Canlılar

Karbondioksit üreten canlılardan bazıları şunlardır: Tüm canlılar. Ölen canlılar. Orman yangınları. Fosil yakıtlar. Ayrıca, bazı bakterilerin fermantasyon süreçleri sırasında, özellikle etil alkol üreten hücrelerin çoğaltılmasıyla da karbondioksit gazı ortaya çıkar.

Ekstremofiller, okyanusların derin bölgelerinden hidrotermal bölgelere, kaplıcalardan tuz havzalarına ve kutup ortamlarına kadar birçok zorlu doğa koşullarında yaşayabilen canlılardır. Bu organizmalar, genellikle prokaryotik yapılar olan arkeler ve bakterilerden oluşur. Ekstremofillerin yaşadığı zorlu ortamlar, yaşamın sınırlarını belirlemeye yardımcı olur ve biyoteknoloji ile astrobiyoloji gibi bilimsel alanlarda büyük potansiyel taşır.

Adaptasyon, bireylerin veya organizmaların yaşadıkları çevresel koşullara uyum sağlamak için geliştirdikleri özellikler veya davranışlardır. Açık uçlu soru örneği: Adaptasyon, canlıların hayatta kalma şansını nasıl artırır? Bu soruya verilebilecek bazı yanıtlar: Adaptasyon, canlının ortamına "adapte olmasını" sağlar, yani yaşama ve üreme şansını artırır. Canlılar, avlanma, beslenme, düşmanlarından korunma ve üreme gibi amaçlarla adaptasyon geçirirler. Örneğin, çöl ikliminde yaşayan develer, kum fırtınalarına karşı uzun kirpiklere sahip olarak, su ihtiyacı için hörgüçlerinde yağ depolayarak ve kulakları kıllı olarak hayatta kalma şanslarını artırırlar.

Yeryüzünün canlılar için elverişli olmasının bazı nedenleri: Atmosfer: Yeryüzünün atmosferi, canlıların yaşamasına uygun bir hava tabakası sunar. Su: Yeryüzünün %75'i sudur ve canlıların vücutlarının da %70-80'i sudan oluşur. İklim ve sıcaklık: Dünya, uygun bir ısı dengesine sahiptir. Kimyasal dengeler: Bitkiler, oksijen dengesini sağlar ve okyanuslar, gazları emerek atmosferin canlılara uygun kalmasını sağlar. Yerçekimi: Yerçekimi, atmosferin yerinde kalmasını sağlar. Ayrıca, Kuran'da da yeryüzünün canlılar için nasıl elverişli kılındığı ile ilgili ayetler bulunur.

Doğal (filogenetik) sınıflandırma ile yapay (ampirik) sınıflandırma arasındaki temel farklar şunlardır: Dikkate Alınan Özellikler: Doğal sınıflandırma, canlıların tüm özelliklerini (anatomik, fizyolojik, genetik, embriyolojik vb.) dikkate alır. Yapay sınıflandırma, yalnızca dış görünüş ve yaşanılan yer gibi niteliksel gözlemlere dayanır. Organlar: Doğal sınıflandırma, homolog organları dikkate alır. Yapay sınıflandırma, analog organları esas alır. Bilimsel Adlandırma: Doğal sınıflandırma, bilimsel adlandırma kullanır. Yapay sınıflandırma, bilimsel adlandırma kullanılmaz. Geçerlilik: Doğal sınıflandırma, günümüzde geçerli olan sınıflandırma biçimidir. Yapay sınıflandırma, günümüzde geçerliliğini yitirmiştir.

Tüm canlılarda gerçekleşen sentezler: Protein sentezi. Glikojen sentezi. Fotosentez. Kemosentez. RNA sentezi. Ayrıca, tüm canlılarda ATP sentezi ve enzim sentezi de ortak özelliklerdir.

Türkiye'de en çok öldüren akrep türü, sarı akrep (Leiurus quinquestriatus) ve kara akrep (Androctonus crassicauda) olarak kabul edilir. Sarı akrep, Güneydoğu Anadolu'da (Gaziantep, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Mardin, Şanlıurfa) bulunur ve tıbbi müdahale gerektirecek kadar yüksek zehirliliğe sahiptir. Kara akrep ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da (Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Batman, Elazığ, Malatya, Adana, Mersin) yayılım gösterir ve yine yüksek zehirliliği ile bilinir.

Canlılar iki ana gruba ayrılır: 1. Prokaryotlar: Bakteriler ve arkebakteriler. 2. Ökaryotlar: Protistalar, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar. Alternatif bir sınıflandırma: 1. Bitkiler: Çiçekli ve çiçeksiz. 2. Hayvanlar: Omurgalı ve omurgasız.

Fen bilimleri ders kitabının 183. sayfasında yer alan içerikler, farklı sınıf seviyelerine göre değişiklik göstermektedir: 6. sınıf. 8. sınıf. 4. sınıf. Ayrıca, 5. sınıf fen bilimleri ders kitabında 183. sayfada "Yıkıcı Doğa Olayları" ünitesi ile ilgili hazırlık çalışmaları ve sorular yer almaktadır.

Vücut sıcaklıkları çevre sıcaklığına göre değişmeyen canlılara "homeoterm" veya "homoioterm" (sıcakkanlı) hayvanlar denir. Memeli ve kanatlı hayvanlar bu canlılara örnek olarak verilebilir. Vücut sıcaklıkları çevre sıcaklığına göre değişen canlılara ise "poikiloterm" (soğukkanlı) hayvanlar denir. Tüm omurgasızlar ve omurgalılardan balıklar, amfibiler ve sürüngenler poikilotermik hayvanlardır.

