Aşılar

12 aylık aşıların (KKK - kızamık, kızamıkçık, kabakulak) kaç gün gecikebileceği konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, aşı takviminde bir gecikme olduğunda en kısa sürede sağlık ocağına başvurulmalı ve gecikmeli olarak aşı tamamlanmalıdır. Aşıların zamanında yapılması önemlidir, çünkü aşı günü kaçırıldığında çocuk enfeksiyonlara karşı savunmasız kalabilir. Aşı takvimi ve uygulama zamanları konusunda en doğru bilgiyi, çocuğun sağlık durumunu takip eden doktor verebilir.

Aşı kartının boş olması durumunda ne olacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, aşı kartı veya sağlık belgelerinin gerekliliği, gidilen ülkenin giriş kurallarına bağlıdır. Güncel ve doğru bilgi için Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü'nün resmi internet sitesi, seyahat edilecek ülkenin konsolosluğu, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ve hava yolu şirketinin bilgilendirmeleri takip edilmelidir.

İç ve dış parazitler için yapılan aşı, iç ve dış parazit uygulamasıdır. İç parazit aşısı, bağırsaklarda, akciğerlerde, kalbinde, böbreklerde, karaciğerde ve idrar kesesinde meydana gelebilecek parazitleri etkisiz hale getirir. Dış parazit aşısı, pire ve parazitlere karşı koruma sağlar. İç ve dış parazit uygulaması, bir aşı olmayıp koruma ve tedavi amaçlı yapılan bir ilaç uygulamasıdır.

12 aylık bir bebek, genellikle iki doz aşı olur. Bu aşılar şunlardır: 1. Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) aşısı: 12. ayda ilk doz uygulanır. 2. Pnömokok (Zatürre) aşısı: 12. ayda pekiştirme dozu yapılır. Ayrıca, hepatit A aşısının ilk dozu da 12. ayda yapılabilir. Aşı takvimi, bebeğin sağlık durumuna ve doktorun önerilerine göre değişebilir.

1 yaş aşısı, diğer bir adıyla KPA (konjuge pnömokok) aşısı, bebeklere 2. ay, 4. ay, 6. ay ve 12. ay olmak üzere toplamda dört doz halinde uygulanır. Bu durumda, 1 yaş aşısı en geç 12. ayda yapılmalıdır. Eğer aşı zamanı kaçırıldıysa, aşı takviminin yeniden düzenlenmesi ve eksik dozların tamamlanması önemlidir. Aşıların zamanında yapılması, bebeklerin sağlıklarının olumsuz etkilenmemesi açısından kritik öneme sahiptir.

Evet, evcil hayvanın yurt dışına çıkarken aşılarının tam olması zorunludur. Özellikle, Avrupa Birliği ülkeleri için kuduz titre (titrasyon) testi yaptırılması gereklidir ve bu testin sonucundan itibaren 3 ay geçmiş olması gerekir. Ülkeden ülkeye değişen kurallar olabileceğinden, evcil hayvanla seyahat etmeden önce gideceğiniz ülkenin konsolosluklarından ve hava yolu şirketlerinden doğru ve güncel bilgileri almanız önerilir.

Türkiye'de gebeler için tetanoz aşısı, Bağışıklama Danışma Kurulu tavsiyesine uygun olarak gebeliğin 18-24. hafta döneminde uygulanır. Ancak, tetanoz aşısı için en uygun zaman, gebeliğin üçüncü ayından sonrası olarak kabul edilir. Aşı takvimi şu şekildedir: İlk doz: Gebeliğin 4. ayında yapılır. İkinci doz: İlk dozdan en az 4 hafta sonra uygulanır. Her iki aşıda da tetanos ve difteri bileşeni olduğundan, tetanoz aşısı ile Td aşısı arasındaki minimum süre en az 4 hafta olmalıdır. Aşı öncesi bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

RotaTeq ve Rotarix arasındaki temel farklar şunlardır: Uygulama Şekli: Rotarix: 2 doz olarak ağızdan uygulanır. RotaTeq: 3 doz olarak ağızdan uygulanır. Koruma Sağladığı Antijenler: Rotarix: Rota virüsünün alt tiplerine karşı 1 antijen içerir. RotaTeq: Rota virüsünün alt tiplerine karşı 5 antijen içerir. Uygulama Zamanı: Rotarix: İlk doz en erken 6 hafta, en geç 14 hafta arasında; son doz 24 haftadan önce yapılır. RotaTeq: İlk doz en erken 6 hafta, en geç 14 hafta arasında; dozlar arasında en az 1 ay ara olmalıdır. Her iki aşı da güvenlidir ve rotavirüs enfeksiyonuna karşı koruma sağlar.

