ALS

ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalarından bazıları, hastalığın ilerleyişine bağlı olarak yatağa bağımlı hale gelebilir. ALS hastalığının son evrelerinde, kaslarda yoğun erimeler meydana gelir ve hastalar yürüyemez, konuşamaz ve kollarını kullanamaz duruma gelirler. Ancak, iyi bir tıbbi ve sosyal destek ile 20 yıldan fazla yaşayan ALS hastaları da vardır. ALS belirtileri fark edildiğinde, doğru tanı ve tedavi için bir nöroloji uzmanına başvurulması önerilir.

ALS'nin (Amyotrofik Lateral Skleroz) en tehlikeli evresi, hastalığın son evreleridir. Bu evrede hastalar: yürüyemez, ayakta duramaz veya tek başlarına yatağa girip çıkamaz; kollarını ve bacaklarını kullanamaz; solunum sistemlerindeki kasların zayıflamasından dolayı solunum güçlüğü çeker ve solunum cihazına bağımlı hale gelir. ALS'nin ileri aşamalarında, yutma güçlüğüne bağlı olarak dehidrasyon ve akciğerlere yiyecek, sıvı veya tükürük kaçması riski artar, bu da pnömoniye yol açabilir. ALS, tedavisi bulunmayan bir hastalıktır.

Bursalı iş insanı ve eski Bursaspor yöneticisi Timur Noyan, uzun süredir mücadele ettiği hastalık nedeniyle 24 Aralık 2024 tarihinde hayatını kaybetti. Noyan'ın hastalığı hakkında daha fazla bilgi mevcut değildir.

Stephen Hawking, sağ yanağındaki bir kası hareket ettirerek bilgisayar aracılığıyla iletişim kuruyordu. Bu süreçte kullandığı sistem şu bileşenlerden oluşuyordu: Infrared switch: Hawking'in gözlüğüne monte edilen bu cihaz, yanak kaslarındaki en ufak hareketleri algılayabiliyordu. EZ Keys yazılımı: Words Plus Inc. tarafından geliştirilen bu program, klavye üzerindeki imleci yönetiyordu. Speech+: Yazılan metinleri seslendiren konuşma sentezleme programı. Hawking, yanak kaslarını kullanarak imleci hareket ettirip kelimeleri seçebiliyor ve bu kelimeler ses sentezleme çalışmasıyla hoparlörden insan sesi şeklinde duyulabiliyordu.

ALS hastaları, el becerileri zamanla kaybolduğu için imza atamayabilir. Ancak, el yazısı ile imza atamayan ALS hastalarının parmak izi geçerli kabul edilmektedir.

En tehlikeli nörodejeneratif hastalık olarak kesin bir yanıt vermek mümkün değildir, çünkü her hastalığın kendine özgü riskleri ve etkileri vardır. Ancak, bazı nörodejeneratif hastalıklar arasında öne çıkanlar şunlardır: Alzheimer Hastalığı: Hafıza kaybı, bilişsel gerileme ve davranış değişiklikleriyle karakterizedir. Parkinson Hastalığı: Hareketlerde yavaşlama, titreme, kas sertliği ve denge problemleriyle kendini gösterir. Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS): Kaslarda güçsüzlük ve erimeye neden olan ilerleyici bir hastalıktır. Huntington Hastalığı: İstemsiz hareketler, bilişsel gerileme ve psikiyatrik sorunlara yol açan genetik bir hastalıktır. Nörodejeneratif hastalıkların tedavisi genellikle mümkün değildir, ancak belirtileri hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur.

Stephen Hawking, 21 yaşında yakalandığı ve zamanla ilerleyerek onu tamamen felç eden ALS (amyotrofik lateral skleroz) hastalığı nedeniyle tekerlekli sandalye kullanmaktadır. Hawking, tekerlekli sandalyesine yerleştirilmiş, yazıları sese dönüştürebilen bir bilgisayar sayesinde iletişim kurabilmektedir.

