CümleYapısı

Personal passive, aktif cümledeki nesnenin, edilgen cümlede özne konumuna geçmesi anlamına gelir. Bu yapı, genellikle şu durumlarda kullanılır: Eylemi yapanın bilinmediği veya vurgulanmak istenmediği durumlar. Öznenin çok uzun olduğu için cümleyi anlamayı zorlaştırdığı durumlar. Eyleme uğrayan tarafın vurgulanmak istendiği durumlar. Örneğin, "They paint the houses" (Evleri boyarlar) cümlesi edilgen yapıya dönüştürüldüğünde "Houses are painted" (Evler boyanır) olur. Ayrıca, kişisel edilgen yapı, aktif cümledeki dolaylı nesnenin, edilgen cümlenin öznesi olması gerektiği durumlarda da kullanılabilir. Impersonal passive ise, öznenin belirtilmediği veya kim olduğunun önemli olmadığı durumlarda kullanılır.

Öznenin vurgulandığı cümle örnekleri: "Ali bugün okula gelmedi". "Öğretmenimiz yarın yeni bir konu anlatacak". "Bu kitabı Ali okudu". "Sınavı Ayşe kazandı". "Sen ki hepimizin örnek gösterdiği bir insansın". Cümlede vurgu, öznenin yanı sıra yüklem, dolaylı tümleç, zarf tümleci, belirtili nesne gibi farklı ögelerde de olabilir.

Olumlu, olumsuz ve soru cümlesi oluşturmak için şu yöntemler kullanılabilir: Olumlu cümle: Bir işin yapıldığını, yapılmaya devam ettiğini ya da yapılacağını anlatan cümlelerdir. Olumsuz cümle: Bir işin yapılmadığını ya da yapılmayacağını belirten cümlelerdir. Soru cümlesi: İçinde soru anlamı taşıyan cümlelerdir.

Özne-yüklem uyumsuzluğuna örnek cümleler: Olumluluk-olumsuzluk yönünden: Gösteriye ne annem ne de babam gelebildi. Herkes törene katıldı. Tekillik-çoğulluk yönünden: Bu gece saatler ileri alınacak. Komşunun kedileri bahçede oynuyordu. Öğrenciler ayakkabılarını boyuyorlardı. Saygı veya alay amacı: Küçük Bey hâlâ kalkmadılar mı, hanım? Sayın Başbakanımız tören alanına teşrif ediyorlar. Belgisiz zamir veya sıfat: Çoğu, adımı dahi duymamıştı. Herkes dışarıda toplansın. Kimse ödevini yapmamış. Kişileştirme: Erik ağaçları baharın gelişini müjdeliyorlar. Martılar denize dalıp dalıp çıkıyorlar. Toplu eylem: Askerler karargâh binasının önünde toplandı. Adaylar başvuru belgelerini bölge temsilciliklerine elden teslim ettiler.

Olasılık (olabilirlik) cümleleri, bir olayın gerçekleşme ihtimalini belirtir ve genellikle kesinlik taşımaz. Bazı olasılık cümlesi örnekleri: Yarın işe biraz geç gelebilirim. Şimdi bizim oralara da bahar gelmiştir. Sınav zamanı yaklaştı, herhalde düzenli bir çalışma yapıyordur. Bu plânı uygulamak büyük ihtimalle başarılı olacaktır. Berk, bugün okula gitmiştir. Ayrıca, "sanki", "galiba", "sanıyorum" gibi kelimeler de cümleye olasılık anlamı katabilir.

Evet, yan cümleler fiilimsi ekleri ile kurulur. Fiilimsiler, cümlede isim, sıfat veya zarf görevi üstlenerek yan cümlecik oluştururlar. Türkçede başlıca dört tip yan cümlecik vardır: Dilek-şart kipi ve ek-fiilin şartı ile oluşturulanlar. Ki bağlacı ile oluşturulanlar. İç içe cümleler. Fiilimsiler ile oluşturulanlar.

"Şarttır Şarttır" şarkısı, koşulsuz aşkı anlatır. Şarkının sözlerinde geçen bazı imgeler ve metaforlar: "Kimseyi sen gibi görmedim"; "Aşk bana sen diye laftır"; "Gördüğüm en büyük aşksın"; "Son öpüşüm cennete kalsın"; "Zaten ölmüşüm sensiz, bu nasıl aşktır". Genel mesaj, aşkın güçlü ve insanları bir araya getirebilen bir duygu olduğudur.

