Aşı

Uğur Şahin ve Özlem Türeci, BioNTech aşısını koronavirüs salgınının küresel bir pandemiye dönüşeceğini öngörerek, mRNA teknolojisiyle aşı geliştirmek amacıyla buldular. Çift, 2020 yılında, pandemi başlamadan önce bu yönde çalışmalara başlamışlardı. Şahin ve Türeci, ayrıca kanserle mücadele amacıyla da araştırmalar yürütmektedir.

Pneumo 23 ve Pneumovax aynı aşılardır, çünkü Pneumovax 23, 23-valent pnömokok polisakkarit aşısı olarak da bilinir. Bu aşı, Streptococcus pneumoniae bakterisinin 23 serotipinin neden olduğu pnömokok hastalıklarına karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılır.

Yavru kedinin ilk aşıdan sonra kaç gün dışarı çıkmaması gerektiği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Royal Canin'in kedi aşılama programına göre, yavru kedilerin en az iki aşı (12. ila 16. haftalarda yapılan ilk tekrar aşı dahil) yapıldıktan sonra aşılanmış olduğu kabul edilir ve aşıların kapsamına giren hastalıklara karşı korunmuş olurlar. Veterinermalzeme.com sitesinde ise, aşı sonrası kedinin 24 saat boyunca gözlem altında tutulması ve yalnız bırakılmaması gerektiği belirtilmektedir. Aşı sonrası yavru kedinin dışarı çıkma süresi konusunda en doğru bilgiyi bir veteriner hekime danışarak öğrenmek önemlidir.

Alerji aşısının etkisi genellikle 6-12 ay içinde görülmeye başlar. Alerji aşısı tedavisine başlamadan önce, bir alerji uzmanı alerjileri belirlemek için cilt testleri veya kan testleri isteyebilir. Tedavinin süresi, hastanın iyileşme sürecine göre doktor tarafından belirlenir ve genellikle 3-5 yıl arasında değişir. Alerji aşısı, uzman bir alerji doktoru gözetiminde, düzenli ve uzun soluklu bir şekilde uygulanmalıdır. Alerji aşısı yalnızca tıbbi gözetim altında uygulanmalıdır.

Aşı sertifikası ile aşı kartı aynıdır. Sağlık Bakanlığı tarafından verilen aşı kartı veya aşı kimliği, en az iki doz aşısını olmuş vatandaşların yurtdışı seyahatlerinde kullandığı bir sertifikadır. Ancak, bazı ülkelerde aşı kartı üzerindeki karekodun online olarak doğrulanabilmesi yeterlidir; bu ülkelerde aşı sertifikasına gerek yoktur.

Üçlü virüs salgını, COVID-19, grip (influenza) ve solunum sinsityal virüsü (RSV) enfeksiyonlarının aynı anda görülmesi anlamına gelir. Bu virüsler solunum yollarını etkiler ve öksürük, nefes darlığı, boğaz ağrısı, yorgunluk gibi benzer semptomlara neden olur. Üçlü virüs salgınından korunmak için maske takmak, hijyen kurallarına dikkat etmek ve aşı olmak önerilir.

"Entdöll aşısı" hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak aşıların uygulama aralıkları şu şekildedir: Suçiçeği aşısı: 2 doz olarak uygulanır; ilk doz 12-15 ay arası, ikinci doz ise 4-6 yaş arası yapılır. Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (KKK) aşısı: İlk doz 12-15 ay arası, ikinci doz 4-6 yaş arası yapılır. Hepatit A aşısı: 2 doz olarak uygulanır, dozlar arasında 28 gün olmalıdır. Aşı uygulama aralıkları, aşı türüne ve kişinin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Aşı dolaplarının buzlu olmasının nedeni, aşıların belirli bir sıcaklık aralığında saklanması gerekliliğidir. Aşı dolaplarında genellikle +2°C ile +8°C arasında bir ısı sağlanır. Aşıların soğuk tutulması, onların bozulmasını ve etkinliklerini kaybetmesini önler. Bazı aşılar dondurulabilirken, bazıları için donma durumu aşıların özelliğini kaybetmesine neden olabilir. Bu nedenle, aşı dolaplarının buzlu olması, aşıların soğuk zincirde saklanmasını ve güvenli bir şekilde korunmasını sağlar.

Louis Pasteur, kuduza karşı geliştirdiği aşıyı tavşanlar ve köpekler üzerinde denedi. Tavşanlar: Pasteur, aşı yöntemini önce tavşanlar üzerinde test etti. Köpekler: Aşının kuduz hastalığı üzerindeki etkisini araştırmak için 11 köpek ile deney yaptı.

Bebeklere koldan aşı yapılmasının nedeni, iki yaşına kadar olan çocukların bacak kaslarının kol kaslarına göre daha az gelişmiş olmasıdır.

COVID-19 aşıları, dolaşımda olan yeni varyantları hedef alacak şekilde güncellenmektedir. Aşıların güncellenme nedenleri arasında şunlar yer alır: Bağışıklıktan kaçabilen varyantlar: Yeni varyantlar, bağışıklık sisteminden daha kolay kurtulabilmektedir. Hastaneye yatış ve ölüm risklerini azaltma: Aşıların, ağır hastalık ve hastaneye yatış riskini azaltması hedeflenmektedir. Etkinliği artırma: Aşıların COVID-19'a bağlı ölümleri engelleme etkinliği, yeni varyantlar nedeniyle azalabilmektedir. 2025 yılı itibarıyla, özellikle KP.3.1.1 ve XEC gibi yüksek bulaşıcılığa sahip varyantlara karşı koruma sağlamak amacıyla güncellenmiş aşılar önerilmektedir.

