Boğazlar

Boğazlar ve kanallar haritası, deniz yollarını, derinlikleri ve coğrafi özellikleri gösteren özel bir harita türüdür. Bu haritada yer alan bazı önemli boğazlar ve kanallar şunlardır: İstanbul ve Çanakkale Boğazları: Karadeniz ile Akdeniz arasındaki ulaşımı sağlar. Süveyş Kanalı: Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlar, Amerika, Avrupa ve Asya kıtaları arasındaki deniz yolunu canlı hale getirir. Panama Kanalı: Pasifik Okyanusu ile Atlas Okyanusu'nu birbirine bağlar, Kuzeybatı Avrupa ve Batı Amerika arasındaki bağlantıyı sağlar. Cebelitarık Boğazı: Akdeniz'i Atlas Okyanusu'na bağlar. Malakka Boğazı: Hint Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlar. Hürmüz Boğazı: İran, Irak gibi körfez ülkelerini Hint Okyanusu'na bağlar.

1936 Montrö Antlaşması, Türkiye'ye İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası bir sözleşmedir. Antlaşmanın bazı önemli maddeleri: - Barış Zamanı: Ticaret gemileri, bayrak ve yük ne olursa olsun, Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş özgürlüğünden yararlanacaktır. - Savaş Zamanı: Türkiye savaşta değilse, savaşan devletlerin savaş gemileri de aynı hakka sahip olacaktır. - Karadeniz'e Kıyısı Olmayan Devletler: Bu devletlerin savaş gemileri, Boğazlar'dan yirmi-bir günden fazla kalamayacak şekilde geçebilecektir. Antlaşma, 20 Temmuz 1936'da imzalanmış ve 9 Kasım 1936'da yürürlüğe girmiştir.

Montrö Sözleşmesi, Türkiye'ye şu hakları verdi: 1. Boğazlar Bölgesi'nin Egemenliği: Sözleşme ile Boğazlar bölgesi tamamen Türkiye'nin egemenliğine geçti. 2. Askerileştirme Hakkı: Türkiye, Boğazlar bölgesine yeniden asker konuşlandırma hakkı elde etti. 3. Savaş Gemilerinin Geçişi Üzerinde Kontrol: Türkiye, savaş ve yakın savaş halinde yabancı savaş gemilerinin geçişine kısıtlama koyma yetkisi kazandı. 4. Ticaret Gemilerinin Geçişi: Barış zamanında sivil gemilerin Boğazlardan geçişi serbest bırakıldı. 5. Uluslararası Kurulun Yetkilerinin Devri: 1923'te kurulan Boğazlar Komisyonu'nun yetkileri Türkiye'ye devredildi.

Paris Antlaşması'nda Boğazlar Komisyonu'nun kurulma nedeni, Boğazların çevresindeki bölgelerin askerden arındırılması ve uluslararası kontrolün sağlanmasıydı.

Güney Hint ve Güney Pasifik Okyanusu arasında Malakka Boğazı bulunmaktadır.

Anadolu ve Trakya'yı ayıran boğazlar İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'dır.

1841 Londra Antlaşması ile boğazlar uluslararası bir statüye kavuşmuştur.

Türkiye'nin kontrol ettiği boğazlar, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'dır.

Boğazlar Komisyonu, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması'nın bir parçası olarak, İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nı denetlemek amacıyla kurulan uluslararası bir organdır. Komisyon, bir Türk temsilcinin başkanlığında, sözleşmeye taraf olan devletlerin temsilcilerinden oluşuyordu. 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlar Komisyonu'nun görevi sona erdirilmiştir.

İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı aynı değildir, ancak "Türk Boğazları" olarak birlikte anılırlar. İstanbul Boğazı, Marmara Denizi'ni Karadeniz'e bağlayan ve İstanbul şehrinden geçen bir su yoludur. Çanakkale Boğazı ise, güneybatıda Çanakkale yakınlarında yer alır ve Ege Denizi'ni Akdeniz'e bağlar.

