'un Troçkizm'in tarihsel ve teorik gelişimini ele aldığı kitap. Bu kitaplar, Yazın Yayıncılık ve Tarih Bilinci gibi yayınevleri tarafından basılmıştır.

Proletarya devrimi, 1848 Devrimleri olarak bilinen olaylar dizisinin bir parçasıdır.

"Romanov Prensesleri" filmi, Nicholas and Alexandra (1971) adlı yapım, Rusya'nın son hükümdarı Çar II. Nikolay ve eşi Alexandra'nın hikayesini anlatır. Filmde, Çar'ın halkın ihtiyaçlarına duyarsız kalması ve 1917 Rus Devrimi'nin patlak vermesiyle çarlık rejiminin çöküşü konu alınır. Yapım, Franklin J. Schaffner tarafından yönetilmiş ve başrollerde Michael Jayston ile Janet Suzman yer almıştır.