AnlatımBozuklukları

Evet, çatı uyuşmazlığı yapısal anlatım bozukluğuna örnektir. Yapısal anlatım bozuklukları, cümlenin dilbilgisi kurallarına uygun olmadan yapılandırılması sonucu ortaya çıkan hatalardır ve bu hatalar arasında çatı uyuşmazlığı da yer alır.

İki ana başlık altında toplanan anlatım bozuklukları şunlardır: 1. Anlamsal Anlatım Bozuklukları: Cümledeki kelimelerin yanlış kullanımı, gereksiz sözcükler veya mantıksal hatalar nedeniyle ortaya çıkar. Bu tür bozukluklar beş alt kategoriye ayrılır: - Gereksiz sözcük kullanımı; - Anlam çelişkisi (mantık hatası); - Anlam belirsizliği; - Deyim ve atasözü yanlışlığı; - Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı. 2. Yapısal Anlatım Bozuklukları: Cümlenin dilbilgisi kurallarına uygun olmamasından kaynaklanır. Bu tür bozukluklar da altı alt kategoriye ayrılır: - Özne-yüklem uyuşmazlığı; - Nesne eksikliği; - Dolaylı tümleç eksikliği; - Çatı uyuşmazlığı; - Ek yanlışları; - Tamlama yanlışları.

Gereksiz sözcük atıldığında cümlenin anlamı değişmez.

7. sınıfta anlatılan anlatım bozuklukları şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Gereksiz Sözcük Kullanımı: Aynı anlama gelen kelime ya da kelime gruplarının bir arada kullanılması. 2. Anlamca Çelişen Kelimelerin Kullanılması: Anlam olarak netlik oluşturmayan ya da karşıtlık oluşturan sözcüklerin bir arada kullanılması. 3. Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması: Kelimelerin anlamlarına uygun olarak kullanılmaması. 4. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması: Sıfat olması gereken bir sözcüğün zarf olarak kullanılması ya da tersi bir durumun olması. 5. Deyimin Yanlış Anlamda Kullanılması: Deyimlerin kendi anlamlarının dışında kullanılması. 6. Anlam Belirsizliği: Cümlede kişi zamirinin kullanılmaması, işi yapanın kim olduğunun net belli olmamasına neden olur. 7. Mantık Hataları: Cümlede olayların oluş sırasına ya da önem sırasına uygun olarak dizilmemesi.

Cümlede nesne yoksa, nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu ortaya çıkar. Nesne, öznenin yaptığı işten doğrudan etkilenen ögedir.

Kelimeleri yanlış anlamda kullanma, bir kelimenin cümledeki anlama uygun kullanılmaması ve başka bir anlamı ifade etmesidir. Bu durum, anlatım bozukluğuna yol açar ve cümlenin anlamına uygun kelimenin getirilmesiyle düzeltilir.

Kesin olarak belirlenen anlatım bozukluğu türleri şunlardır: 1. Gereksiz Sözcük Kullanımı: Cümlede gereksiz sözcüklerin kullanılması. 2. Anlamca Çelişen Sözcüklerin Birlikte Kullanılması: Anlam olarak birbirine ters düşen kelimelerin aynı cümlede kullanılması. 3. Mantık Hatası: Cümlede verilen kavramların önem sırasının karıştırılması veya cümlenin mantık açısından yanlış oluşturulması. 4. Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması: Sözcüklerin karşıladığı anlam dışında kullanılması. 5. Özne-Yüklem Uyumsuzluğu: Özne ve yüklemin kişi, tekillik-çoğulluk bakımından uyumsuz olması.

8. sınıf Türkçe 1. dönem 2. yazılı senaryo 3 aşağıdaki kazanımları içerecektir: 1. Okuma: Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder, metnin konusunu belirler, metinle ilgili soruları cevaplar. 2. Yazma: Yazma stratejilerini uygular, kısa metinler yazar, cümlelerin ögelerini ayırt eder. Ayrıca, bu senaryoda anlatım biçimleri ve metindeki anlatım bozuklukları gibi konular da yer alabilir.

Yapısal anlatım bozuklukları dört ana gruba ayrılır: 1. Özne – Yüklem Uyumsuzluğu: Cümlede öznenin belirttiği kişi veya şeyle yüklemin uyumsuz olması. 2. Belirtili ve Belirtisiz Nesne Hataları: Cümlede belirtili ve belirtisiz nesnelerin yanlış kullanımı. 3. Cümlede Öğelerin Eksikliği: Cümlede bazı öğelerin eksik olması, bu eksiklik cümlenin anlamını yetersiz kılabilir. 4. Cümlede Fazla Kelime Kullanımı: Gereksiz kelime kullanımı, cümledeki anlamı karmaşık hale getirebilir.