Fanizan, aktif bileşeni riluzol olan bir ilaçtır ve amyotrofik lateral skleroz (ALS) tedavisinde kullanılır. Başlıca işlevleri: Glutamat salınımını inhibe eder. Voltaja bağlı sodyum kanallarını inaktive eder. Sinir hücrelerinde hasarlanmayı önleyen nöroprotektör etki gösterir. Fanizan, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır ve hastaların yaşam süresini uzatabilir. İlacın kullanımı ve dozajı doktor tarafından belirlenmelidir.

İlyas Tüfekçi, ALS (motor nöron) hastalığı nedeniyle yürüyemiyor.

Stephen Hawking, 21 yaşındayken Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalığına yakalanarak engelli olmuştur.

ALS hastalığının neden İsviçre'de görülmediğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, ALS'nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler ve çevre faktörlerinin kombinasyonu olarak gösterildiği düşünülmektedir. Bazı olası risk faktörleri şunlardır: Genetik: ALS hastalarının %5-10'unda genetik geçiş vardır. Çevresel etkenler: Tarım ilaçları, ağır metaller, hormonal bozukluklar, vitamin eksikliği, virüsler ve kanser gibi faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Yaşam tarzı: Sigara içenlerde ALS görülme riskinin daha yüksek olduğu belirtilmiştir. ALS, dünyanın her yerinde ve her kesimden insanda ortaya çıkabilir.

ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hastalığın ortaya çıkışında etkili olabilecek bazı risk faktörleri şunlardır: Genetik geçiş: ALS hastalarının %5-10'unda ailevi genetik geçiş vardır. Çevresel etkenler: Tarım ilaçları, ağır metaller, hormonal bozukluklar, vitamin eksikliği, virüsler ve kanser gibi etkenlerin hastalığa yol açabileceği düşünülse de, bunlarla ilgili yeterli kanıt bulunamamıştır. Fiziksel aktivite: Özellikle yüksek fiziksel aktivite ve bazı kimyasalların da rol oynayabileceği düşünülürken, bu konuda bir netlik yoktur. ALS, bulaşıcı bir hastalık değildir.

İlyas Tüfekçi, ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalığı ile mücadele etmektedir.

ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalığı genellikle ilk olarak kol ve bacak kaslarını etkiler. Hastalığın başlangıcında kaslarda seğirme, titreme ve güçsüzlük görülür. Bazı vakalarda ise hastalık ilk olarak konuşma ve yutma kaslarını etkileyebilir. Etkilenen motor nöron gruplarına bağlı olarak, hastalığın ilerleme hızı ve semptomların sırası değişiklik gösterebilir.

Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalığı, beyin ve omurilik gibi sinir sistemi yapılarındaki hücrelere zarar verir. ALS'nin etkilediği organlar ve sistemler: Kaslar: Hastalığın temel etkisi kaslarda güçsüzlük ve erimeye yol açmasıdır. Konuşma ve yutma: Hastalık ilerledikçe konuşma ve yutma güçlüğü ortaya çıkar. Nefes alma: Diyafram kasının etkilenmesiyle nefes alma zorlaşır ve solunum destek cihazına ihtiyaç duyulabilir. Göz kasları: Genellikle en son etkilenen kaslar arasında yer alır, bazı vakalarda hiç etkilenmeyebilir. Bağırsak ve mesane kontrolü: Bu işlevler genellikle korunur, ancak hareketsizliğe bağlı olarak kabızlık gibi sorunlar görülebilir. Duyu sistemi: Tat, koku, dokunma ve işitme gibi duyusal fonksiyonlar genellikle korunur. Kalp kası: Hastalıktan etkilenmez. ALS, akıl yürütme ve problem çözme gibi yüksek zihinsel işlevleri etkilemez; bu nedenle hastalar genellikle yaşadıkları sürecin farkındadır ve psikolojik destek gerektirebilir.

