• Buradasın

    Köktürkçedeki ek fiilin gelişimini örneklerle açıklayınız.

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Köktürkçedeki ek fiilin gelişimi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkçede ek fiilin gelişimi şu şekilde özetlenebilir:
    • Eski Türkçe "ér- : olgunlaşmak, yetişmek, tamam olmak" fiilinden evrilerek "i-mek" haline gelmiştir 1.
    • Zamanla kökünün de erimesiyle bugün sadece “şu veya bu durumda bulunmak” manalarını cümleye katan (i)-di, (i)-miş, (i)-se ve (i)-dir halleri kalmıştır 1.
    Ek fiilin bazı kullanım örnekleri:
    • Bildirme koşacı: "Kapıyı açan annemdi" cümlesinde "annem" kelimesi, ek fiilin bilinen geçmiş zaman eki olan "idi"yi alarak yüklem olmuştur 14.
    • Şart kipi: "Hava güzelse yürüyüşe çıkalım" cümlesinde "güzel" kelimesi, ek fiilin şart eki olan "ise"yi almıştır 4.
    • Geniş zaman: "Buraya çöp dökmek yasaktır" cümlesinde "yasak" kelimesi, ek fiilin geniş zaman eki olan "idir"i alarak yüklem olmuştur 4.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. turkcenotlari.com
        1
      2. dilbilgisi.net
        2
      3. tr.wikipedia.org
        3
      4. turkcedersi.net
        4
      5. turkceci.net
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Ek fiil ekleri nelerdir?

    Ek fiil ekleri dört kiple çekimlenir: 1. Görülen geçmiş zaman kipi: idi (–di, –di, –dü, –du, –ti, –ti, –tü, tu). 2. Duyulan geçmiş zaman kipi: imiş (–miş, –mış, –muş, –müş). 3. Koşul kipi: ise (–se, –sa). 4. Geniş zaman kipi: -im, -sin, -dir, -iz, -siniz, -dirler.
    5 kaynak

    Ek fiilin şart anlamı nedir?

    Ek fiilin şart anlamı, cümleye koşul (şart) anlamı katmasıdır. Ek fiilin şart kipi, ek fiilin diğer kiplerinden farklı olarak eklendiği isim ve isim soylu sözcükleri yüklem yapmaz. Ek fiilin şart kipi "ise" ile yapılır ve getirildiği sözcüğe göre "-sa / -se" şeklinde kullanılabilir. Bazı örnekler: "Hava güzelse yürüyüşe çıkalım." "Hastaysanız doktora gidiniz." "Yakınlarda restoran varsa yemek yemeye gidebiliriz." "Dediğin kadar çalışkansa bu soruyu bilir." "İşin varsa daha sonra da gidebiliriz." "Eğer senin dostun değilse zaten gelmez."
    5 kaynak

    Ek fiiller nasıl bulunur örnek cümleler?

    Ek fiillerin bulunduğu örnek cümleler: Görülen geçmiş zaman: "Yemek çok güzeldi". Duyulan geçmiş zaman: "Dışarıda hava çok soğukmuş". Geniş zaman: "Ben çok çalışkan bir öğrenciyim". Şart kipi: "Hastaysan okula gitme". Ek fiillerin nasıl bulunacağına dair bilgi: Ek fiil, isim veya isim soylu sözcüklere eklenerek onların kip ve kişi eki almalarını sağlar. Ek fiilin ekleri: -idi, -imiş, -ise, -dir. Örnek: "Eskiden de çok güzelmişsiniz" cümlesinde "güzel" kelimesi ek fiilin duyulan geçmiş zaman eki olan “imiş”i almıştır. "Sen çok iyi yazarsın(dır)" cümlesinde "yazar" sözcüğü, "yazmak" fiilinden türetilmiş bir isimdir ve ek fiilin 2. tekil şahıs çekimini almıştır.
    5 kaynak

    Türkçede ekleşen yardımcı fiiller nelerdir?

    Türkçede ekleşen yardımcı fiillere örnek olarak tur- fiili verilebilir. Diğer ekleşen yardımcı fiiller: er- fiili. kıl- fiili. yap- fiili. Ayrıca, yeterlilik, süreklilik, tezlik gibi anlamlar katan "-ver, -yaz, -bil" gibi fiiller ile isimlerden yüklem yapmaya yarayan ek-fiiller (idi, imiş, ise, -dir) de yardımcı fiil kabul edilir.
    5 kaynak

    Fiiller hangi eklerle türetilir?

    Fiiller, iki ana ek türü ile türetilir: 1. Yapım Ekleri: Fiil köklerine veya gövdelerine eklenerek yeni bir anlam kazandıran eklerdir. 2. Çekim Ekleri: Fiillerin anlamını değiştirmeden çekim kurallarına göre eklenen eklerdir.
    5 kaynak

    Eski Türkçede ek fiil nasıl yapılır?

    Eski Türkçede ek fiil, "er- : olgunlaşmak, yetişmek, tamam olmak" fiilinden evrilerek "i-mek" haline gelmiştir. Ek fiil yapmak için kullanılan bazı ek ve kipler: Görülen (bilinen) geçmiş zaman: "idi" eki kullanılır, bu ek "-dı / -di / -du / -dü" gibi şekillere dönüşebilir. Duyulan (öğrenilen) geçmiş zaman: "imiş" eki kullanılır, bu ek "-mış / -miş / -muş / -müş" gibi şekillere dönüşebilir. Geniş zaman: "idir" eki kullanılır, bu ek genellikle düşer ve kişi ekleri ek fiil eki olarak kullanılır. Şart kipi: "ise" eki kullanılır. Ek fiil, ayrıca basit zamanlı fiillere eklenerek birleşik zamanlı fiil de yapabilir.
    5 kaynak