Amip kendi besinini kendisi üretemez. Amip, heterotrofik bir organizma olup, bakteri, alg, mantar ve diğer küçük protistler gibi çeşitli organizmalarla beslenir. Amip, yalancı ayaklarıyla avlarını yakalayarak besin elde eder. Amip tarafından içselleştirilen yiyecek parçacığının etrafında bir besin vakuolü oluşur.

Bitkiler, fotosentez adı verilen bir süreçle kendi besinlerini üretirler. Fotosentez süreci şu şekilde gerçekleşir: 1. Güneş ışığını emme. 2. Su ve karbondioksit alımı. 3. Şeker ve oksijen üretimi. Bu süreç, bitkilerin büyümesini ve gelişmesini destekleyen enerjiyi sağlar.

Okyanusların altında çeşitli unsurlar bulunmaktadır: Canlılar: Derin denizlerde, biyolüminesansla parlayan ve yüksek basınca, aşırı karanlığa ve besin kıtlığına uyum sağlamış sıra dışı canlılar yaşar. Hidrotermal Bacalar: Okyanus tabanında, yer kabuğunun çatlaklarından çıkan sıcak su kaynakları olan hidrotermal bacalar bulunur. Kaya Tabakaları ve Mikroorganizmalar: Okyanus tabanının altında kalın bir kaya tabakası yer alır ve bu tabakada santimetreküpte 10 ila 10.000 arasında mikroorganizma bulunabilir. Doğal Kaynaklar: Okyanus tabanları, manganez nodülleri, kobalt, altın ve nadir toprak elementleri gibi değerli madenler açısından zengindir. Jeolojik Yapılar: Deniz altı dağları ve abisal tepeler gibi jeolojik yapılar, okyanus ekosistemlerini etkileyerek deniz canlılarının yaşam alanlarını şekillendirir.

Evet, akvaryumda yosun yiyen canlılar vardır. İşte bazı örnekler: Balıklar: Cüce vatozlar (otocinclus affinis). Siyam yosun yiyici (SAE - Crossocheilus siamensis). Siyah moli ve plati balıkları. Omurgasızlar: Elma salyangozu. Ramshorn ve nerite salyangozları. Kiraz karides.

Domain sisteminde yer alan canlılarda ortak olan bazı özellikler: Hücre yapısı: Bakteriler ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahiptir; çekirdek zarı ve zarla çevrili organeller bulunmaz. Ökaryotlar ise çekirdek zarı ve zarla çevrili organeller (mitokondri, plastitler, endoplazmik retikulum, Golgi aygıtı vb.) içerir. Üreme: Çoğu bakteri ve bazı arkeler eşeysiz üreme (mitoz) ile çoğalır. Ökaryotlar büyük oranda eşeyli üreme gösterir; erkek ve dişi gametlerin birleşmesiyle döllenme gerçekleşir. Beslenme: Bakteriler hem ototrof (kendi besinini üreten) hem de heterotrof (başka organizmaları tüketen) olabilir. Ökaryotlar genellikle heterotrof beslenme gösterir, yani dışarıdan hazır besin alır. Çevresel uyum: Arkeler, genellikle ekstrem koşullarda (çok tuzlu, aşırı sıcak, aşırı asidik vb.) hayatta kalabilir. Bu özellikler, domainler arasında farklılık gösterebilir ve her domainin kendine özgü özellikleri de bulunur.

Sivrisineklerin ömrü, türlerine ve cinsiyetlerine göre değişiklik gösterir: Erkek sivrisinekler, genellikle 6-7 gün yaşarlar. Dişi sivrisinekler, uygun koşullarda 42-56 gün yaşayabilirler. Sivrisineklerin ömrünün kısa olmasının bir diğer nedeni, bulundukları koşullara bağlı olarak daha erken ölmeleridir.

Ototrof ve heterotrof arasındaki temel farklar şunlardır: Beslenme Şekli: Ototroflar, kendi besinlerini üretebilen canlılardır. Heterotroflar, kendi besinlerini üretemeyen ve dışarıdan hazır alan canlılardır. Klorofil Varlığı: Ototroflar, fotosentez sırasında güneş ışığının enerjisini yakalamak için klorofil pigmentine sahiptir. Heterotroflarda klorofil bulunmaz. Enerji Kaynağı: Ototroflar, enerji için güneşe bağımlıdır. Heterotroflar, enerji için diğer organizmalara bağımlıdır. Örnekler: Ototroflar: Bitkiler, algler ve bazı bakteri türleri. Heterotroflar: Köpekler, kuşlar, balıklar ve insanlar.

Evet, ses kaynağı canlı ve cansız olabilir. Canlı ses kaynaklarına örnek olarak insan ve hayvanlar verilebilir. Cansız ses kaynaklarına örnek olarak ise müzik aletleri, televizyon, su, rüzgâr, gök gürültüsü ve dalga sesleri verilebilir.

En değişik kuşlardan bazıları şunlardır: Tavus kuşu. Arı kuşu. İbibik kuşu. Kırmızı gagalı tukan. Pabuç gagalı. Harpia kartalı. Guyanalı kaya horozu. Kuşların tür ve davranış çeşitliliği oldukça büyüktür ve her biri doğanın harikalarından biridir.

Başkalaşım, bir varlığın ya da nesnenin, belirli bir süreç veya etkileşim sonucunda köklü bir değişim geçirmesi anlamına gelir. Biyoloji terimi olarak başkalaşım, organizmaların yaşam döngüsü boyunca geçirdiği fiziksel ve genetik değişimleri ifade eder. Felsefe bağlamında başkalaşım, kişinin yaşamdan edindikleri ve çıkarımları ölçüsünde uğradığı değişimi, dönüşümü ifade eder.