Arkeoloji

Ziggurat, Antik Mezopotamya vadisi ve İran'da terası bulunan piramitlere benzeyen tapınak kulesidir. Zigguratları inşa eden uygarlıklar arasında şunlar yer alır: Sümerler; Asurlar; Babiller. Zigguratlar, sadece dini amaçlarla değil, aynı zamanda eğitim, gözlemevi ve depo olarak da kullanılmıştır.

Sardes Antik Kenti'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Paranın ilk basıldığı yer: Lidya Krallığı'na başkentlik yapan Sardes, paranın ilk kez basıldığı yer olarak bilinir. Kral Yolu'nun başlangıcı: Sardes, tarihteki ünlü Kral Yolu'nun başlangıç noktasıdır. Altın madenciliği: Sart Çayı'nda yapılan altın madenciliği, Sardes'in zenginleşmesini sağlamıştır. Tarihi yapılar: Kentte Artemis Tapınağı, İon düzeni tapınak, gymnasium, hamam, sinagog ve anıtsal bir havra gibi önemli tarihi yapılar bulunmaktadır. Dini önem: İncil’in Vahiy bölümünde, Hristiyanlığın batıya yayılmasında önemli rol oynayan Batı Anadolu’daki yedi kiliseden biri olarak anılır.

Karakuş Tümülüsü'nün mezar odalarının açık olmasının nedeni, Roma İmparatorluğu'nun bölgeyi ilhak etmesi sırasında yapılan yağmalar ve Cendere Köprüsü'nün inşası için taşların sökülmesidir. Kommagene Krallığı'nın Roma tarafından ilhak edilmesinin ardından, Karakuş Tümülüsü ve çevresindeki yapılar tahrip edilmiş, özgün hali surlarla çevrili olan anıt mezardaki tonlarca ağırlıktaki taşlar, Cendere Köprüsü'nün yapımında kullanılmıştır.

Eğil'in önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihi ve kültürel zenginlik: Eğil, tarihi MÖ 3000'lere kadar uzanan ve Asur, Babil, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir ilçedir. İnanç turizmi: Kur'an-ı Kerim'de isimleri geçen Zülkifl ve Elyesa peygamberlerin de aralarında bulunduğu 9 peygamberin mezarlarının Eğil'de bulunduğuna inanılmaktadır. Doğal güzellikler: Eğil Baraj Gölü, Eğil Şelalesi ve Eğil Vadisi gibi doğal alanlara sahiptir. Manevi merkez: Kayalardan yapılan yapay mağaraları ve peygamber kabirleriyle Eğil, manevi bir merkez olarak kabul edilir.

2004 yapımı Türk korku filmi "Büyü", bir grup arkeoloğun, 700 yıl önce lanetli olduğuna inanılan bir köye araştırma yapmak için gitmelerini ve burada karşılaştıkları doğaüstü olayları konu alır. Köylüler, kız çocuklarının uğursuzluğuna inandıkları için tüm kız çocuklarını öldürüp gömmüşlerdir.

Hakasya'nın meşhur olan bazı özellikleri şunlardır: Doğal kaynaklar: Demir, altın, gümüş, kömür, petrol ve doğal gaz gibi zengin doğal kaynaklara sahiptir. Hidroelektrik santralleri: Yenisey Irmağı üzerinde bulunan baraj ve hidroelektrik santralleri, özellikle Rusya'nın en büyük hidroelektrik santrali ile dikkat çeker. Arkeolojik zenginlikler: Bölgede 30.000'in üzerinde "Bengü Taşı" (Sonsuz Taş) bulunmuştur. Ekonomi: Tarım ve hayvancılığın yanı sıra, kömür, demir, altın ve mermer madenciliği ile kereste sanayii de gelişmiştir. Kültürel miras: Şamanizm inancı ve bu inançla ilgili gelenekler, Hakasya'nın kültürel mirasının önemli bir parçasıdır.

Türkiye'nin en önemli dünya mirası olarak değerlendirilebilecek birkaç önemli alan şunlardır: Göbeklitepe: 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne giren Göbeklitepe, tarihin bilinen en eski tapınak kompleksi olup, yaklaşık 12 bin yıl öncesine dayanmaktadır. Efes Antik Kenti: 2015 yılında listeye dahil edilen Efes, antik Roma İmparatorluğu'nun önemli bir liman şehri olup, Artemis Tapınağı ve Celsus Kütüphanesi gibi önemli yapılara ev sahipliği yapmaktadır. Çatalhöyük Neolitik Alanı: 2012 yılında listeye giren Çatalhöyük, M.Ö. 7200'lü yıllara dayanan tarihiyle toplumsal yaşamın başlangıç dönemine dair ipuçları sunmaktadır. Nemrut Dağı: 1987 yılında listeye dahil edilen Nemrut Dağı, Kommagene Kralı I. Antiochos'un emriyle yaptırılan heykel ve kabartmalarla ünlüdür. Türkiye'deki UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde 22 alan bulunmaktadır.