Türkiye'nin en önemli boğazları şunlardır: 1. İstanbul Boğazı: Karadeniz'i Marmara Denizi'ne bağlar ve Asya ile Avrupa kıtalarını ayırır. 2. Çanakkale Boğazı: Marmara Denizi'ni Ege Denizi'ne bağlar ve Birinci Dünya Savaşı sırasında stratejik bir öneme sahiptir.

Hürmüz Boğazı, Hint Okyanusu'nu Umman Denizi ve Basra Körfezi'ne bağlar. Babülmendep Boğazı ise Kızıldeniz'i Hint Okyanusu'na bağlar ve bu nedenle dolaylı olarak Basra Körfezi'ne de bağlantı sağlar.

1841 Londra Boğazlar Antlaşması'nın maddeleri şunlardır: 1. Boğazların Durumu: Boğazlar Osmanlı Devleti'nde kalacaktır. 2. Savaş Zamanı Geçişi: Barış zamanında Boğazlardan hiçbir savaş gemisi geçmeyecektir. 3. Ticaret Gemileri: Boğazlar dünya ticaret gemilerine açık olacaktır. 4. Uluslararası Statü: Boğazlar uluslararası bir statü kazanmıştır, bu da Osmanlı'nın egemenlik haklarının kısıtlanması anlamına gelir. 5. Rusya'nın Durumu: Rusya, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği avantajları kaybetmiştir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne göre Türkiye'nin boğazlar üzerindeki yetkileri şunlardır: 1. Boğazlar Bölgesi Askerileştirilmesi: Türkiye, boğazlar bölgesine yeniden asker konuşlandırma hakkına sahiptir. 2. Boğazlar Komisyonu Yetkilerinin Devri: 1923'te kurulan Boğazlar Komisyonu'nun yetkileri Türkiye'ye devredilmiştir, bu da egemenliğin kurulmasını sağlar. 3. Savaş ve Yakın Savaş Halinde Kısıtlama: Türkiye, savaş ve yakın savaş halinde yabancı savaş gemilerinin geçişine kısıtlama koyma yetkisine sahiptir. 4. Geçiş Sınırlamaları: Bir seferde geçebilecek savaş gemisi, tipine, sayısına ve ağırlığına sınırlama getirilmiş ve önceden haber verme şartı konulmuştur.

Cebelitarık Boğazı, Avrupa ve Afrika kıtalarını ayırır.

Marmara Denizi'nin kuzey sınırı, İstanbul Boğazı ile belirlenmiştir. Güney sınırı ise Çanakkale Boğazı ile Ege Denizi'ne açılır.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin süresi 28. maddesine göre 20 yıllık bir süre için geçerli olarak belirlenmiştir.

Türkiye haritasında iki boğaz bulunmaktadır: İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı.

Büyük tuzlu su kanalı ifadesi, iki su kütlesini birbirine bağlayan ve tuzlu su içeren su yolu anlamına gelebilir. Bu tür kanallara örnek olarak boğazlar gösterilebilir.

Dünyadaki önemli boğazlar şunlardır: 1. İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı: Türkiye'de bulunur, Karadeniz'i Akdeniz'e bağlar ve dünya deniz ticaretinin önemli bir kısmını kontrol eder. 2. Cebelitarık Boğazı: Avrupa ve Afrika kıtalarını ayırır, Akdeniz'i Atlantik Okyanusu'na bağlar. 3. Malakka Boğazı: Malezya ve Endonezya arasında bulunur, Hint Okyanusu'nu Pasifik Okyanusu'na bağlar. 4. Hürmüz Boğazı: İran ve Umman arasında yer alır, Basra Körfezi'ni Arap Denizi'ne bağlar, dünya petrol ticaretinin büyük bir kısmı buradan geçer. 5. Bering Boğazı: Asya ve Kuzey Amerika kıtalarını ayırır, Pasifik Okyanusu'nu Arktik Okyanusu'na bağlar. 6. Panama Kanalı: Orta Amerika'da bulunur, Atlantik Okyanusu'nu Pasifik Okyanusu'na bağlar. 7. Süveyş Kanalı: Mısır'da bulunur, Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlar, Afrika kıtasını dolaşmadan Asya'ya ulaşımı sağlar.