Anlatım bozuklukları sunumu yaparken aşağıdaki başlıklar dikkate alınabilir: 1. Giriş: Anlatım bozukluklarının tanımı ve önemi hakkında genel bilgi verilir. 2. Türleri: Anlatım bozukluklarının çeşitleri açıklanır, bunlar arasında: - Anlam Kaynaklı Bozukluklar: Gereksiz sözcük kullanımı, anlamca çelişen ifadeler vb.. - Yapı Kaynaklı Bozukluklar: Özne-yüklem uyumsuzluğu, fiil çatısı uyuşmazlığı vb.. - Sözcük Düzeyinde Bozukluklar: Deyim ve atasözlerinin yanlış kullanımı, sözcüğün yanlış anlamda kullanılması vb.. 3. Örnekler: Her bir bozukluk türünün örnekleri sunulur ve düzeltilmiş halleri gösterilir. 4. Çözüm Önerileri: Anlatım bozukluklarını gidermek için dilbilgisi kurallarına dikkat etme, sözcükleri doğru seçme ve cümleleri mantıklı bir şekilde yapılandırma gibi öneriler sunulur. 5. Sonuç: Sunum, anlatım bozukluklarının doğru ve etkili bir ifade için ne kadar önemli olduğunu vurgulayarak sona erdirilir.

"Küçük kız babasının boynuna sarıldı" cümlesinde anlatım bozukluğu, "boynuna" kelimesinin yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Doğru ifade şekli "babasının boynuna" olmalıdır.

Sözel Mantık sorularında sözlük sorusu olarak spesifik bir soru tipi bulunmamaktadır. Ancak, sözcükte anlam ve anlatım bozuklukları gibi konular sözel mantık sorularının içerisinde yer almaktadır.

Eksik kelimeler, yazılı metinlerde anlam belirsizliğine ve iletişim sorunlarına yol açabilir. Bu durum, aşağıdaki etkileri doğurabilir: Anlam bozukluğu: Eksik kelimeler, metnin genel anlamını bozarak okuyucunun mesajı tam olarak kavrayamamasına neden olur. Profesyonellik kaybı: İş dünyasında, eksik kelimeler içeren metinler, yazının hazırlanmasında dikkatsizlik olarak algılanabilir ve profesyonellik izlenimini zedeler. Zaman kaybı: Eksik kelimeler sebebiyle metnin tekrar okunması ve düzeltilmesi gerekliliği, zaman kaybına yol açar. Eksik kelimeler ayrıca, eğitim alanında da önemli bir sorundur ve değerlendirme ölçütlerinde olumsuz bir etki yaratabilir.

Zaman kayması, cümlede kullanılan fiilin zamanının, anlatımın akışına uygun olmaması durumudur. Bunun birkaç nedeni vardır: 1. Dikkatsizlik ve acelecilik: Yazılı metinlerde acele edildiğinde zaman kaymaları sıkça görülebilir. 2. Anlatım bozuklukları: Farklı zaman dilimlerinde olaylar karıştırılarak anlatıldığında zaman kayması kaçınılmaz hale gelir. 3. Bilinçli kullanım: Bazı yazarlar, anlatıma etki katmak için zaman kaymasını bilinçli olarak kullanabilir. 4. Dil bilgisi kuralları: Fiil çekimlerinde zaman ekinin yerine başka bir zaman ekinin kullanılması da zaman kaymasına yol açar.

Anlatım bozuklukları konusunda çeşitli test sitelerinde farklı sayıda test soruları bulunmaktadır: 1. Derslig sitesinde 7. sınıf Türkçe anlatım bozuklukları için 2 test sorusu bulunmaktadır. 2. Testlericoz sitesinde 8. sınıf Türkçe anlatım bozuklukları testi 15 soru içermektedir. 3. Unirehberi sitesinde ise 14 sorudan oluşan bir anlatım bozuklukları testi bulunmaktadır. 4. Edebiyatogretmeni sitesinde 26 test sorusu yer almaktadır. 5. Testkolik sitesinde ise 5 farklı anlatım bozuklukları testi mevcuttur.

