Canlılar

Doğal (filogenetik) sınıflandırma ve yapay (ampirik) sınıflandırma arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Sınıflandırma Kriterleri: - Doğal sınıflandırma, canlıların köken benzerliklerine, akrabalık derecelerine ve homolog yapılarına bakar. - Yapay sınıflandırma, canlıların dış görünüşlerine ve yaşadıkları yere göre yapılır. 2. Organların Değerlendirilmesi: - Doğal sınıflandırmada homolog organlar dikkate alınır. - Yapay sınıflandırmada ise analog organlar esas alınır. 3. Gözlem Türü: - Doğal sınıflandırma, hem nitel hem de nicel gözlemlere dayanır. - Yapay sınıflandırma ise sadece nitel gözlemler içerir. 4. Geçerlilik: - Yapay sınıflandırma günümüzde geçerliliğini yitirmiştir. - Doğal sınıflandırma ise günümüzde geçerli olan ve kullanılan sınıflandırmadır.

Okyanusların derin bölgelerinden hidrotermal bölgelere, kaplıcalardan tuz havzalarına ve kutup ortamlarına kadar birçok zorlu doğa koşullarında yaşayabilen canlılara ekstremofiller denir.

Adaptasyon, bireylerin veya organizmaların yaşadıkları çevresel koşullara uyum sağlamak için geliştirdikleri özellikler veya davranışlardır. Açık uçlu soru örneği: Adaptasyon, canlıların hayatta kalma şansını nasıl artırır? Bu soruya verilebilecek bazı yanıtlar: Adaptasyon, canlının ortamına "adapte olmasını" sağlar, yani yaşama ve üreme şansını artırır. Canlılar, avlanma, beslenme, düşmanlarından korunma ve üreme gibi amaçlarla adaptasyon geçirirler. Örneğin, çöl ikliminde yaşayan develer, kum fırtınalarına karşı uzun kirpiklere sahip olarak, su ihtiyacı için hörgüçlerinde yağ depolayarak ve kulakları kıllı olarak hayatta kalma şanslarını artırırlar.

Türkiye'de en çok öldüren akrep türü, "Sarı Akrep" olarak bilinen Leiurus quinquestriatus'tur. Bu akrep, özellikle Güneydoğu Anadolu'nun batısında (Gaziantep, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Mardin, Şanlıurfa) yaygın olarak görülür ve tıbbi müdahale gerektirecek kadar zehirli ve ölümcüldür.

Karbondioksit üreten canlılar şunlardır: 1. Bitkiler: Fotosentez süreci sırasında karbondioksiti alır ve oksijen üretirler, ancak gece veya fotosentez yapamadıkları durumlarda karbondioksit üretebilirler. 2. Hayvanlar: Solunum yoluyla oksijeni tüketirken karbondioksit üretirler. 3. Mikroorganizmalar: Solunum yoluyla karbondioksit üretebilirler.

Yeryüzünü canlılar için elverişli kılan faktörler şunlardır: 1. İklim: Sıcaklık, nem ve yağış koşulları, bitkilerin ve hayvanların yaşayabilmesi için gereklidir. 2. Yer Şekilleri: Dağların uzanış doğrultusu, eğim ve yükseltiye bağlı olarak iklim çeşitliliği ve canlı türü çeşitliliği artar. 3. Toprak: Mineral bakımından zengin topraklar gür bitki örtüsünü desteklerken, verimsiz topraklar bitki gelişimini kısıtlar. 4. Su Kaynakları: Su, bazı canlıların doğrudan yaşam alanını oluşturur ve ekosistemlerin işleyişini sağlar. 5. Paleocoğrafya: Kıtaların kayması ve iklim değişiklikleri, canlıların göç yollarını ve yaşam alanlarını etkilemiştir. Bu faktörler, yeryüzünün biyolojik çeşitliliğini ve dolayısıyla canlıların yaşam koşullarını belirler.

Okyanus altında çeşitli canlılar, doğal oluşumlar ve kaynaklar bulunmaktadır: 1. Canlılar: Okyanus derinliklerinde, yüksek basınca, aşırı karanlığa ve besin kıtlığına rağmen hayatta kalacak şekilde evrimleşmiş birçok canlı türü yaşar. 2. Doğal Oluşumlar: Okyanus tabanı, volkanik dağlar, derin uçurumlar ve kumullar gibi jeolojik oluşumları içerir. 3. Kaynaklar: Okyanus tabanı, manganez nodülleri, kobalt, altın ve nadir toprak elementleri gibi değerli madenler açısından zengindir.

Bitkiler, fotosentez adı verilen bir süreç aracılığıyla kendi besinlerini üretirler. Fotosentez aşamaları: 1. Güneş Işığını Emme: Bitkiler, yapraklarındaki klorofil pigmenti sayesinde güneş ışığını emer. 2. Su ve Karbondioksit Alımı: Kökler aracılığıyla topraktan su alınır ve yapraklardaki küçük gözeneklerden (stoma) karbondioksit çekilir. 3. Şeker ve Oksijen Üretimi: Güneş ışığı, su ve karbondioksit, klorofil yardımıyla şekere ve oksijene dönüştürülür. Bu sayede bitkiler, kendi ihtiyaçlarını karşılamak ve diğer canlılar için temel besin kaynağı olmak üzere besin üretmiş olurlar.