Kahire Mısır Müzesi'nde yaklaşık 150 bin parça tarihi eser bulunmaktadır. Bu eserlerden bazıları şunlardır: Firavun mumyaları. Tutankhamon'un eserleri. Antik Mısır heykelleri. Roma ve Yunan dönemine ait eserler. Küçük gündelik eşyalar ve figürler. Müzede ayrıca 35 bin yaşında olduğu tahmin edilen bir iskelet, antik dönemden kalma protez ayak parmağı ve Mısır'dan Mekke'ye gönderilmiş Kabe örtüsü gibi eserler de sergilenmektedir.

Syedra Antik Kenti, özellikle sportif yarışmalarla ilgili yazıtları ve görkemli yapılarıyla meşhurdur. Sportif Yarışmalar: Kent, önemli yarışmaların düzenlendiği bir merkez olarak bilinir ve en görkemli yıllarını M.S. 2. ve 4. yüzyıllar arasında yaşamıştır. Görkemli Yapılar: Büyük hamam, gymnasium, sütunlu cadde ve zeytin işleme atölyesi gibi yapılar dikkat çekicidir. Ayrıca, doğal su kaynakları, sarnıçlar ve vaftiz mağarası gibi benzersiz özellikler de Syedra'yı öne çıkarır.

Nif Dağı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî ve kültürel kalıntılar: Nif Dağı, Antik Çağ'dan Bizans'a kadar uzanan izler taşır. Doğal güzellikler: Nif Dağı, zengin doğası ve sonbahar-kış aylarında karla kaplı zirveleriyle dikkat çeker. Stratejik konum: Dağın, İzmir'den yapılan yürüyüş turlarında manzara seyretmek için kullanılması ve Smyrna ile Efes arasındaki kıyıyı görebilme özelliği, stratejik önemini artırır. Su kaynakları: Nif Dağı, üç ayrı havzaya su dağıtan bir dağdır.

Dikilitaşın önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî ve kültürel değer: Dikilitaşlar, ilk olarak antik Mısır mimarisinde ortaya çıkmış ve tanrıları, kralları onurlandırmak ile ölüleri anmak amacıyla yapılmıştır. Simgesel anlam: Yeniden doğuşu simgeleyen dikilitaşlar, meydanları, anıt girişlerini ve mabetleri süslemiştir. Anıtsal mimari: Rönesans'tan itibaren mezarlar ve anıtsal mimari için önemli bir yer tutmuş, özellikle mezarlıklarda yaygın olarak kullanılmıştır. Tarihî eser: İstanbul'daki Dikilitaş, şehrin bilinen en eski yapısı olup, 3568 yıllık bir geçmişe sahiptir. Sanat ve tarih mirası: Üzerinde yer alan hiyeroglifler ve kabartmalar, dönemlerin özelliklerini yansıtarak tarihleme konusunda veri sağlar.

Hatşepsut Tapınağı'nın inşası yaklaşık 15 yıl sürmüştür. Tapınağın inşası, MÖ 1479 yılında başlamış ve tamamlanması MÖ 1458 yılında gerçekleşmiştir.

İskender Lahdi, Sidon Kralı Abdalonymos'a ait olduğu düşünülmektedir. Lahdin üzerinde Büyük İskender'in tasviri bulunduğu için "İskender Lahdi" olarak anılmıştır, ancak İskender'e ait değildir.

Karakuş Tümülüsü'nün tam olarak inşa amacı ve içindeki sırlar hala bilinmemektedir. Karakuş Tümülüsü'nün bazı sırları: Tarihçe: Tümülüs, Kommagene Kralı II. Mithridates tarafından annesi İsias için anıt mezar olarak inşa ettirilmiştir. Yapısal Özellikler: Yaklaşık 110 metre çapında ve ilk yapıldığında 30 metre yüksekliğinde olan tümülüsün çevresinde 9 sütun bulunması gerekirken, günümüze sadece 4 sütun ulaşabilmiştir. Kabartmalar ve Yazılar: Batıda, Kral II. Mithridates'in kız kardeşi Laodike ile tokalaşma kabartması ve yazıtlar bulunur. Heykeller: Güneyde, üzerinde kartal heykeli bulunan sütun, doğuda ise boğa ve aslan heykellerinin bulunduğu sütunlar yer alır. Tümülüsün içindeki sırların çözülmesi için gelecekteki araştırmalar ve kazılar beklenmektedir.