Fiilin yanlış yerde kullanımı, cümlenin anlamını değiştiren veya yanlış anlaşılmalara yol açan bir anlatım bozukluğudur. Bu tür bozukluklara örnek olarak şunlar gösterilebilir: "Sabahtan beri çok başım ağrıyor" cümlesinde "çok" kelimesinin yanlış yerde kullanılması, sanki birden fazla baş varmış gibi bir anlam yaratırken, doğru kullanım "Sabahtan beri başım çok ağrıyor" şeklindedir. "İzinsiz inşaata girilmez" cümlesinde "izinsiz" kelimesinin yanlış yerde kullanılması, inşaata kimin veya ne zaman girileceği konusunda bir belirsizlik yaratır, doğru kullanım ise "İnşaata izinsiz girilmez" şeklindedir.

“Dün akşamki programın sonucunda okul müdürümüz duygusal bir konuşma yaptı” cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi, “sonucunda” kelimesinin yanlış anlamda kullanılmasıdır. Bu cümlede “sonuç” kelimesi, “programın bitimi, nihayeti” anlamında kullanılmıştır ve yanlış bir ifadedir.

8. sınıf Türkçe anlatım bozukluklarını çözmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: 1. Eş anlamlı kelimelerin bir arada kullanılması: Bu tür bozukluklarda eş anlamlı kelimelerden biri cümleden çıkarılır. Örnek: "Sağlıklı ve sıhhatli olmanın en önemli şartı spor yapmaktır." cümlesinde "sağlıklı" ve "sıhhatli" kelimeleri eş anlamlıdır ve "sıhhatli" çıkarılabilir. 2. Gereksiz sözcük kullanımı: Gereksiz sözcükler cümleden atılır. Örnek: "Onunla tanıştığımda daha on yedi yaşındaydım." cümlesinde "daha" kelimesi gereksizdir ve çıkarıldığında cümle "Onunla tanıştığımda on yedi yaşındaydım." şeklinde olur. 3. Çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması: Çelişen sözcüklerden biri cümleden çıkarılır. Örnek: "Kuşkusuz bu kitap belki en çok okunan eserler arasına girecektir." cümlesinde "kuşkusuz" ve "belki" çelişen ifadelerdir ve "kuşkusuz" çıkarıldığında cümle "Bu kitap en çok okunan eserler arasına girecektir." şeklinde olur. 4. Deyimin yanlış kullanılması: Deyimler doğru anlamlarıyla kullanılmalıdır. Örnek: "Okula gittiği ilk gün sevinçten etekleri tutuşmuştu." cümlesinde "etekleri tutuşmak" deyimi yanlış kullanılmıştır ve doğru deyim olan "etekleri zil çalmak" kullanıldığında cümle "Sevinçten etekleri zil çalmıştı." şeklinde olur. 5. Özne eksikliği: Sıralı cümlelerde özne eksikliği varsa, ikinci cümleye özne eklenir. Örnek: "Herkes ondan nefret ediyor, onun yüzünü bile görmek istemiyordu." cümlesinde "herkes" öznesi her iki yükleme de bağlanamadığından bozukluk vardır ve "hiç kimse" eklenerek cümle "Herkes ondan nefret ediyor, hiç kimse onun yüzünü bile görmek istemiyordu." şeklinde düzeltilir.

Anlatım bozuklukları, dilin yanlış kullanılmasından kaynaklanan ve cümlenin anlamını bozan hatalar olduğu için kaldırılmaz, aksine düzeltilmesi gereken bir durum olarak kabul edilir. Anlatım bozukluklarının giderilmesi, yazılı ve sözlü iletişimde mesajın doğru ve anlaşılır bir şekilde iletilmesini sağlar.

En çok yapılan anlatım bozuklukları şunlardır: 1. Özne-Yüklem Uyumsuzluğu: Özne ve yüklemin uyumsuz olması, olumluluk-olumsuzluk ve tekillik-çoğulluk yönünden sıkıntı yaratır. 2. Öge Eksikliği: Cümlede herhangi bir ögenin bulunmaması veya yanlış kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. 3. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması: Kelimelerin cümle içinde yanlış yerde kullanılması, anlatımın kapalı ve belirsiz olmasına neden olur. 4. Deyim ve Atasözü Yanlışlığı: Kalıplaşmış kelime gruplarının yanlış anlamda kullanılması veya değiştirilmesi anlatım bozukluğuna sebep olur. 5. Anlam Belirsizliği: Cümlede anlatılmak istenen işin, oluşun ya da durumun kimin tarafından yapıldığı veya işten kimin etkilendiği açıkça belirtilmediği durumlar.