BilişselBeceriler

Kısa okuma metinleri, çeşitli amaçlarla kullanılabilir: Hızlı okuma becerisini geliştirme. Konsantrasyon ve dikkat süresini artırma. Ana fikirleri hızlı kavrama. Kısa ve etkili yazma becerisi kazanma. Ayrıca, kısa okuma metinleri, belirli bir metin türünün özelliklerini ve anlatım stilini anlamak için de faydalıdır.

Düşünme becerileri eğitimi, bireylerin zihinsel yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur ve şu faydaları sağlar: Karar verme yeteneği: Düşünmeyi öğrenen bireyler, karar verme süreçlerinde daha bilinçli ve mantıklı adımlar atar. Problem çözme kapasitesi: Karşılaşılan problemlere farklı açılardan bakabilme yeteneği kazandırır. Eleştirel bakış açısı: Birey, aldığı bilgiyi sorgular ve eleştirir, bu da yanıltıcı bilgilere karşı korunma ve doğru bilgiye ulaşma kapasitesini artırır. Yenilikçilik: Düşünen bireyler, toplumun karşılaştığı sorunlara yaratıcı çözümler üretebilir. Bireyler arası anlayış: Farklı düşüncelere sahip bireylerin bir araya gelmesi, toplumun daha toleranslı ve anlayışlı olmasını teşvik eder. Ayrıca, düşünme becerileri eğitimi, öğrencilerin akademik süreçlerinde ihtiyaç duydukları sözel, sayısal, dil gelişimi, problem çözme, anlama ve kavrama gibi temel becerileri de geliştirir.

Dinleme/izleme becerileri farklı açılardan çeşitli şekillerde ayrılabilir: Amaç ve tekniklere göre: not alarak dinleme/izleme; katılımlı/katılımsız dinleme/izleme; empatik dinleme/izleme; eleştirel dinleme/izleme; seçici dinleme/izleme; yaratıcı dinleme/izleme. Diğer ayrımlar: aktif/pasif dinleme; ayrıştırıcı dinleme; bilgilendirici dinleme; dikkatli dinleme; estetik dinleme; analitik dinleme.

Evet, sözel mantık IQ'yu etkileyebilir. IQ testleri, sözel mantık sorularını da içerir ve bu sorular, kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini çözmeyi ve verilen ifadelerden mantıksal sonuçlar çıkarmayı gerektirir. IQ'yu etkileyen diğer faktörler arasında hafıza, dikkat, problem çözme ve mantıksal düşünme yetenekleri bulunur.

TÜBİTAK'ta kritik düşünce, proje değerlendirmelerinde önemli bir kriterdir. Hakemler, projelerin aşağıdaki unsurlara sahip olup olmadığını değerlendirir: Gerçekçi ve özgün problem tanımı. Güçlü proje kurgusu. Doğru ve dengeli bütçe planlaması. Teknik yeterlilik ve ekip yetkinliği. Ticarileşme vizyonu. Net yöntem ve zaman planı. Firma içi sahiplenme. Bu unsurlar, projenin sadece teknik bir fikir değil, aynı zamanda etkili bir hikaye olduğunu gösterir.

Durumsal farkındalık, bir kişinin çevresi ve durumu hakkında doğru ve güncel bir zihinsel durumun sentezi ve gelecekte olası durumların önceden tahmin edilebilmesi için bu sentezi kullanabilme kabiliyetidir. Durumsal farkındalık, doğuştan gelen bir yetenek değildir; bilgi, beceri, tecrübe ve kararlılığın bir sonucudur. Durumsal farkındalığın beş seviyesi vardır: 1. Tedbirsiz durum. 2. Gevşek farkındalık. 3. Odaklı farkındalık. 4. Yüksek alarm. 5. Koma. Durumsal farkındalık, kişisel kullanımın yanı sıra havacılık, silahlı kuvvetler gibi alanlarda da etkin biçimde kullanılmaktadır.

Öz-düzenleme ve öz-kontrol, kişinin davranışlarını, duygularını ve arzularını düzenleyebilme becerisidir. Öz-düzenleme, bireyin düşünerek, bilinçli ve farkında olarak davranabilmesi için gerekli olan becerileri kapsar. Öz-kontrol, hedeflere ulaşabilmek ve olumsuz dürtülerden kaçınabilmek için gereklidir. Öz-düzenleme becerileri, bireylerin akademik ve sosyal başarılarını etkiler; bu becerilere sahip kişiler, dürtülerini daha iyi kontrol edebilir, sorumluluk sahibi olabilir ve sosyal iletişimleri daha güçlü olabilir.