İngilizce isim cümlesi oluşturmak için şu adımlar izlenebilir: 1. Özne (A) belirlenir. 2. Fiil (is) eklenir. 3. Nesne (B) belirtilir. Örnek bir cümle: "This is a book" (Bu bir kitaptır). Olumsuz isim cümlesi oluşturmak için: 1. Özne (A) belirlenir. 2. Fiil (is) yanına not olumsuzluk takısı eklenir. 3. Nesne (B) belirtilir. Örnek bir cümle: "This apple is not red" (Bu elma kırmızı değildir). Soru cümlesi haline getirmek için: 1. Yardımcı fiil (is) başa getirilir. Örnek bir cümle: "Is this a small box?" (Bu küçük bir kutu mudur?).

Türkçede "ancak" kelimesi cümle başında şu şekillerde kullanılabilir: Karşıtlık ifade etmek için. Koşul belirtmek için. Bağlaç olarak kullanılan "ancak" kelimesinden önce genellikle virgül konur.

"Ayrıca" kelimesi cümlede farklı yerlerde kullanılabilir: Cümlenin başında: "Ayrıca, bu projede yer almak isteyen birçok gönüllü var". Cümlenin ortasında: "Ali, sinemaya gitmek istiyor; ayrıca, arkadaşları da onunla gelmeyi düşünüyor". Cümlenin sonunda: "Bu sabah ders çalıştım, sınavı da geçtim ayrıca". En yaygın kullanımı, bağlaç olarak cümlenin ortasında ya da başında yer almasıdır. "Ayrıca" kelimesi, cümlede ek olarak, bunun yanı sıra veya bir başka deyişle anlamlarında kullanılır. Örnekler: "Yaz tatilini planlıyoruz; ayrıca, kışın da birkaç günlüğüne kayak yapmayı düşünüyoruz". "Yeni restoran hem lezzetli yemekleri sunuyor, ayrıca hoş bir atmosfere sahip". "Ödevlerini tamamladı, ayrıca kitap okumaya da vakit ayırabiliyor".

Passive Voice (Edilgen Çatı) cümlelerde kullanılan fiiller, nesne alabilen, yani fiilden etkilenen bir nesnesi olan fiillerdir. Bazı örnekler: Simple Present Tense: "He makes a cake" (O, bir kek yapar) - Passive: "A cake is made" (Bir kek yapılır). Present Continuous Tense: "He is making a cake" (O, bir kek yapıyor) - Passive: "A cake is being made" (Bir kek yapılıyor). Past Perfect Tense: "He had made a cake" (O, bir kek yapmıştı) - Passive: "A cake had been made" (Bir kek yapılmıştı). Edilgen çatı oluştururken, "to be" fiilinin uygun biçimi ve fiilin üçüncü hali kullanılır.

Amaç-sonuç cümlelerinde kullanılan bazı edatlar: için; diye; üzere; amacıyla. Bu edatlar, eylemin hangi amaçla gerçekleştirildiğini belirtir.

Yer tamlayıcısı eksikliği, bir cümlede "neye, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, neden" gibi sorularla bulunan yer tamlayıcısının (dolaylı tümleç) eksik olması durumudur. Örnekler: "Hasan’ı iyi bilirim, güvenirim" cümlesi yerine "Hasan’ı iyi bilirim, ona güvenirim" cümlesi doğru olacaktır. "Hayvanları koruyalım, yardım edelim" cümlesi yerine "hayvanlara yardım edelim" cümlesi doğru olacaktır. "Düşman kenti bombaladı, ama giremedi" cümlesinde "şehre" kelimesi eksiktir.

İkinci cümle daha iyi bir ifade olarak değerlendirilebilir. İlk cümlede "bir telefon numarası vermeyi unutmayın" ifadesi, ikinci cümlede ise "bize bir telefon numarası vermeyi unutmayın" ifadesi kullanılmıştır. İkinci cümle, daha net ve doğrudan bir ifade sunarak, teslimatla ilgili bir sorun durumunda müşteriye iletişim için bir yol sağlama amacını daha etkili bir şekilde iletebilir.

