• Buradasın

    İptal davası ve somut norm denetimi arasındaki fark nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    İptal davası ve somut norm denetimi (itiraz yolu) arasındaki temel farklar şunlardır:
    • Amaç:
      • İptal davası, bir kanunun veya kanun hükmünde kararnamenin genel anlamda Anayasa'ya uygunluğunu denetler 25.
      • Somut norm denetimi, belirli bir davada uygulanacak kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin Anayasa'ya uygunluğunu inceler 235.
    • Başvuru Hakkı:
      • İptal davası, sınırlı sayıda organ (Cumhurbaşkanı, belirli siyasi parti grupları, belirli milletvekili sayısı) tarafından açılabilir 125.
      • Somut norm denetimi, davaya bakan mahkeme veya davanın taraflarından biri tarafından başlatılabilir 235.
    • Süre Sınırlaması:
      • İptal davası için belirli bir süre sınırı vardır (genellikle 60 gün) 12.
      • Somut norm denetimi için süre sınırlaması bulunmaz; hukuka aykırılık tespit edildiğinde her zaman başvurulabilir 24.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Somut ve soyut norm denetimi ne zaman yapılır?

    Somut ve soyut norm denetimi farklı durumlarda yapılır: 1. Soyut Norm Denetimi: Bir yasanın veya düzenleyici işlemin uygulamaya konulmadan önce veya doğrudan bir sorun yaratmadan önce anayasaya uygun olup olmadığının denetlenmesidir. 2. Somut Norm Denetimi: Bir davaya bakan mahkemenin, uygulanacak yasa veya düzenleyici işlemin anayasaya aykırılığı konusunda tereddüt yaşaması durumunda, Anayasa Mahkemesi'ne başvurmasıdır.

    Anayasa Mahkemesi somut norm denetiminde hangi davalara bakar?

    Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi (itiraz yolu) kapsamında şu davalara bakar: Görülmekte olan davalar. Mahkemenin başvurusu. Kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri. Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi sonucunda “ret” ya da “iptal” kararı verebilir.

    Somut norm denetimi iptal davası nedir?

    Somut norm denetimi (itiraz yolu), bir davaya bakmakta olan mahkemenin, davada uygulanacak kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümlerini Anayasa'ya aykırı görmesi durumunda Anayasa Mahkemesi'ne başvurmasıdır. İptal davası (soyut norm denetimi) ise, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, TBMM İçtüzüğünün şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'nde açılan davadır. Somut norm denetiminin koşulları: Görülmekte olan bir dava olmalıdır. Davaya bakan bir mahkeme olmalıdır. Davada uygulanacak bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmü olmalıdır. Mahkeme, uygulanacak hükmü Anayasa'ya aykırı görmeli veya aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varmalıdır. Somut norm denetiminde Anayasa Mahkemesi'nin kararları: Ret kararı verilirse, mevcut kanun uygulanmaya devam eder ve 10 yıl boyunca aynı kanunla ilgili Anayasa'ya aykırılık iddiası ileri sürülemez. İptal kararı verilirse, o hüküm iptal edilir ve artık hiçbir davada uygulanamaz.

    İdari işlemlerin hukuka aykırılığının yaptırımları nelerdir?

    İdari işlemlerin hukuka aykırılığının yaptırımları şunlardır: Yokluk veya mutlak butlan: Fonksiyon gaspı, yetki gaspı ve ağır ve bariz yetki tecavüzü ile yapılan işlemler yok hükmünde sayılır. İptal edilebilirlik: Yetki unsurundaki hukuka aykırılıklar, işlemin iptal edilebilir olmasına yol açar. İptal kararı: İdari işlemler, yetki, şekil, konu veya amaç unsurlarına aykırı olduklarında yargı kararıyla iptal edilebilir. Eski duruma iade: İptal kararı sonrası, davacı eski statüsüne (memurluk, ruhsat hakkı, kadro vb.) geri döner ve maddi kayıplarının giderilmesi için ek tazminat davaları açabilir. İdari ve hukuki sorumluluk: İdarenin iptal kararını uygulamaması veya geciktirmesi, sorumluluk ve tazminat davalarına yol açabilir.

    İdarenin takdir yetkisini kimler denetleyebilir?

    İdarenin takdir yetkisi, yargı mercileri tarafından denetlenebilir. Yargı organları, idarenin takdir yetkisini kullanırken: Yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarını denetler. Hukuka uygunluk denetimi yapar, ancak yerindelik denetimi yapamaz. Danıştay, idarenin takdir yetkisini hukuka ve yasanın amacına uygun olup olmadığını denetleyebilir. Ayrıca, idare takdir yetkisini kullanırken anayasal ilkelere uymak zorundadır ve bu ilkelere aykırı davranışlar yargısal denetime tabidir.

    İptal davası nedir?

    İptal davası, idari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini sağlayan bir dava türüdür. İptal davasının bazı özellikleri: Konusu: İdari işlemlerdir. Amacı: İdare organlarının hukuka uygunluk karinesinden yararlanarak yapmış oldukları idari işlemlerin "hukuka uygunluk karinesini" çürütmektir. Açma süresi: İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gündür. Görevli mahkemeler: İdare mahkemesi, vergi mahkemesi ve Danıştay'dır. Sonuç: İdari işlem, bütün hüküm ve sonuçlarıyla birlikte hukuk sisteminden silinir. İptal davası, yalnızca idari işlemin ortadan kaldırılması amacıyla açılır; zararların karşılanması için tam yargı davası açılması gerekir.

    Anayasa Mahkemesi somut norm denetiminde hangi ilkelere göre karar verir?

    Anayasa Mahkemesi, somut norm denetiminde aşağıdaki ilkelere göre karar verir: Görülmekte olan dava ilkesi. Ciddi aykırılık şüphesi ilkesi. Mahkemenin başvurusu ilkesi. Yargılamanın durdurulması ilkesi. Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi sonucunda "ret" ya da "iptal" kararı verebilir.