Parvo aşısı, 3-4 yıl boyunca koruma sağlar. Ancak, aşının etkisi zamanla azalabileceğinden, her yıl düzenli olarak Leptospira aşısı yapılması önerilir. Aşıların koruma süresi, köpeğin genel sağlık durumu, yaşam koşulları ve veterinerin önerileri gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. En doğru bilgi için bir veteriner hekime danışılması önerilir.

Zatürre aşısı, genellikle iki yaş altı çocuklar ve 65 yaş üstü yetişkinler için önerilir. Zatürre aşısı yapılması gereken bazı yaş grupları: 2 yaş altı çocuklar: Bebeklere, 2. ayda, 4. ayda, 6. ayda ve 12. ayla 15. ay arasında toplam 4 doz zatürre aşısı yapılır. 65 yaş üstü yetişkinler: 65 yaş ve üzeri bireylere önce PCV13, en az 1 yıl sonra ise PPSV23 dozu uygulanır. Risk grubundaki 2-64 yaş arası bireyler: Bağışıklık sistemini etkileyen sağlık sorunları (kalp hastalıkları, diyabet, bağışıklık yetmezliği) olanlar, sigara içenler ve organ nakli geçirenler zatürre aşısı yaptırmalıdır. Aşı zamanlaması ve doz sayısı, kişinin sağlık durumuna ve daha önce yaptırdığı aşılara bağlı olarak değişebilir.

B91 sekeli, "poliomyelit sekeli" anlamına gelir. Poliomyelit (çocuk felci), poliovirüs nedeniyle oluşan ve kaslarda gevşek felç, ateş ve kas ağrıları gibi semptomlar veren bir enfeksiyöz hastalıktır. Sekel, bir hastalığın veya yaralanmanın iyileşmiş olmasına rağmen geride bıraktığı rezidüel durumlar veya geç etkilerdir.

Koruyucu hekimlik uygulamalarına bazı örnekler: Aşı programları. Düzenli sağlık taramaları. Genetik taramalar. Beslenme ve diyet danışmanlığı. Sigara bırakma, alkol kontrolü ve bağımlılık önleme programları. Fiziksel aktivite teşvik çalışmaları. Psikolojik destek ve stres yönetimi programları. Risk faktörlerinin belirlenmesi ve yönetimi. Koruyucu hekimlik, hastalıkların ortaya çıkmasını engellemeyi veya geciktirmeyi, sağlık harcamalarını azaltmayı, yaşam süresini ve kalitesini artırmayı hedefler.

Kedi aşılarının pahalı olmasının birkaç nedeni vardır: Malzeme ve Üretim Maliyetleri: Aşıların üretiminde kullanılan malzemelerin maliyeti, aşı fiyatlarını etkiler. Veteriner Kliniklerinin Fiyat Politikaları: Aşı fiyatları, veteriner kliniklerinin kendi belirlediği politikalara göre değişiklik gösterebilir. Aşı Markaları: Farklı aşı markalarının fiyatları da farklılık gösterebilir. Ek Hizmetler: Aşı uygulamasının yanı sıra, bazı veteriner klinikleri parazit tedavisi gibi ek hizmetler de sunabilir ve bu hizmetler de fiyata dahil olabilir. 2025 yılı için bazı aşı fiyatları şu şekildedir: Kuduz aşısı: 1500 TL ile 2500 TL arasında. Karma aşısı: 1500 TL ile 2000 TL arasında. Lösemi aşısı: 1500 TL ile 2000 TL arasında. Fiyatlar, kedinin sağlık durumu, yaşı ve yaşam tarzına göre de değişebilir.

