Ağıt

Evet, "megrî megrî" bir ağıttır. Bu ağıt, 1981 yılında Bingöl'de öldürülen PKK'lı Zeki Yıldız için dengbej Zozan tarafından yakılmıştır.

"Yılan Dağına Kar Yağmış" ağıtının sözleri, Ali Ölmez'e aittir.

Ağıt türünün ilk örneği, İslamiyet öncesi dönemde söylenen sagulardır. Sagular, eski Türklerde ölüm ve facialar sonrasında oluşan üzüntüleri dile getiren, destansı yanı da olan manzumelerdir. Sagucuların sagu dizerken oluşturdukları ritüellerin ve geleneksel tavırların bir şekilde günümüze kadar taşındığı, günümüzdeki ağıt yakma geleneklerinin o dönemlerdeki sagu söyleme törenlerinin bir devamı olduğu düşünülmektedir.

"Beni Sen Öldürdün" adlı ağıt türkü, Mina Vakilzadeh ve Murat Çelitçi'ye aittir.

Metin Göktepe'nin anısına söylenebilecek bazı sözler: "Metin Göktepe, gözaltında polislerce dövülerek katledilişinin 28. yılında, İstanbul Esenler’de bulunan Kemer Mezarlığındaki mezarı başında anıldı." "Meryem Göktepe, 'Annem her zaman, “Hepiniz birer Metinsiniz,” der." "Gıda-İş Sendikası Genel Başkanı Olcay Ozak, 'Bugün genç gazeteci arkadaşlarımız, Göktepe’nin mirasıyla kameralarına, mikrofonlarına ve kalemlerine sarılıyor." "Emek Partisi Genel Başkanı Seyit Aslan, 'Metin Göktepe’yi hunharca katlederek aramızdan aldılar, ama onun işçi sınıfına bağlılığını, gerçek gazetecilik kimliğini silemediler." Ayrıca, Metin Göktepe'nin anısına, Ferhat Tunç tarafından bestelenmiş "Metin'e Ağıt" adlı bir şarkı bulunmaktadır.

Ağıt, Anadolu'nun hemen her bölgesinde söylenir. Denizli'nin Buldan ilçesinde, ağıt için "yas" kelimesi kullanılır ve ağıt yakmak "yas etmek" olarak ifade edilir. Ağıt, özellikle Orta ve Güney Anadolu'nun belirli yörelerinde yaygındır.

"Lori Lori Lorikamın" Kürtçe bir şarkıdır. Şarkı sözlerinin Türkçe anlamı şu şekildedir: > "Uzak yolların sürgünüyüz, yaralıyız, yaramız derin. Aç, susuz bu çöllerde, yaşlı, kadın ve çocuğuz. Nenni, nenni yavrum neni. Yaşamımın umudu, gözlerinin önünde eriyorsun. Elimden bir çare gelmez". Ayrıca, "lori lori" Kürtçe'de bir tür ağıt olup, zamanla ninni olarak da kullanılmaya başlanmıştır.

Gündoğdu Zeybeği, Manisa Soma yöresine ait bir ağıt hikayesinden ilham alarak yazılmıştır. Türkünün hikayesi: Kurtuluş Savaşı dönemi. Kültürel miras ve şehitlere saygı. Gündoğdu Zeybeği, anonim söz ve müziğe sahiptir.

Ağıt yakan kişiye ağıtçı denir. Ayrıca, ağıtçı yerine sagucu veya mersiyehan gibi terimler de kullanılabilir. Ağıtçılık bir meslek olarak düşünülmez; ağıtçılar genellikle içten gelen bir duygu ile ağıt yakarlar.

"Ala Gömlek Kanlı Yaka" türküsü, Aşık Ali Kemal Yiğit'e yazılmıştır. Türkü, Aşık Ali Kemal Yiğit'in gelini tarafından dövülmesi üzerine, yörenin aşıklarından Aşık İmami tarafından yakılmıştır.

Alp Er Tunga sagusu, Saka Türklerinin yazdığı, Alp Er Tunga'nın ölümü üzerine söylenen bir ağıt şiiridir. Örnek bir dörtlük: > Alp Er Tunga öldi mü? > Issız ajun kaldı mu? > Ödlek öçin aldı mu? > Emdi yürek yırtılur. Bu sagunun tamamı, Kaşgarlı Mahmut'un "Divanü Lügati’t Türk" adlı eserinde yer almaktadır.

Ağıtın en belirgin özelliği, genellikle bir ölüm veya acı verici bir olayın ardından söylenen halk türküsü olmasıdır. Diğer belirgin özellikleri ise şunlardır: - Duyguları ifade etme: Korku, heyecan, üzüntü, isyan gibi duyguları dile getirir. - Ezgili sözler: Doğal afetler gibi çaresizlikler karşısında söylenir. - Ölçü ve uyak: Türkçede 7, 8 ve 10 heceli ağıtlar yaygındır, en çok rastlananı 8 hecelilerdir. - Söylenme biçimi: Gösteri özellikleriyle tiyatroya, söyleyiş özellikleriyle şiire benzer.

Alpaslan Dikmen'in ağıtı, "Ölüm Varmış" adlı eseri Edip Gürman yazmıştır.

"Ben Dağ Gibi Kardeşimi Kaybettim" dizeleri, Fatoş Özgül'ün "Kardeşe Ağıt" adlı türküde geçmektedir.

Kürtçe'de en uzun ağıt olarak belirtilen bir eser bulunmamaktadır. Ancak, "Kurdi Gi Şin" adlı albümde yer alan "Sericiya Budare / Dağlar Başı Duman Olur" adlı şarkı, Kürtçe ağıtlardan biridir.

Rus ağıtı, genellikle ölüm, doğal afetler ve toplumsal acılar gibi konuları anlatır. Ayrıca, Rus-Kafkas savaşları gibi tarihi olaylar da Rus ağıtlarında işlenen temalar arasındadır.