AnlatımBiçimleri

Konu yorum tekniği, yazarın veya anlatıcının bir konu, olay, durum veya kişi hakkında doğrudan düşüncelerini bildirmesi ve değerlendirmelerde bulunmasıdır. Açıklama-yorumlama tekniği ise, yazarın okuyucuyu önceden hazırlamak ve metnin ya da mesajın daha iyi anlaşılmasını sağlamak için başvurduğu bir yöntemdir. Bu teknik, genellikle şu durumlarda kullanılır: Okuyucuyu bilgilendirme: Yazar, olayları durdurarak açıklamalar yapar. Metnin ya da mesajın anlaşılmasını sağlama: Yazar, okuyucunun metni daha iyi kavramasını hedefler. Örnek bir yorumlama tekniği kullanımı, Ferit Edgü'nün "At" adlı öyküsünde görülebilir.

Bilgilendiren yazılarda açıklayıcı anlatım biçimi kullanılır. Açıklayıcı anlatımın özellikleri: Amacı, okuyucuyu bir konu hakkında aydınlatmak, bilgi vermektir. Dili sade ve anlaşılırdır. Sanatlı söyleyişlere yer verilmez. Genellikle nesnel anlatım kullanılır. Daha çok düşünce yazıları, bilimsel yazılar, ders kitapları, ansiklopedilerde rastlanır.

Günlük ve günlüktür arasındaki fark, yazım ve kullanım bağlamına bağlıdır. Günlük, bir kişinin yaşadıklarını, duygularını ve izlenimlerini günü gününe anlattığı yazı türüdür. Günlüktür ifadesi ise, günlüklerin genel olarak adlandırıldığı bir terim olabilir. Ancak, bu ifadenin spesifik bir tanımı veya farkı yoktur. Özetle, günlük belirli bir kişinin günlük yazılarını ifade ederken, günlüktür daha genel bir terimdir.

Bu parça betimleme anlatım biçimiyle yazılmıştır. Betimleme, bir olay, kişi, durum veya yerin ayrıntılarıyla anlatılmasıdır.

Tekrir (yineleme) sanatının bulunabilmesi için şu özelliklere dikkat edilebilir: Sözün etkisi: Sözün etkisini güçlendirmek için sözcük veya söz grubunun bilinçli olarak tekrar edilmesi. Vurgunun artması: Belli bir kelime veya ifadenin tekrarlanması, o kelimenin önemini artırır. Ritmik yapı: Şiirde veya nesirde ahenk yaratır. Duygusal yoğunluk: Okuyucunun veya dinleyicinin duygusal tepkisini artırır. Söylenenin pekiştirilmesi: Anlatılan düşüncenin daha net anlaşılmasını sağlar. Örnekler: "Ey varlığı varı var eden var! Yok yok sana yok demek ne düşvar". "Kimsesizim kimsem yoktur herkesin var kimsesi / Kimsesiz kaldım meded kıl kimsesizler kimsesi". "Bu yağmur…Bu yağmur…Bu kıldan ince / Öpüşten yumuşak yağan bu yağmur / Bu yağmur…Bu yağmur…Bir gün dinince / Aynalar yüzümüzü tanımaz olur".

Betimleme ve öyküleme, anlatım biçimleridir. Betimleme (betimleyici anlatım), varlıkların okuyucunun gözünde, zihninde canlanacak şekilde ayırt edici nitelikleriyle resim çizer gibi anlatılmasıdır. Öyküleme (öyküleyici anlatım), tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle ya da yazıyla anlatıldığı anlatım biçimidir.

Ölü Ozanlar Derneği kitabı, düz yazı (nesir) biçimiyle yazılmıştır. Düz yazı, öyküye göre daha uzun olan ve kişi ile olaylar aracılığıyla geçmişin ve bugünün gerçek yaşamını, az ya da çok karmaşık bir örgü içinde anlatan bir edebiyat türüdür.

