Cumhuriyet

İzmit, Cumhuriyet'in ilk şehri olarak kabul edilir çünkü Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 16 Ocak 1923'te burada ilk basın toplantısını düzenleyerek Cumhuriyet fikrini ve kadınlara seçme ve seçilme haklarının verileceğini ilk kez burada dile getirmiştir.

Fransa'nın iki kez cumhuriyet olmasının temel nedenleri şunlardır: 1. 1848 Devrimi: 1848'de Paris'te başlayan ve monarşiye karşı halkın ayaklanmasıyla sonuçlanan devrim, İkinci Fransız Cumhuriyeti'nin ilanına yol açtı. 2. Napolyon Bonapart'ın İmparatorluğu: 1852'de Napolyon Bonapart'ın yeğeni Louis-Napoléon, kendini imparator ilan ederek İkinci Fransız İmparatorluğu'nu kurdu. Bu, İkinci Cumhuriyet'in tüm hükümleriyle geçerliliğini yitirmesine neden oldu.

Teşkilat-ı Esasiye'de yapılan en önemli değişiklik, 29 Ekim 1923'te devletin yönetim şeklinin "Cumhuriyet" olarak kabul edilmesidir.

Cumhuriyet Bayramı ile ilgili hikaye yazarken aşağıdaki unsurlar dikkate alınabilir: 1. Giriş: Hikayenin başında, Cumhuriyet Bayramı'nın ne olduğu ve neden kutlandığı kısaca anlatılabilir. 2. Olay Örgüsü: Türkiye'nin bağımsızlık savaşı sonrasındaki dönem ve Cumhuriyet'in ilanı, hikayenin ana olayı olarak işlenebilir. 3. Karakterler: Hikayede, bayramı coşkuyla kutlayan çocuklar, öğretmenler veya aile bireyleri gibi karakterler yer alabilir. 4. Duygusal Anlar: Atatürk'ün liderliği, bağımsızlık ve özgürlük değerleri gibi temalar işlenerek, okuyucuda duygusal bir etki yaratılabilir. 5. Sonuç: Hikayenin sonunda, bayramın önemi ve Cumhuriyet'in kazanımları vurgulanarak bir kapanış yapılabilir.

5. sınıf sosyal bilgiler dersinde demokrasi ve cumhuriyetin temel nitelikleri şunlardır: 1. Milli Egemenlik: Halk yönetimidir, devleti yönetecek kişileri halkın seçmesidir. 2. Özgürlük: İstediğimizi yapabilme serbestliğidir, başkasına zarar vermeden ve kanunlara aykırı hareket etmeden özgürce hareket edebiliriz. 3. Eşitlik: Tüm insanların din, dil, ırk, cinsiyet ayrımı olmadan kanun önünde eşit olmasıdır. 4. Seçme ve Seçilme Hakkı: Ülkede belirli aralıklarla yapılan seçimlerde halkın hem kendini yönetecek kişileri seçmesi hem de yönetime katılmak isteyenlerin aday olabilmesidir. 5. Çoğulculuk: Farklı fikirler ve görüşlerin anlayışla karşılanması, mecliste birden fazla siyasi partinin bulunmasıdır. 6. İnsan Haklarına Saygı: Demokrasi ile yönetilen ülkelerde insanların birbirlerinin temel insan hak ve özgürlüklerine saygı göstermesidir. 7. Hukukun Üstünlüğü: Mahkemelerde kanunlar ile adaletin sağlanması ve herkesin kanunlara uymak zorunda olmasıdır. 8. Katılım: Halkın sivil toplum kuruluşları gibi örgütlenmeler ile toplumu ilgilendiren kararlarda söz sahibi olmasıdır.

"Kartallar Yüksek Uçar" dizisi, Cumhuriyet'in ilk yıllarının gelişimini konu almaktadır. Dizide, iki ailenin çatışması üzerinden yaşananlar anlatılmaktadır: Banaz Ailesi, İzmir'de ticaretle uğraşan zengin bir ailedir; diğer aile ise kasabalı olan Hanımağa Ailesi'dir. Dizi, insanların hayallerini, aşklarını, işlerini, düşüncelerini ve tutumlarını işlemektedir.

