Atasözleri

Hayvan sevgisini anlatan bazı atasözleri: At yiğidin yoldaşıdır. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. Hayvanı seversen o da sevildiğini bilir. Hiçbir hayvan, kendi türüne işkence yapmaz. Aç bir hayvanı besleyen, kendi ruhunu besler. Ayrıca, hayvanlar ile ilgili birçok atasözü, hayvanların doğaları, davranışları ve insanlarla ilişkileri üzerine dersler verir.

"Ahmağa yüz, abdala söz vermeye gelmez" atasözü, anlayışı kıt, beceriksiz, yüzsüz ve yılışık, çıkarcı kimselere gereksiz yere yakınlık gösterilmemesi gerektiğini ifade eder. Ayrıca, atasözü şu şekilde de açıklanabilir: Ahmağa gereğinden çok ilgi gösterir, abdala gereğinden çok söz hakkı verirseniz, sizi çok uğraştırır.

Bilmiyorum demek ayıp değildir; öğrenmemek ayıptır. Bilmiyorum demenin ayıp sayılması, insanların cahil kalmasına ve yönlendirilmeye açık olmasına neden olabilir. "Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp" atasözü, insanları öğrenmeye teşvik etmek için kullanılır. Ancak, bilmediğini bilip de öğrenme ihtiyacı duymamak ve öğrenmek için girişimde bulunmamak büyük bir ayıp olarak kabul edilir.

Aile sevgisi ile ilgili bazı atasözleri: Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz. Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana. Ev alma, komşu al. Yuvayı dişi kuş yapar. Kol kırılır yen içinde kalır. Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar. Ananın bastığı yavru incinmez. Analı kuzu, kınalı kuzu. Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar.

"Sana yüklediğim anlamları senmişsin gibi düşünme, aldanırsın! O anlamlarla sadece bende varsın. Ben seviyorsam sen bahanesin" sözü, bir kişinin diğerine yüklediği anlamların, o kişinin gerçekte olduğu gibi algılanmaması gerektiğini; bu anlamların sadece söyleyen kişide var olduğunu ifade eder. Bu söz, Deniz Gezmiş'e atfedilmektedir.

"Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür" atasözü, başkasının malının, bize olduğundan daha değerli görünmesi durumunu ifade eder. Bu durumun nedenleri arasında kıskançlık ve sahip olunan şeyin yeterince kıymetli olmadığını düşünme gibi psikolojik faktörler bulunabilir.

Ne ekersen onu biçersin atasözü ile ilgili kompozisyon örneği: Bu dünyada herkes yaptığının karşılığını bulur. İyi niyetle attığımız her adım, yaptığımız her iş, er geç yüzümüzü güldürecektir. Yalnız kendini düşünmenin ve bencilliğinin ihtirasına kapılan insanoğlu, dünyayı kendi arzularını fazlasıyla doyurabileceği bir ganimet alanı sanır. Bazen işlerimizin gönlümüzce olmadığına, çabalarımızın meyvelerini alamadığımıza üzülürüz. Hayatta atılan ilk adımlar, sonuçları bakımından çok önemlidir. Başkalarının bize karşı iyi niyetli olmalarını istiyorsak, önce kendimiz iyi olmalıyız. Kaynaklar: kompozisyonevi.blogspot.com; biymed.com.tr.

"Üzüm üzüme baka baka kararır" atasözü, insanın bulunduğu ortamın ve arkadaş çevresinin karakterini ve davranışlarını büyük oranda etkilediği anlamına gelir. Atasözünün üzümlerin kararmasıyla bir ilgisi yoktur.

Zorla güzellik olmaz atasözü iki farklı anlama gelebilir: 1. Gönülden, severek ve isteyerek yapılmayan işlerde başarı sağlanamaz. 2. İnsana, zorla bir şey beğendirilemez.

"Her gönülde bir aslan yatar" atasözü, herkesin mutlaka ulaşmak istediği bir hedefi veya gerçekleştirmek istediği bir hayali olduğunu ifade eder. Ayrıca, bu atasözü şu anlamlara da gelir: Gizli aşkları belirtmek için kullanılır. Kimseyle paylaşılmayan hayalleri beyan etmek için kullanılır. Kendi halinde ve içine kapanık kişilerin, sevdikleri veya vatanları için kahramanca davranışlar sergileyebileceğini anlatmak için kullanılır.

"Ayağını Yorganına Göre Uzat" atasözü ile ilgili kompozisyon yazarken aşağıdaki noktalara dikkat edilebilir: Giriş: Atasözünün anlamı ve önemi hakkında genel bilgi verilebilir. Gelişme: Maddi denge: Gelir ve giderlerin dengelenmesi, aşırı harcamaların yaratabileceği sorunlar ve tasarrufun önemi ele alınabilir. Manevi denge: Hırsları kontrol etmek, gerçekçi olmak ve başarıların yanı sıra içsel huzur ve sağlıklı ilişkilerin de başarıdaki rolü tartışılabilir. Genel denge: İş ve özel hayat arasındaki denge, tutamayacağımız sözler vermenin olumsuz sonuçları gibi konular işlenebilir. Sonuç: Hayatın dengesini korumanın, gereksiz hareketlerden kaçınmanın ve eldekilere göre davranmanın önemi vurgulanarak kompozisyon tamamlanabilir. Örnek bir kompozisyon için KompozisyonTV sitesindeki "Ayağını Yorganına Göre Uzat ile ilgili Kompozisyon" başlıklı yazı incelenebilir.

"Gönül ferman dinlemez" atasözü, ne denli engel veya yasak konursa konsun, insanın sevdiğinden asla vazgeçmeyeceği anlamına gelir. Gerçekten seven bir kişi, duygularını kontrol edemez ve sevdiğini elde etmek için sadece duygularının emrine boyun eğer.