Cümlede açıklama yapmak, genellikle açıklayıcı anlatım yöntemiyle gerçekleştirilir. Açıklayıcı anlatım özellikleri: Açık ve anlaşılır dil kullanımı. Soyutlamalardan ve kişisellikten kaçınma. Tanımlama, örnekleme, tanık gösterme ve karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yöntemlerinin kullanılması. Açıklama bildiren cümle örnekleri: "Açık ve anlaşılır bir üslup kullandığından eserleri geniş kitleler tarafından okunmuş". "Anneannemi ziyaret edemedim çünkü yoğun bakıma almışlar". "Her gün yeni şeyler öğrenmen gerekir çünkü kendini tekrarlayan biri yerinde kalır".

Nesir ve nazım arasındaki temel farklar şunlardır: Yazılış biçimi. Ölçü ve uyak. Dil. Anlatım amacı. Örnekler. Nesir ve nazım, edebiyatta yazılı ve sözlü anlatımın en temel iki biçimidir.

9. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabında sayfa 180'de genellikle metin inceleme soruları, edebi dönem veya yazar bilgisi, metindeki edebi sanatlar ve şiir analizleri yer alır. Metin inceleme soruları: Metnin edebi türü, ana teması, anlatım biçimi ve teknikleri gibi unsurlar incelenir. Edebi dönem veya yazar bilgisi: Metnin ait olduğu dönemin özellikleri veya yazarı hakkında bilgi verilir. Edebi sanatlar: Metinde sıklıkla kullanılan teşbih, tezat gibi edebi sanatlar belirlenir. Şiir analizleri: Şiirin nazım birimi, ahenk unsurları ve uyak düzeni gibi özellikler ele alınır. Kitabın baskısına göre bu sayfadaki içerik farklılık gösterebilir.

D) 4 Bu metindeki numaralanmış cümlelerin hangisinde kişileştirmeye yer verildiğine dair bilgi, güneşin nazlanması ifadesine dayanmaktadır. Kişileştirme, bir varlığa insana ait özellikler yüklemek anlamına gelir.

Uzungöl'ü etkili bir şekilde anlatmak için kullanılabilecek anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları şunlardır: Anlatım Biçimleri: Betimleyici Anlatım: Varlıkların ve yerlerin ayırt edici nitelikleriyle resim çizer gibi anlatılması. Öyküleyici Anlatım: Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın anlatılması. Açıklayıcı Anlatım: Bilgi vermek, aydınlatmak amacıyla oluşturulan anlatım. Tartışmacı Anlatım: Okuyucuyu belirli bir düşünceye yönlendirmek için kullanılan anlatım. Düşünceyi Geliştirme Yolları: Tanımlama: Bir kavram veya varlığın ne olduğunun açıklanması. Örnekleme: Kavramların somutlaştırılması ve anlaşılması için örnek verilmesi. Benzetme: Bir kavramın veya varlığın özellikleriyle anlatılması. Karşılaştırma: İki varlık, kavram veya olayın benzer veya farklı yönlerinin ortaya konması. Tanık Gösterme: Bir düşünceyi desteklemek için uzman görüşlerinin aktarılması. Sayısal Verilerden Yararlanma: İstatistiksel bilgilerin kullanılması.

Açık anlam örnekleri: "Bugün hava çok sıcak" cümlesi. "Kapıyı kapatır mısın?" ifadesi. "Ülkemizin geri kalmış bazı şehirlerine öncelik tanınacak" cümlesi. "Kulak ağrısız delinir" cümlesi. "Okulu bitirince doğduğu kasabada doktor olarak çalışmaya başlar" cümlesi. Açık anlam, kelimelerin ya da ifadelerin doğrudan, net ve kesin şekilde ilettiği anlamdır.

Düşünceyi geliştirme yolları ile ilgili testler aşağıdaki sitelerde bulunabilir: unirehberi.com. wordwall.net. turkcemiz.net. testkolik.com. quizlet.com.

Benzetme, kişileştirme ve konuşturma unsurlarını içeren kısa bir hikaye örneği: Köyün Çayı Köyün çayı, boş yere akmaktan sıkılıyordu; bir bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu. Bir gün, çay kenarında mutsuz duran bir ağaç gördü. Çay, ağaca yardım etmeye karar verdi ve "Eğer insanlar seni fark ederse, sulayacağım" dedi. O günden sonra, çay ağacı sulamaya başladı ve ağaç artık mutsuz değildi. Kişileştirme, benzetme ve konuşturma unsurları: Kişileştirme: "Köyün çayı" ve "ağaç" kişileştirilmiştir. Benzetme: Ağaç, "mutsuz" olarak betimlenmiştir; bu, insana özgü bir niteliktir. Konuşturma: Çay ve ağaç konuşturulmuştur.