Evet, primatlarda akıl yürütme yeteneği vardır. Primatlar, memelilerin en zekilerinden biridir ve hayatta kalma mücadelesinde hız veya güç gibi fiziksel avantajlara sahip olmamalarına rağmen, zekâlarının sağladığı kurnazlık, yaratıcılık ve alet kullanma gibi avantajlarla başarılı olurlar. Ayrıca, insanların "ilişkisel akıl yürütme" konusunda diğer primatlardan daha üstün olduğu düşünülmektedir.

Problem çözmenin temel kazanımları şunlardır: Kalıcı öğrenme: Problem çözme süreci, uğraş ve araştırma ile kalıcı öğrenmeyi sağlar. Sorumluluk: Problem çözme, kişilerde sorumluluk duygusu oluşturur. Yaratıcı düşünme: Problemler, kişilerin yaratıcı düşünme yanını tetikler. Araştırma disiplini: Problem çözme süreci, kişilere araştırma yapma disiplini kazandırır.

Eleştirel düşünme ve eleştirel okuma arasındaki temel farklar şunlardır: Eleştirel Düşünme: Bilgi, inanç ve fikirler arasında mantıksal bağlar kurmayı ve bir argümanın doğruluğunu sorgulamayı içerir. Metni yalnızca yüzeysel bir şekilde anlamayı değil, metnin derinliklerine inmeyi sağlar. Yargılama, bilginin geliştirilmesi ve sorgulama gibi süreçleri kapsar. Eleştirel Okuma: Bir metindeki bilgiyi ve fikri keşfetme tekniğidir. Metni sorgulamayı, yazarın niyetini ve kullanılan argümanları analiz etmeyi gerektirir. Normal okumadan daha karmaşık ve derin bir değerlendirme süreci içerir. Özetle, eleştirel düşünme, eleştirel okumanın bir sonucu olarak ortaya çıkabilir; ancak eleştirel okuma, eleştirel düşünme sürecinden bağımsız olarak da yapılabilir.

"RIT kritik düşünme" ifadesiyle ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, kritik düşünme, analiz etme, akıl yürütme ve değerlendirme gibi süreçlerden oluşan bir düşünme biçimidir. Kritik düşünme becerisi, aşağıdaki şekillerde geliştirilebilir: Basit sorular sormak. Önyargılara dikkat etmek. Farklı kaynaklardan yararlanmak. Tersten düşünmek.

7. sınıf düzeyinde görsel okuma yapmak için şu adımlar izlenebilir: 1. Fotoğraf ve resimlerin yorumlanması: Fotoğrafın çekildiği yer ve yıl gibi bilgiler, yorumlamayı kolaylaştırır. Sanatçının vermek istediği his ve dönemin özellikleri dikkate alınmalıdır. Detaylara dikkat edilmeli ve bazen dakikalarca inceleme gerekebilir. 2. Grafik, tablo ve karikatürlerin yorumlanması: Grafiklerde yatay ve dikey eksenlerdeki değerler incelenerek yorumlar yapılabilir. Tablolarda ilk satır ve ilk sütundaki başlıklar, değerlendirme için ipucu verir. Karikatürler, somut veya soyut olayları yorumlayarak duygu ve düşüncelere yönlendirir. Görsel okuma, yazılı metinlerin dışındaki resim, fotoğraf, harita, afiş, sembol gibi ögeleri anlamlandırma ve yorumlama sürecidir.

MOXO test sonuçlarının doğru yorumlanması için bir psikolog, psikiyatrist veya nöropsikologdan destek alınmalıdır. MOXO dikkat testi raporu şu bileşenlerden oluşur: Performans profili. Risk değerlendirmesi. Parametrelerin klinik anlamları. Raporda yer alan bazı skorlar ve anlamları şu şekildedir: Dikkat skorları. Dürtüsellik ölçümleri. Zamanlama analizi. MOXO testi, özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) tanı ve değerlendirilmesinde kullanılır.