Fen Bilimleri ders kitabı sayfa 183'te aşağıdaki konular yer almaktadır: 1. Canlı ve Cansız Varlıklar: Öğrencilere canlılık özelliği gösteren ve göstermeyen varlıklar hakkında bilgi verilir. 2. Işığın Kırılması: El feneri, plastik tarak, büyüteç ve gözlük camı gibi malzemeler kullanılarak ışığın farklı merceklerden geçerken nasıl kırıldığı gözlemlenir.

Evet, akvaryumda yosun yiyen canlılar vardır. İşte bazı örnekler: Balıklar: Cüce vatozlar (otocinclus affinis). Siyam yosun yiyici (SAE - Crossocheilus siamensis). Siyah moli ve plati balıkları. Omurgasızlar: Elma salyangozu. Ramshorn ve nerite salyangozları. Kiraz karides.

Vücut sıcaklıkları çevre sıcaklığına göre değişmeyen canlılara "sıcakkanlı" veya "homeoterm" hayvanlar denir.

Amip kendi besinini kendisi üretemez. Amip, heterotrofik bir organizma olup, bakteri, alg, mantar ve diğer küçük protistler gibi çeşitli organizmalarla beslenir. Amip, yalancı ayaklarıyla avlarını yakalayarak besin elde eder. Amip tarafından içselleştirilen yiyecek parçacığının etrafında bir besin vakuolü oluşur.

Başkalaşım (metamorfoz), bazı böcek ve kurbağa gibi canlıların, yumurtadan çıktıktan sonraki gelişme evrelerinde yapısal değişikliğe uğrayarak atalarına benzer hale gelmeleri sürecidir.

En değişik kuş olarak değerlendirilebilecek birkaç tür şunlardır: 1. Tavus Kuşu: Farklı renkleri ve minik gagalarıyla dikkat çeker. 2. Arı Kuşu: Sadece arılar ve böceklerle beslenir, hızlı ve çevik hareketleriyle bilinir. 3. İbibik Kuşu: Eşine olan bağlılığı ve eşsiz güzelliğiyle öne çıkar. 4. Kırmızı Gagalı Tukan: Güney Amerika'nın tropikal bölgelerinde yaşar, büyük ve renkli gagasıyla tanınır. 5. Alev Çardak Kuşu: Dünya'nın en parlak renkli kuşu olarak kabul edilir, yüzlerce farklı ses çıkarabilir.

Ototrof ve heterotrof canlılar arasındaki temel fark, beslenme şekilleridir: - Ototrof canlılar, kendi besinlerini üretebilen organizmalardır. - Heterotrof canlılar, dışarıdan besin alarak yaşamlarını sürdüren canlılardır.

Sivrisineklerin ömrü kısa olmasının nedeni, doğal seçilim mekanizmasıdır. Sivrisinekler, çok sayıda yavru meydana getirmek için korunan enerji ile daha fazla yumurtlarlar.

Evet, ses kaynakları hem canlı hem de cansız olabilir. Canlı ses kaynakları arasında insanlar, hayvanlar ve kuşlar yer alır. Cansız ses kaynakları ise müzik aletleri, televizyon, otomobil gibi insan tarafından yapılan aletlerden çıkan sesleri içerir.

Domain sisteminde yer alan canlılarda ortak olan özellikler şunlardır: 1. Hücre Yapısı: Tüm domainler, hücre yapısı açısından benzerlik gösterir ve canlı organizmanın temel birimi olan hücrelerden oluşur. 2. Metabolizma: Canlıların yaşamını sürdürmek için gerekli olan kimyasal tepkimeler olan metabolizma, tüm domainlerde benzer şekilde gerçekleşir. 3. Genetik Bilgi: Canlıların genetik kodunu oluşturan DNA, tüm domainlerde ortak olan genetik bilgidir. 4. Evrim: Canlıların zaman içinde değişerek gelişmiş olması, tüm domainlerin evrim açısından ortak özelliğidir.

47 kromozomlu canlılar arasında Down sendromlu bireyler bulunur. 46 kromozomlu canlılar ise insanlar ve bazı diğer hayvan türlerini içerir. Bazı 46 kromozomlu canlı türleri: İnsanlar; Şempanzeler (48 kromozomlu olmalarına rağmen, bazı özel durumlarda 46 kromozomlu bireyler gözlemlenebilir); Orangutanlar (48 kromozomlu olmalarına rağmen, bazı genetik varyasyonlar 46 kromozomlu bireyleri de içerebilir). Ayrıca, samur antilobu, Çin munçağı, Parhyale hawaiensis ve siyah moli balığı gibi türler de 46 kromozoma sahiptir.

Doğal ve yapay sınıflandırma arasındaki farklar şunlardır: Yapay (ampirik) sınıflandırma: - Canlıları tek bir özelliğe göre gruplandırır. - Pratik ve kullanımı kolaydır. - Canlılar arasındaki gerçek ilişkileri tam olarak yansıtmaz ve bilimsel açıdan yetersiz kalır. Doğal (filogenetik) sınıflandırma: - Birden fazla ortak özelliğe göre canlıları gruplandırır. - Bu ortak özellikler, morfoloji, anatomi, fizyoloji, embriyoloji, ekoloji ve davranış gibi birçok alandan edinilir. - Daha karmaşık bir sistemdir. - Bilimsel açıdan daha doğru ve güvenilir bir yöntemdir.