Bağdaştırma (metafor), bir durumu veya kavramı gerçek anlamı dışında, başka bir şeyle benzeterek anlatmaktır. Bağdaştırmanın iki türü vardır: 1. Alışılmış (yakın) bağdaştırma: Anlam belirleyicileri ve anlam ayırıcıları arasında uyum bulunan tamlamalardır. 2. Alışılmamış (uzak) bağdaştırma: Anlam belirleyicileri ve anlam ayırıcıları arasında uyum bulunmayan tamlamalardır. Metaforun bazı kullanım alanları: Edebiyat: Soyut kavramları somutlaştırarak anlatımı güçlendirir. İş dünyası: Karmaşık süreçleri sadeleştirir, stratejik vizyonu anlatır ve çalışanlar arasında ortak anlayış oluşturur. Pazarlama: Marka imajını güçlendirir, müşterilerin ilgisini çeker ve duygusal etki bırakır. Metafor ile mecaz arasındaki fark: Mecaz, benzetme edatı ("gibi") kullanılarak yapılan doğrudan bir benzetmedir. Metafor, soyut bir durumu veya kavramı daha somut ve etkileyici bir şekilde ifade eder.

"Bu biçim" ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Cem Karaca'nın bir şarkısı: "Bu Biçim", Cem Karaca'nın "Nerede Kalmıştık" albümünde yer alan, aşk temalı iç acıtan bir şarkıdır. Anlatım biçimi: Edebiyatta kullanılan bir terim olup, anlatılacak olay veya kavramların nasıl anlatıldığını belirtir. Toygar Işıklı'nın bir parçası: "Bu Ne Biçim Hikaye Böyle", Toygar Işıklı'nın bir şarkısıdır.

Bilimsel yazılarda en çok kullanılan anlatım biçimi açıklayıcı anlatımdır. Bilimsel yazılarda kullanılan anlatım biçimlerinden bazıları şunlardır: Kanıtlayıcı anlatım. Özlü anlatım. Tanımlayıcı anlatım. Örnekleyici anlatım. Bilimsel yazıların anlatımında ayrıca betimleyici anlatım, tanımlayıcı anlatım, örnekleyici anlatım, karşılaştırılmalı anlatım gibi anlatım biçimleri de kullanılabilir. Bilimsel yazıların anlatımında kullanılan anlatım biçimleri, yazının türüne ve amacına göre değişiklik gösterebilir.

Bir konuyu anlatmak için kullanılan yazı türleri, kullanılan anlatım biçimlerine göre belirlenir. Türkçe'de dört ana anlatım biçimi vardır: açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım ve öyküleyici anlatım. Açıklayıcı anlatım: Bilgi vermek, aydınlatmak amacıyla kullanılır. Tartışmacı anlatım: Okuyucunun düşüncesini değiştirmek veya bir fikri çürütmek için kullanılır. Betimleyici anlatım: Varlıkları en ince ayrıntılarıyla tanıtmak için kullanılır. Öyküleyici anlatım: Bir olayı, yer, zaman, kişi ögeleriyle birlikte aktarmak için kullanılır.

Deneme türündeki yazılarda açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım ve öyküleyici anlatım biçimleri kullanılır. Açıklayıcı anlatım: Bilgi vermek, aydınlatmak amacıyla kullanılır. Tartışmacı anlatım: Bir düşünceyi kanıtlamak, karşı düşünceleri çürütmek için kullanılır. Betimleyici anlatım: Varlıkları belirgin özellikleriyle tanıtmak, izlenim vermek için kullanılır. Öyküleyici anlatım: Olayları yer, zaman, kişi ögeleriyle aktarmak için kullanılır. Ayrıca, denemelerde eleştirel, mizahi, paylaşımcı ve kanıtlayıcı anlatım gibi farklı anlatım biçimleri de kullanılabilir.