1938 yılında yaşanan bazı önemli olaylar: 14 Ocak: Dışişleri Bakanlığı resmi olarak kuruldu. 19 Nisan: Kırşehir depremi meydana geldi, 224 kişi hayatını kaybetti. 23 Mayıs: İstanbul Elektrik Şirketi kamulaştırıldı. 5 Temmuz: Türk ordusu Hatay'a girdi. 2 Eylül: Hatay Devleti kuruldu, Tayfur Sökmen Hatay devlet başkanı seçildi. 10 Kasım: Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk hayatını kaybetti. 11 Kasım: TBMM tarafından cumhurbaşkanlığına İsmet İnönü seçildi. 21 Kasım: Atatürk'ün naaşı Ankara'ya getirilerek Etnografya Müzesi'ne konuldu. 9 Aralık: Ankara Garı hizmete açıldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan "100 Yılın Göstergeleri" çalışmasında yer alan bazı göstergeler şunlardır: Büyüme: Türkiye ekonomisinin en yüksek büyüme gösterdiği yıl 1946, en yüksek oranda küçüldüğü yıl ise 1945 olarak kaydedilmiştir. Enflasyon: Tüketici fiyatlarının en fazla artış gösterdiği yıl 1994 olarak belirlenmiştir. Döviz Kuru: Resmi dolar/TL kurunun en fazla artış gösterdiği yıl yine 1994 olarak belirlenmiştir. Kişi Başına Düşen Milli Gelir: Dolar bazında kişi başına gelirin en fazla arttığı yıl 2003, en fazla azaldığı yıl ise 2001 olarak kaydedilmiştir. Dış Borç: Brüt dış borç stokunda rekor kırılan yıl 2023 olarak kayıtlara geçmiştir.

"Şakir Paşa Köşkü" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemi ve Cumhuriyet'in kuruluş yıllarına tanık olmuş bir ailenin hikayesini anlatıyor. Bu aile, ülkemize devlet adamları (Cevat Paşa, Şakir Paşa) ve sanatçılar (Fahrünnisa Zeyd, Aliye Berger, Füreya Koral, Cevat Şakir) kazandırmıştır. Yazar Nermidil Erner Binark, kitapta kendi çocukluk günlerini anlatırken, bir dönemin panoramasını da çiziyor.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Ankara" romanı, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ve başkent Ankara'nın üç farklı dönemini anlatmayı amaçlar. Romanda işlenen ana temalar: - Millî Mücadele: Selma Hanım'ın ilk evliliği ve Sakarya Savaşı öncesi dönem, Millî Mücadele'nin Ankara'daki etkilerini yansıtır. - Cumhuriyet'in Kuruluşu: İkinci bölümde, Cumhuriyet'in ilanından sonraki yıllarda milli mücadele ruhunun kaybolması ve devrimlerin yanlış anlaşılması eleştirilir. - Ütopik Gelecek: Son bölümde, 1937-1943 yılları arasında Ankara'nın ve Türkiye'nin gelecekte nasıl bir yer olacağı, yazarın hayal ettiği şekilde anlatılır. Bu şekilde, roman hem tarihi bir anlatım hem de siyasi bir ütopya sunar.

Mustafa Balbay'ın "100 Yıla Bakış 1923-2023" adlı kitabı, Cumhuriyet'in 100 yıllık tarihini kırılma noktalarıyla ele alıyor. Kitapta, devrimlerle ekilen tohumların darbelerle sarsılan toplumda nasıl yeşerdiği ve Cumhuriyet ağacının köklerinin sağlamlığı anlatılıyor. Ayrıca, toplumsal dönüşüm tarihinin sosyal, siyasal ve kültürel yansımaları inceleniyor. Mustafa Balbay, tarihe sahip çıkmanın toplumların oksijeni olduğunu ve bu sayede daha sağlıklı yaşayabileceklerini vurguluyor. Kitap, okurlara Cumhuriyet'e sahip çıkma sorumluluğunu hatırlatıyor.