Mantıksal düşünme becerileri şunlardır: Analitik düşünme. Eleştirel düşünme. Problem çözme. Yaratıcı düşünme. Karar verme. İlişkilendirme. Ayrıca, mantıksal düşünme becerileri arasında tümdengelim ve tümevarım yoluyla akıl yürütme, soyut yapıları tanıma, bağıntıları ve ilişkileri ayırt etme, karmaşık hesaplamalar yapma ve bilimsel yöntemi kullanma gibi yetenekler de yer alır.

RIT'de (Pearson'ın RED Eleştirel Düşünme Modeli) hangi düşünme modelinin kullanıldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, problem çözme gibi karmaşık düşünme türleri arasında yer alan düşünme modelleri bilinmektedir. Eleştirel düşünme. Yaratıcı düşünme. Problem çözme. Ayrıca, istatistiksel düşünme modelleri de problem çözme ve istatistik için düşünme türlerinin belirlenmesi amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir.

Zaman ve kronoloji algılama, tarihsel zaman içerisinde geçen olayları öncelik ve sonralıklarına göre belirli bir zamansal sırayla kavrama becerisidir. Zaman ve kronoloji algılamanın bazı unsurları: Geçmiş, şimdiki zaman ve geleceği ayırt etme. Zaman ifadelerini doğru kullanma. Kronolojik sıralama yapma. Zaman şeridindeki verileri yorumlama. Zaman şeridi oluşturma. Zaman ve kronoloji algılama becerisi, sosyal bilgiler ve tarih gibi derslerde önemli bir yer tutar.

Reaksiyon zamanı ölçümünün önemli olmasının bazı nedenleri: Günlük yaşam: Hızlı refleksler, araba kullanma, kazalardan kaçınma veya acil durumlara yanıt verme gibi durumlarda yardımcı olur. Oyun: Rekabetçi oyunlarda, daha hızlı reaksiyon süreleri kazanmak ve kaybetmek arasındaki fark olabilir. Spor: Sporcular, rakiplere yanıt vermek, topları yakalamak veya engellerden kaçınmak için keskin reflekslere güvenirler. Sağlık takibi: Reaksiyon süresi testleri, Parkinson hastalığı veya DEHB gibi durumların erken belirtilerini tespit etmeye yardımcı olabilir. Performans artışı: Reaksiyon süresini ölçmek ve geliştirmek, performansı artırmak için kullanılabilir.

Genel yetenek ve genel kültür arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Genel yetenek, problemleri analiz etme, mantıksal çıkarımlar yapma, sözel ifadeleri anlama ve matematiksel ilişkileri çözme gibi zihinsel becerileri kapsar. Genel kültür, tarih, coğrafya, sanat, edebiyat ve güncel olaylar gibi geniş bir bilgi birikimini içerir. Genel yetenek ve genel kültür, birbirini tamamlayan iki kavramdır; biri olmadan diğeri eksik kalır.

Eleştirel düşünme, bilgiyi analiz etme, değerlendirme ve sentezleme becerisidir. Eleştirel düşünme süreci genellikle şu adımları içerir: Konunun belirlenmesi. Veri ve bilgi toplama. Farklı argüman ve bakış açılarının incelenmesi. Varsayım, veri ve kanıtların gözden geçirilmesi. Bulguların değerlendirilmesi ve gereksiz ya da geçersiz olanların ayıklanması. Benzerlik ve farklılıkların saptanması, bağlantılar ve ilişkilerin tanımlanması. Kalan veri, bilgi ve kanıtların mantıksal bir çerçeveye oturtulması. Sonuçların sunulması ve geçerliliği hakkında yargıya varılması. Eleştirel düşünme, daha iyi kararlar almaya, sorunları etkili bir şekilde çözmeye ve bilgi çağında başarılı olmaya yardımcı olur.

Bilişsel beceri eğitiminin süresi, programın türüne ve içeriğine göre değişiklik göstermektedir: Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği'nin beceri eğitimi: 30 saat sürer ve her oturum 3-4 saat olarak planlanır. Yeditepe Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi'nin yetişkinlerde bilişsel davranışçı terapi eğitimi: 54 saat olup, bunun 48 saati teorik, 6 saati ise süpervizyon olarak gerçekleştirilir. DATEM'in bilişsel ve davranışçı terapiler eğitimi: Toplam 180 ders saati sürer ve bu eğitim, 10 aylık bir süre içinde, ayda bir haftasonu olmak üzere iki gün boyunca gerçekleştirilir.