ALS hastasının vasisi, aşağıdaki adımlar izlenerek belirlenir: 1. Sulh Hukuk Mahkemesine Başvuru: Hastanın yakını veya vasilik görevini üstlenmek isteyen kişi, ikametgahının bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesine bir dilekçe ile başvuruda bulunur. 2. Gerekli Belgeler: Dilekçeye ek olarak, hastanın tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınmış güncel bir sağlık raporu, vasilik görevi üstlenmek isteyen kişinin kimlik belgesi ve nüfus kaydı örneği sunulmalıdır. 3. Mahkeme İncelemesi: Mahkeme, dilekçeyi ve sunulan belgeleri inceleyerek hastanın tıbbi durumunu değerlendirmek için bir tıp kuruluna karar verebilir. 4. Vasi Atanması: Mahkeme, vasilik tayinine karar verirse, vasinin kim olacağını belirler. Vasi tayininde dikkat edilmesi gerekenler: - Vasi tayini, hastanın iradesine aykırı olarak yapılamaz. - Vasi, hastanın menfaatlerini gözetmeli ve onun adına doğru kararlar vermelidir. - Vasi, vasilik görevinin sonunda mahkemeye hesap vermelidir.

ALS hastaları için nefes testi genellikle spirometri veya pikometre gibi cihazlarla yapılır. Bu cihazlar, solunum kapasitesini ve hava akış hızını ölçerek hastalığın seyrini izlemeye ve tedavinin etkinliğini değerlendirmeye yardımcı olur. Evde nefes testi için ise triflo cihazı kullanılabilir. Bu cihaz, kullanıcının solunum sağlığını izlemesine ve potansiyel solunum problemlerini erken fark etmesine olanak tanır. Nefes tutma testi de basit bir yöntem olup, kişinin nefesini ne kadar süre tutabildiğini ölçer. Sağlıklı bir yetişkin genellikle 30-60 saniye arasında nefesini tutabilir. Evde yapılan testler, profesyonel tıbbi değerlendirmelerin yerini alamaz. Şüpheli sonuçlar veya sürekli nefes darlığı gibi durumlar için mutlaka bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.

Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) hastalığında solunum yetmezliği genellikle hastalığın ileri evrelerinde başlar. Hastaların çoğu, belirtilerin başlamasından itibaren yaklaşık 3 ila 5 yıl içerisinde solunum yetmezliği nedeniyle hayatını kaybeder. Ancak, hastaların %10'u 10 yıl veya daha uzun süre yaşayabilir. Solunum yetmezliği belirtileri arasında nefes darlığı, geceleri sık sık uyanma ve sırt üstü rahat yatamama yer alır. Solunum kaslarının zayıflaması durumunda, kişiye özel solunum tedavisi uygulanır.

ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz), beyin ve omurilikteki motor nöronları etkileyen, kas güçsüzlüğüne ve erimesine yol açan ilerleyici bir nörodejeneratif hastalıktır. Belirtileri: Kaslarda sertlik, kramp ve seğirmeler; Kol ve bacaklarda güçsüzlük; Konuşma ve yürümede değişiklikler; Halsizlik ve kilo kaybı; Nefes darlığı ve yutma güçlüğü. Nedenleri: Hastaların %5-10'unda genetik geçiş görülür; Diğer hastalarda belirli bir neden bilinmemektedir. Tedavi: Kesin tedavisi yoktur. Semptomları yönetmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için tedaviler uygulanır.

Dal Bello-Haas ve ark. ALS'yi altı evreye ayırmıştır. Bu evreler, hastanın fonksiyonel bağımsızlığına göre belirlenmiştir: 1. Evre: Fonksiyonel bağımsızlık korunur. 2. Evre: Yürüme ve denge zorlukları başlar. 3. Evre: Yardım almadan yürüyememe, ancak tekerlekli sandalye kullanabilme. 4. Evre: Tekerlekli sandalye bağımlılığı ve kollarda güçsüzlük. 5. Evre: Bağırsak ve mesane kontrolünde zorluklar. 6. Evre: Solunum cihazına bağımlılık.