Atlantis'in sırrı, binlerce yıldır bilim insanlarının ve meraklıların ilgisini çeken bir konu olmuştur. Atlantis'in varlığına dair bazı açıklamalar: Felsefi alegori. Jeolojik olaylar. Doğal oluşumlar. Atlantis'in varlığına dair tartışmalar devam etse de, şu ana kadar somut bir kanıt bulunamamıştır.

Jale İnan, birçok antik kentte kazı çalışmaları yürütmüştür. Başlıca kazdığı antik kentler şunlardır: Perge: 1946'dan 1980'e kadar Perge kazılarına başkanlık etmiştir. Side: 1946'dan 1987'ye kadar Side kazılarını sürdürmüştür. Kremna: 1970-1972 yılları arasında Kremna'da kurtarma kazıları yapmıştır. Pamphylia Seleukeiası (Manavgat): 1972-1979 yılları arasında burada kurtarma kazıları gerçekleştirmiştir. Ayrıca, Boubon (Burdur) ve Lyrbe-Seleukeia (Manavgat) gibi diğer antik kentlerde de çalışmaları bulunmaktadır.

Larissa Antik Kenti'nin önemi şu şekilde özetlenebilir: Tarihî Değer: İzmir'in Menemen ilçesinde yer alan Larissa, Ege Bölgesi'nin en eski kentlerinden biridir ve MÖ 7. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Stratejik Konum: Adını, Pelasglar ve bazı Anadolu halklarının dilindeki "duvar" veya "kale" anlamına gelen "laqrisa" kelimesinden alır, bu da kentin stratejik konumunu ve savunma amaçlı yapısını özetler. Aiol ve İon Birliği İle İlişki: Aiollerin 12 kentinden biri olarak dikkat çeker ve daha sonra İon Birliği ile yakın ilişkiler geliştirmiştir. Kültürel ve Ekonomik Merkez: Ticaret yollarının kesişim noktasında yer almış, hem askeri stratejik bir bölge hem de kültürel ve ekonomik bir merkez olarak önemli bir rol üstlenmiştir. Koruma Çalışmaları: Kentin tarihi mirası, arkeolojik kazılar ve koruma çalışmaları sayesinde yaşatılmaktadır. Larissa'dan çıkarılan arkeolojik buluntular, Stockholm Müzesi, İzmir Arkeoloji Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi gibi çeşitli müzelerde sergilenmektedir.

Sümer tabletleri, Sümer uygarlığının dili olan Sümerce ile yazılmış kil tabletlerdir ve çeşitli konuları kapsar. Bazı tabletlerin içerikleri: Dini metinler ve mitler. Tarih ve takvim. Ekonomik kayıtlar. Annunaki anlatıları. Sümer tabletleri, Sümer dilinin çözülmesi sayesinde, bu kadim medeniyetin kültürü ve yaşam biçimi hakkında önemli bilgiler sunar.

3 Ocak tarihinde meydana gelen bazı önemli olaylar: 1431: Jeanne d'Arc, Piskopos Pierre Cauchon'a teslim edildi. 1496: Leonardo da Vinci bir uçma makinesini test etti, ancak başarısız oldu. 1521: Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi. 1777: Amerikalı General George Washington, İngiliz General Charles Cornwallis'i Princeton Muharebesi'nde yenilgiye uğrattı. 1922: Mersin, düşman işgalinden kurtuldu. 1924: Mısır'da Luksor şehrindeki bir tapınakta Tutankamon'un taş lahdi bulundu. 1952: Erzurum ve Hasankale'de deprem: 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı. 1986: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı. 2009: İsrail Ordusu, Gazze Şeridi'ne yönelik kara harekâtına başladı.

Çorum'da beş antik kent bulunmaktadır: 1. Hattuşa (Boğazköy Örenyeri). 2. Alacahöyük. 3. Dodurga. 4. İncesu. 5. Kybele Kabartması. Ayrıca, Kızılırmak Nehri çevresinde de antik yerleşimler bulunmaktadır, ancak bunlar tam anlamıyla antik kent olarak değerlendirilmemektedir.