İkinci TBMM döneminde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 1. Lozan Antlaşması'nın İmzalanması (23 Ağustos 1923). 2. Halk Fırkası'nın Kurulması ve çok partili döneme geçiş çalışmalarının başlaması (9 Ağustos 1923). 3. Ankara'nın Başkent Kabul Edilmesi (13 Ekim 1923). 4. Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923). 5. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924). 6. Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Kabulü (3 Mart 1924). 7. Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926). Ayrıca, bu dönemde tekke ve zaviyelerin kapatılması, kılık kıyafet ve şapka kanunu, belediye seçimlerinde kadınlara seçme hakkı tanınması gibi birçok önemli reform da gerçekleştirilmiştir.

"Sarışın Kurt" kitabı, Attilâ İlhan tarafından yazılmış ve Cumhuriyet'in kuruluş yıllarını konu almaktadır. Kitapta, İşgal Kuvvetleri'nin İstanbul'a girişi ile başlayan süreç, Lozan Antlaşması, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması, Cumhuriyet'in ilanı ve İzmir Suikasti gibi olaylar, bireysel ve toplumsal coşkuları ve acılarıyla birlikte anlatılmaktadır.

Atatürk'ün Ankara'da yaptığı ilk kutlama, 27 Aralık 1919'da Ankara'ya gelişi nedeniyle gerçekleştirilen törenlerdir. Bu tarihte Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Heyeti, Ankara'da büyük bir kalabalık tarafından, milli ögeler taşıyan bir törenle karşılanmıştır. Ayrıca, 1932 yılında Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin aslına uygun olarak canlandırılması ve milli bir bayrama dönüşmesi kararı alınmıştır.

Cumhuriyet'in 100. yılı için okunabilecek bazı önemli kitaplar şunlardır: 1. "Cumhuriyet'in İlk Sabahı" - Şermin Yaşar ve İlber Ortaylı. 2. "Nutuk: Gençler İçin Fotoğraflarla" - Mustafa Kemal Atatürk. 3. "Dakikalar İçinde Atatürk ve Dünyası" - İlber Ortaylı. 4. "Cumhuriyet'in 100 İsmi: Büyük Devrimin Portreleri" - Emrah Safa Gürkan. 5. "İmparatorluktan Cumhuriyete" - Halil İnalcık.

Cumhuriyet'in 100. yılı için "Parla" adlı türkü, Norm Ender tarafından yazılmıştır.

Evet, Nutuk'ta cumhuriyetin ilanı yer almaktadır. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'ta 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilan edilme sürecini ve bu kararın nasıl alındığını anlatmaktadır.

Cumhuriyet dönemi ilk siyasi partileri şunlardır: 1. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): 9 Eylül 1923'te Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Halk Fırkası" adıyla kurulmuştur. 2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF): 17 Kasım 1924'te, Mustafa Kemal Paşa'nın eski silah ve dava arkadaşları tarafından kurulmuştur. 3. Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF): 12 Ağustos 1930'da Fethi Okyar tarafından kurulmuştur.

1924 yılında Cumhuriyet gazetesi kurulmuştur. Gazetenin kurucusu ve 1945 yılına kadar başyazarı Yunus Nadi Abalıoğlu’dur. Cumhuriyet gazetesinin ilk sayısı 7 Mayıs 1924 günü yayımlanmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk, Türk toplumunu çağdaşlaştırmayı amaçlayan devrimlerin bir parçası olarak cumhuriyeti kurmuştur. Atatürk'ün cumhuriyet kurma nedenleri arasında şunlar da yer alır: Devletin şeklinin belirlenmesi gerekliliği. Milli egemenliği sağlamak. Anayasal düzeni kurmak.