Meningokok aşısı, genellikle 9. aydan itibaren uygulanabilir. Çocukluk döneminde meningokok aşısı şu şekilde yapılır: İlk doz genellikle 2 aylıkken, İkinci doz 4 aylıkken, Üçüncü doz ise 12-15 aylıkken yapılır. Ergenlik döneminde ise birinci doz 11-12 yaş arasında, ikinci doz ise 16 yaşında yapılabilir. Riskli gruplara da meningokok aşısı önerilebilir; örneğin, bulaşıcı hastalık salgını olan bölgelerde yaşayan veya seyahat eden kişilere, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylere aşı yapılması tavsiye edilebilir. Aşının tam olarak ne zaman verileceği, ülke ve bölgeye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Aşı takvimi, çocuğun yaşına, sağlık durumuna ve risk faktörlerine göre hekim tarafından belirlenmelidir.

Bebek aşılarının kaç gün gecikebileceği konusunda, aşıların kesinlikle ihmal edilmemesi gerektiği belirtilmektedir. Aşıların 1-2 gün gecikmesi problem yaratmayabilir, ancak daha fazla gecikme durumunda sorun olabilir. Aşılarla ilgili en doğru bilgi ve yönlendirme için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Booster etkisi, "booster" kelimesinin Türkçe'deki "güçlendirici", "arttırıcı" veya "hızlandırıcı" anlamlarıyla ilişkilidir. Örneğin, "The new investment turned out to be an economic booster" cümlesi, yapılan yeni yatırımın ekonomik açıdan güçlendirici bir etki yarattığını ifade eder. Bir başka örnek olarak, "Booster is an extra engine in a machine such as a space rocket, which provides an extra amount of power at certain times" cümlesi, bir rokette belirli zamanlarda ekstra güç sağlayan ek motoru tanımlar. Ayrıca, cilt bakımında kullanılan "booster" serumlar, cildin günlük sorunlarına çözüm bulmaya yardımcı olur.

Keçilerde ciğer aşısı (keçi ciğer ağrısı aşısı) şu zamanlarda yapılır: Doğumdan 6 ay sonra. Bir yıl sonra tekrar. Aşı, 6 aylıktan büyük sağlıklı keçilere veteriner hekim tarafından uygulanır. Sığırlarda ise ciğer ağrısı aşısı (pseudotüberküloz aşısı) şu zamanlarda yapılır: Her yıl, Haziran ayında. Aşılama, deri üzerinden kas içi veya deri altı yolla yapılır. Aşı uygulama zamanları, hayvanın türüne ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. En doğru zamanlama için bir veteriner hekime danışılması önerilir.

Zatürre aşısı (pnömokok aşısı) sonrası görülebilecek yan etkiler genellikle hafiftir ve 2 gün içerisinde kendiliğinden geçer. Yaygın görülen yan etkiler: ateş; aşının uygulandığı bölgede şişlik veya ağrı; iştah kaybı; baş ve kas ağrısı; yorgunluk hissi. Daha az yaygın ve doktora başvurmayı gerektiren şiddetli belirtiler: düşmeyen yüksek ateş; şiddetli baş ağrısı; görme problemleri; şiddetli mide bulantısı ve kusma. Ayrıca, çok nadir görülen ciddi alerjik reaksiyon riski de vardır. Herhangi bir aşı uygulanmadan önce bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

PPSV23 aşısı, genellikle 3-5 yıl koruma sağlar. 65 yaş ve üzeri yetişkinlerde, iki doz PPSV23 aşısı uygulandıktan sonra yaklaşık 5 yıl koruma sağlanır. Bağışıklık sistemi zayıflamış veya kronik hastalığı olan kişiler için her 5 yılda bir takviye doz PPSV23 aşısı gerekebilir.

Tetanoz aşısı sonrası istirahat edilmesi gereken belirli bir süre yoktur. Aşı sonrası yan etkiler genellikle hafif ve kısa sürelidir. En sık görülen yan etkiler arasında enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık ve şişlik, hafif ateş, halsizlik ve baş ağrısı bulunur ve bu yan etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Eğer ciddi bir yan etki veya rahatsızlık hissedilirse, bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.