İnsan, hayatını belirli ölçüde kendi belirleyebilir, ancak bu süreç karmaşık ve çok katmanlıdır. İnsan kaderini etkileyen faktörler: Cüzi irade. Coğrafya, toplum, tarih ve benlik. Kur'an-ı Kerim'de insanın kaderinin, kişinin eğilimleri ve bilinçli tercihleriyle ortaya koyduğu tutum ve davranışlarına bağlı olduğu belirtilir. Tasavvuf düşüncesine göre ise insan, sınırlı iradesiyle seçimler yapsa da bu seçimlerin yapıldığı seçenekler ve bu seçenekler içindeki tercihler, insanın kontrolü dışında gelişir. Bu nedenle, insanın hayatını tamamen kendi belirlemesi, genellikle mümkün görülmez.