Biovac aşısı, farklı türlerde çeşitli hastalıkların önlenmesi için kullanılır: Kanatlılar için Biovac aşıları: Newcastle hastalığı ve Enfeksiyöz Bronşit gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. İnsanlar için Biovac A aşısı: Hepatit A enfeksiyonuna karşı bağışıklık geliştirir.

Syva-Bax aşısı, sığır, koyun ve keçilerde Clostridium perfringens (tip A, B, C ve D), Clostridium septicum, Clostridium novyi (tip B), Clostridium chauvoei, Clostridium tetani ve Clostridium sordellii bakterilerinin neden olduğu enfeksiyonlara karşı aktif bağışıklık sağlamak amacıyla kullanılır. Ayrıca, aşılanmış annelerden doğan yavrularda bu bakterilere karşı pasif bağışıklık sağlar.

Rota virüsü için bir prospektüs bilgisi bulunamadı. Ancak, rota virüsü aşısı için bazı bilgiler şu şekildedir: Aşı Türü: Rota virüsü aşıları, canlı zayıflatılmış veya inaktive edilmiş (ölü) rotavirüslerden yapılır. Uygulama Şekli: Genellikle iki veya üç doz halinde ağızdan verilir. Yan Etkiler: Aşı sonrası kusma, ishal, bağırsak hareketlerinde değişiklik gibi yan etkiler görülebilir. Kontrendikasyonlar: Bağışıklık yetmezliği olan bebeklere uygulanmamalıdır. Rota virüsü aşısı ile ilgili güncel bilgiler ve detaylar, sağlık kurumları ve eczanelerden öğrenilebilir.

Kristal gençlik aşısı olarak belirtilen bir uygulama bulunamamıştır. Ancak, gençlik aşısı genellikle 2-4 seans olarak uygulanır ve seanslar arasında 2-4 hafta aralık bırakılır. Seans sayısı, kişinin cilt yapısına ve ihtiyaçlarına göre değişebilir. Uygulama ve seans sayısı konusunda kesin bilgi almak için bir dermatoloğa danışılması önerilir.

Üçüncü doz aşı, belirli gruplar için tavsiye edilmektedir: İki doz Sinovac aşısı olanlar için, üçüncü doz olarak BioNTech aşısı önerilmektedir. 65 yaş üstü kişiler ve sağlık çalışanları, özellikle Sinovac ile aşılanmışsa, üçüncü doz aşı gerekebilir. Delta varyantı gibi yeni varyantlara karşı daha güçlü koruma sağlamak amacıyla üçüncü doz aşı yapılabilir. Üçüncü doz aşının zorunlu olup olmadığı, aşıların koruyuculuk süresi ve yeni varyantların ortaya çıkmasıyla ilgili yapılacak araştırmalara bağlıdır. Mevcut antikor seviyelerinin koruyucu olup olmadığını belirlemek için yapılan testlerin güvenilirliği sınırlıdır ve aşı olma kararını etkilememesi önerilir. En doğru bilgi ve yönlendirme için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Sunekos Matriks Aşısı, ciltteki kolajen ve elastin üretimini artırarak cildin gençleşmesine yardımcı olur. Başlıca faydaları: Kırışıklık ve ince çizgilerin azaltılması. Cilt sıkılığının ve elastikiyetinin artırılması. Cilt tonunun düzeltilmesi ve lekelerin azaltılması. Cilt sarkmalarının tedavisi. Doku çökmelerinin doldurulması. Uygulama, cildin orta ve derin dermis tabakasına ince iğnelerle yapılır ve genellikle 7-10 gün arayla 3-4 seans halinde gerçekleştirilir. Sunekos Matriks Aşısı, yalnızca uzmanlar tarafından uygulanmalıdır.

Hıfzıssıhha, "sağlıklı yaşamak için alınması gereken önlemlerin tümü" anlamına gelir. Hıfzıssıhha kurumunun bazı görevleri: Halk sağlığı, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine yönelik birimler kurmak ve işletmek. Halk sağlığını tehdit eden durumlarda tedbirler almak ve gerekli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak. Epidemiyolojik saha çalışmaları yapmak ve hastalık riski ile taşıyıcılığı konularında çalışmalar yürütmek. Aşı, serum, kan ürünü gibi biyolojik ve kimyasal ürünler hazırlamak ve denetlemek. Çevre ve insan sağlığını etkileyen denetimlerin gerçekleştirilmesini sağlamak. Koruyucu hekimlik ve halk sağlığı konusunda eğitimler düzenlemek.

Polen alerjisi aşı tedavisi (immünoterapi) genellikle 3-5 yıl arasında sürer. Tedavi süresi, hastanın iyileşme sürecine göre doktor tarafından belirlenir.

İç parazit aşısının koruma süresi, etken maddelere göre değişiklik gösterir. Kedilerde, 1 yaşını doldurmuş olanlar için her 3 ayda bir iç dış parazit aşısı yapılması önerilir. Aşıların düzenli olarak yaptırılması, evcil hayvanların sağlığı açısından büyük önem taşır.