Cümlede nesne yoksa, anlatım bozukluğu meydana gelir. Genellikle sıralı ve birleşik cümlelerde görülen nesne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozuklukları, hem geçişli hem de geçişsiz cümlelerde ortaya çıkabilir. Bazı örnek cümleler ve nesne eksikliği olan karşılıkları: "Annem bize kitap okur, uyutmaya çalışırdı." (eksik olan nesne: "bize"). "Senin sinemaya geleceğini düşünüyor ve bekliyor." (eksik olan nesne: "gelmeni"). "Elmaların üzerindeki tozu temizleyip tabağa geri koydu." (eksik olan nesne: "elmaları"). "Anlatılanlara hemen inanıyor ve herkese anlatıyordu." (eksik olan nesne: "onları"). "İşçilere kötü davranıyor, susturmaya çalışıyordu." (eksik olan nesne: "işçileri").

İngilizce'de özne, cümlenin başında veya ortasında bulunabilir, ancak her zaman büyük harfle yazılır ve cümle başında olmasa bile üzerine nokta konmaz. Öznenin bulunduğu bazı cümle türleri: Bildirme cümleleri (declarative sentences). Soru cümleleri (interrogative sentences). Emir cümleleri (imperative sentences). Ünlem cümleleri (exclamatory sentences).

Evet, bir cümlede aynı türden birden fazla yer tamlayıcısı ve zarf tamlayıcısı bulunabilir. Ancak, Türkçede bir cümlede aynı türden birden fazla özne, nesne, yer tamlayıcısı ve zarf tamlayıcısı aynı anda bulunamaz. Örnek: "Ormanlardan, şimşek gibi geçti." "Yeni mektebini yadırgamadı, yeni arkadaşlarını yadırgamadı, yeni talebelerini yadırgamadı."

Tanımlama cümlesi yazmak için şu adımlar izlenebilir: 1. Nesne, kavram, yer veya kişi hakkında açıklayıcı bilgiler belirlenir. 2. Açıklama cümlesi olarak kurulacak cümlede, "kimdir" veya "nedir" soruları sorulur. 3. Yüklem, "-dır" veya "-dir" ekiyle biter. 4. Varsayım veya ihtimale yer verilmez, netlik önemlidir. 5. Fiilimsi içerebilir, bu fiilimsiye bağlı kelime grupları özne veya yüklem görevinde bulunabilir. Örnek tanımlama cümlesi: "Eleştirmen, sanat eserini tarafsız bir gözle inceleyen kişidir". "Akıllı telefon, iletişim kurmak, internete erişmek ve çeşitli uygulamaları kullanmak için tasarlanmış taşınabilir bir elektronik cihazdır".

Adverbial clause (zarf cümleciği), bir cümledeki ana fiile ek bilgi vermek amacıyla kullanılan, özne ve yüklem içeren bir yan cümleciktir. Bazı adverbial clause örnekleri: Zaman: "After the rain stops, we will go to the park" (Yağmur durduktan sonra parka gideceğiz). Yer: "Let's go where we went last weekend" (Geçen hafta gittiğimiz yere gidelim). Amaç: "Ari gave Luc a pen because Luc lost his" (Ari, Luc'a kalem verdi çünkü Luc'un kalemi kaybolmuştu). Biçim: "I ran as if my life depended on it" (Hayatıma bağlıymış gibi koştum). Koşul: "If the coat goes on sale, I will buy it" (Ceket indirime girerse, onu satın alacağım). İmtiyaz: "Even though most people hate it, Jasmine loves black licorice" (Çoğu insan bundan nefret etse de, Jasmine siyah likörü sever).

"Almadım" ifadesi doğru bir cümledir. Türkçe dilbilgisine göre, bu tür kısa ve net ifadeler dil bilgisi açısından bir sorun teşkil etmez. Ancak, dilbilgisi ve yazım hataları yapmamak için daha karmaşık cümlelerde "ile", "için", "üzere" gibi edatların doğru kullanılıp kullanılmadığına dikkat edilmelidir. Dilbilgisi ve yazım kontrolü için wordcount.com gibi çevrimiçi dilbilgisi denetleyicileri kullanılabilir.