Esasa ilişkin beyan dilekçesi, ceza davasında sanığın veya savunma tarafının, savcılık mütalaasına karşı beyan ve görüşlerini yargılamayı yapan mahkemeye bildirdiği dilekçedir. Bu dilekçe, aynı zamanda yargılama sürecinde, dava dosyasına sunulan ilk beyanlardan sonra yeni bir gelişme olduğunda veya önceki beyanları güçlendirmek, genişletmek veya netleştirmek istendiğinde mahkemeye sunulur. Esasa ilişkin beyan dilekçesinde şu hususlar özellikle dikkat edilmelidir: Delillerin tartışılması. Sübutun tartışılması. Usule ilişkin tartışmalar. Dilekçenin kullanımı sonucunda doğabilecek hukuki sorumluluktan kaçınmak için profesyonel hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.