"Herkesin gerçek yüzü ufak bir tartışmaya bakar" sözü, Aşık Veysel Şatıroğlu'na aittir.

"Rüzgar eken fırtına biçer" atasözü, başkalarına zarar veren veya kötülük yapan kişilerin, sonunda çok daha büyük bir kötülükle karşılaşacağını ve en büyük zararı kendilerinin göreceğini ifade eder. Bu atasözü, genellikle öfke ile hareket eden ve bu nedenle zarar gören kişiler için kullanılır. Örnek cümleler: "Sonunda o adamı apartmandan atacakları belliydi, rüzgar eken fırtına biçer." "Çocuklarına sürekli bağıran annelerin sonunda sürekli şikayet eden ve mutsuz nesilleri olmaktadır, rüzgar eken fırtına biçer." "Çok sinirli iken araba kullanmamalısın, rüzgar eken fırtına biçer."

"Vermeyince Mabut Neylesin Sultan Mahmut", Sultan Mahmut döneminde geçen bir hikâyeye dayanır. Hikâyenin bir kısmı şu şekildedir: Sultan Mahmut, kısmeti bağlı bir adamdan söz duyan ve bunu kendisi test etmek isteyen Sultan Mahmut, bir tepsi baklavanın içine altın dizdirir. Adamına, bu tepsiyi kısmetsiz birine vermesini ve kişiyi takip etmesini emreder. Adam, tepsiyi satarken bir tanıdığına, baklavadan ziyade paraya ihtiyacı olduğunu söyleyip iki altın alır ve tepsiyi satar. Sultan Mahmut, adamın her gün geçtiği köprünün diğer tarafına altın dizdirip adamı izler. Adam, köprünün diğer tarafını denemek için geçince, Sultan Mahmut, adamın hazine dairesine götürülmesini ve eline bir kürek verilerek küreği ne kadar daldırabilirse içindekinin kendisine ait olmasını emreder. Adam, heyecandan küreği ters daldırır ve sadece bir altın gelir. Sultan Mahmut, "Vermeyince Mabut, neylesin Sultan Mahmut" der. Bu söz, günümüzde "mutlak rızık vericinin Allah olduğu, ancak bu rızkın bir vesile veya aracı ile insanlara ulaştığı" anlamında kullanılır.

"Terzi kendi söküğünü dikemez" atasözü, bir kişinin uzmanlığını kullanarak başkalarına yararlı olup da bu uzmanlığı kendi yararına kullanmaya olanak bulamaması veya kendini ihmal etmesi anlamına gelir. Terzinin kendi söküğünü dikmemesinin nedenleri arasında şunlar sayılabilir: Zaman yetersizliği. Üşenme.

"Sakla Samanı Gelir Zamanı" atasözü, Türk kültürüne aittir. Bu atasözünün kökeni, tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplumların yaşam biçimine dayanmaktadır. Ayrıca, atasözünün çıkış noktası, Karaman'ın Ayrancı ilçesine bağlı Höyükburun köyünde bulunan ve Selçuklu dönemi miraslarından biri olan Atlas Han'ın yapılış hikâyesine dayanmaktadır.

İşte bazı ağır dostluk sözleri: "Bazı insanlar sizden çıkarı olduğunda arkadaş, dost, çıkarları bittiğindeyse düşman olurlar." "Dost kazığı bütün kazıklardan beterdir." "Sahte dost sabun gibidir, elini yüzünü temizler, ayağını kaydırır." "Düşmanın bile karakterlisini ver Allah." "Yanımda yürümeyi bilmeyenler arkamdan dörtnala koşsa ne yazar." "Dostluk ve uhuvvet sağlığa benzer, değeri, kaybedilince zahir olur." "En kötü yalnızlık, gerçek bir dosta sahip olmamaktır." "Dostun iyisi güzel günde değil, zor günde belli olur." "Dostluk, şiir yazar gibi yaşanmalı, anlamlı ve duygulu." "Dostluk gittiği yere kadar değil, ömür bittiği yere kadar yaşanır."

"Umudunuzu kaybetmeyin" sözünün kime ait olduğu kesin olarak belirlenememiştir. Ancak, bu ifade çeşitli kaynaklarda farklı bağlamlarda kullanılmıştır: Ekşi Sözlük'te, devlet adamları tarafından gençlere yönelik bir motivasyon sözü olarak belirtilmiştir. Uyanış! dergisi, bu sözün Kutsal Kitap'ta yer aldığını ve Tanrı'nın insanlığa kalıcı bir çözüm sunacağına dair umut verdiğini ifade etmiştir. Vikisöz'de, bu sözün "Umudunu Kaybetme" (The Pursuit of Happyness) filmindeki Chris Gardner karakteri tarafından dile getirildiği belirtilmiştir. Ayrıca, Memduh Bayraktaroğlu da bu ifadeyi sıkça kullanarak insanlara umut aşılamaya çalışmaktadır.

"Su küçüğün, söz büyüğün" atasözü, büyüklere saygı gösterilmesi ve küçüklerin söz hakkının daha az olması anlamına gelir. Bu atasözünün farklı versiyonları da vardır: Sus küçüğün, söz büyüğün: Küçüklerin çok konuşması saygısızlık olarak görülür. Su küçüğün, sofra büyüğün: Temel ihtiyaçlar söz konusu olduğunda çocuklar önceliklidir. Ayrıca, bu atasözü, konuşmaya büyüklerin başlaması ve su ikramının küçüklerden başlaması gibi gelenekleri de ifade edebilir.