Ağıt

Dertli türkülere "ağıt" veya "yakınmalı türküler" denir.

"Gardaşa Ölen Ağıt" adlı eser, Mehmet Kalkan tarafından seslendirilmiştir.

"Megri Megri" ağıtı olarak bilinmektedir.

"Yılan Dağı'na Kar Yağmış" gardaşa ağıt sözleri Veysel Bakay'a aittir.

Ağıt türünün ilk örneği, İslamiyet öncesi dönemde söylenen sagular olarak kabul edilir.

"Beni Sen Öldürdün" adlı ağıt türkü, Mina Vakilzadeh ve Murat Çelitçi'ye aittir.

Metin Göktepe'nin anısına söylenenler arasında, annesi Fadime Göktepe'nin ağzından dökülen ağıt öne çıkar. Bu ağıtta şu sözler yer alır: > "Gün döndü geceye yavrum, gelmedin sen ah gelmedin / Yolunu gözledim durdum, dönmedin sen ah dönmedin / Uyy uyy uyy uyy uyy, ben ölim lo Metin'im sen ölme ne olur / Dur ben ölim lo yiğidim sen ölme, dur ben ölim lo / Vurma zalim vurma ne olur, körpeciktir kıyma ne olur / Benim yavrum gazeteci, onu benden alma ne olur". Ayrıca, Ferhat Tunç tarafından bestelenen ve "Metin'e Ağıt" olarak adlandırılan şarkı da Göktepe'nin anısına yapılmıştır.

Ağıt geleneği, Osmaniye ve Çukurova yöresine aittir.

"Lori Lorikamın" ifadesi, Kürtçe bir ağıt anlamına gelir.

Ağıt yakan kişiye "ağıtçı" denir.

Gündoğdu Zeybeği hikayesi, Manisa Soma yöresine ait bir ağıt olarak bilinmektedir. Bu türkü, Kurtuluş Savaşı dönemine dair "Saçlı Efe" olarak bilinen kahramanın hikayesini Zeybek formatında anlatmaktadır.

"Ala Gömlek Kanlı Yaka" ağıtı, Aşık İmami tarafından arkadaşı Ali Kemal Yiğit için yazılmıştır.

Alp Er Tunga Sagusu, İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ölen bir kişinin ardından söylenen ağıt şiirlerinden biridir. Örnek bir dörtlük: > Alp Er Tunga öldi mü? > Issız ajun kaldı mu? > Ödlek öçin aldı mu? > Emdi yürek yırtılur. Anlamı: > Alp Er Tunga öldü mü? > Dünya ıssız kaldı mı? > Felek öcünü aldı mı? > Şimdi yürek yırtılır.

Ağıtın en belirgin özelliği, genellikle bir ölüm veya acı verici bir olayın ardından söylenen halk türküsü olmasıdır. Diğer belirgin özellikleri ise şunlardır: - Duyguları ifade etme: Korku, heyecan, üzüntü, isyan gibi duyguları dile getirir. - Ezgili sözler: Doğal afetler gibi çaresizlikler karşısında söylenir. - Ölçü ve uyak: Türkçede 7, 8 ve 10 heceli ağıtlar yaygındır, en çok rastlananı 8 hecelilerdir. - Söylenme biçimi: Gösteri özellikleriyle tiyatroya, söyleyiş özellikleriyle şiire benzer.

Alpaslan Dikmen'in ağıtı, "Ölüm Varmış" adlı eseri Edip Gürman yazmıştır.

"Ben Dağ Gibi Kardeşimi Kaybettim" dizeleri, Fatoş Özgül'ün "Kardeşe Ağıt" adlı türküde geçmektedir.

Kürtçe'de en uzun ağıt olarak belirtilen bir eser bulunmamaktadır. Ancak, "Kurdi Gi Şin" adlı albümde yer alan "Sericiya Budare / Dağlar Başı Duman Olur" adlı şarkı, Kürtçe ağıtlardan biridir.

Rus ağıtı, genellikle ölüm, doğal afetler ve toplumsal acılar gibi konuları anlatır. Ayrıca, Rus-Kafkas savaşları gibi tarihi olaylar da Rus ağıtlarında işlenen temalar arasındadır.