• Buradasın

    Uyak nedir ve örnekleri?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Uyak (kafiye), şiirde dize sonlarında yer alan, yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin ya da eklerin benzerliğidir 14.
    Uyak türleri:
    • Yarım uyak: Tek ses benzerliğine dayanır 12. Örnek: "Ben çektiğim kimler çeker / Gözlerim kanlı yaş döker" 1.
    • Tam uyak: İki ses benzerliğine dayanır 12. Örnek: "Orhan zamanından kalma bir duvar / Onunla bir yaşta ihtiyar çınar" 4.
    • Zengin uyak: Üç veya daha fazla ses benzerliğine dayanır 12. Örnek: "Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak / Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak" 2.
    • Tunç uyak: Kelimelerden birinin diğerini içine alması durumudur 1. Örnek: "Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner aşarım / Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım" 4.
    • Cinaslı uyak: Anlamları ayrı, yazılış ve okunuşları aynı kelime ve kelime gruplarının tekrarı ile oluşur 14. Örnek: "Niçin kondun a bülbül / Kapımdaki asmaya / Ben yarimden vazgeçmem / Götürseler asmaya" 4.
    Uyak örnekleri:
    • Düz uyak: "a a a b" veya "bbbc" şeklinde olur 1. Örnek: "İftardan önce gittim Atik-Valde semtine / Kaç defa geçtiğim bu sokaklar, bugün yine / Sessizdiler, fakat Ramazan maneviyyeti / Bir tatlı intizara çevirmiş sükûneti" 1.
    • Çapraz uyak: "a b a b" şeklinde olur 1. Örnek: "Hayran olarak bakarsınız da / Hülyanızı fetheder bu hali / Beş yüz sene sonra karşınızda / İstanbul fethinin hayali" 1.
    • Sarma uyak: "a b b a" şeklinde olur 1. Örnek: "Balkonlara, yalılara dalar düşünürüm / O günler uzaklaşan yelkenlerin peşi sıra / Akan bulutlar gibi geçmiş: ne iz, ne hâtıra!" 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. dilbilgisi.org
        1
      2. tespitoloji.com
        2
      3. edebiyatnotu.com
        3
      4. tr.wikipedia.org
        4
      5. hurriyet.com.tr
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Mani tipi uyak nedir?

    Mani tipi uyak, birinci, ikinci ve dördüncü dizelerin kendi arasında kafiyeli, dördüncü dizenin ise serbest olduğu uyak türüdür. Bu uyak düzeni "aaxa" şeklinde sıralanır.
    5 kaynak

    Uyak ve kafiye nasıl ayırt edilir?

    Uyak (kafiye) ve redif arasındaki fark şu şekilde ayırt edilebilir: Uyak (kafiye), mısra sonlarındaki yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin, eklerin benzerliğidir. Redif, mısra sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime ve kelime gruplarının tekrar edilmesidir. Uyak ve redifin nasıl bulunacağına dair adımlar şu şekildedir: 1. Bir şiirde uyak (kafiye) bulmak için öncelikle şiirin mısraları arasındaki ses uyumu bulunur. 2. Bunun için her mısranın son kelimesinden başlanarak benzer olan kelimeler işaretlenir. 3. Aynı anlam ve görevdeki ek ve kelimeler ayrılır. 4. Geri kalan, aynı anlam ve görevde olmayan sesler uyak (kafiye) olarak alınır. Örnek: Bizim elde bahar olur, yaz olur. Göller dolu ördek olur, kaz olur. Sevgi arasında yüz bin naz olur. Suçumu bağışla, ben sana kurban. Bu dizede "-az" uyak, "olur" ise rediftir.
    5 kaynak

    Tam ve zengin uyak nasıl ayırt edilir?

    Tam ve zengin uyak arasındaki temel fark, ses benzerliğinin sayısında yatmaktadır: Tam uyak, iki ses benzerliğine dayanır. Zengin uyak, üç veya daha fazla ses benzerliği ile oluşur. Özetle: - Tam uyak: İki ses benzerliği. - Zengin uyak: Üç veya daha fazla ses benzerliği.
    5 kaynak

    Düz uyak ve çapraz uyak nedir?

    Düz uyak ve çapraz uyak, şiirdeki uyak düzenlerinin iki temel türüdür. Düz uyak, uyaklı kelimelerin aaaa, aabb, aaxa veya aaab şeklinde sıralanmasıyla oluşur. Örneğin: > Hiç anılmaz olmuş atalar adı > Beşikte bırakmış ana evladı > Kırılmış yetimin kolu kanadı > Zulüm pençesinden aman kalmamış. Çapraz uyak ise uyaklı kelimelerin abab şeklinde sıralanmasıyla oluşur. Örneğin: > Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında > Yürüyorum arkama bakmadan yürüyorum > Yolumun karanlığa saplanan noktasında > Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.
    5 kaynak

    Kafiye ve uyak aynı şey mi?

    Evet, kafiye ve uyak aynı anlama gelir. Kafiye ya da uyak, şiirde mısra sonlarında bulunan sözcüklerin son heceleri arasındaki ses benzerliğidir.
    5 kaynak

    Düz uyak nasıl olur?

    Düz uyak, şiirlerde birinci ve ikinci dizelerin, üçüncü ve dördüncü dizelerin birbiriyle uyaklı olması ya da dört dizenin tamamının aynı uyak düzeniyle yazılması durumudur. Düz uyak örnekleri: aaab: "Bülbül boşa bağlanmamış gülüne / Kar koy köz olur aşk külüne / Şaşırdım kara bahtımın tahammülüne / Taşa çalsam ezilmez Mihriban". aaaa: "Ak gelin oturmuş taş üstüne / Zülfünü taramış kaşın üstüne / Selam geldi başımın üstüne / Kız alırım seni komam ellere". aaa-b: "Yanarım ağalar, yüreğimde diken / Babamın intikamı belimi büken / Düğün olmadan sabahı beklerken / Seller aktı, gözyaşlarım sular gibi". Düz uyak, beyitlerde her iki dizenin, dörtlüklerde ise genellikle tüm dizelerin aynı sesle bitmesiyle oluşur.
    5 kaynak

    Tunç uyak ve cinaslı uyak aynı mı?

    Hayır, tunç uyak ve cinaslı uyak aynı değildir. Tunç uyak, bir kelimenin tamamen diğer kelimenin içinde yer aldığı uyak türüdür. Cinaslı uyak, aynı yazılışa sahip ancak anlamları farklı olan kelimelerle yapılan uyak türüdür. Dolayısıyla, tunç uyak ve cinaslı uyak farklı uyak türleridir.
    5 kaynak