• Buradasın

    Zimbardonun hapishane deneyinin etik ihlali nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Zimbardo'nun hapishane deneyinin bazı etik ihlalleri:
    • Rıza sorunu 3. Katılımcıların tam rızası alınmamış, deneyin doğası ve şiddet içerebileceği yeterince açıklanmamıştır 3.
    • Fiziksel ve psikolojik zarar 23. Mahkumlar psikolojik baskılara maruz kalmış, gardiyanlar ise insanlık dışı muamelelerde bulunmuştur 23.
    • Deneyin kontrolsüz sürdürülmesi 3. Planlanan 2 hafta yerine 6 gün sonra sonlandırılmıştır 3.
    • Araştırmacının tarafsızlığının kaybı 2. Zimbardo, hem araştırmacı hem de hapishane müdürü rolleri üstlenerek tarafsızlığını yitirmiştir 2.
    • Uzun süreli etkiler 3. Bazı katılımcılar, deneyin sona ermesinin ardından uzun süre psikolojik etkiler yaşamıştır 3.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    İnsan hakları ve etik arasındaki ilişki nedir?

    İnsan hakları ve etik arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: 1. Temel İlkeler: İnsan hakları, insanın yalnızca insan olması nedeniyle sahip olduğu evrensel ilke ve kurallar bütünüdür. 2. Ortak Kavramlar: İnsan haklarında en başat kavramlardan biri olan özgürlük, etikte de önemli bir yer tutar. 3. Hukuki Yaptırım: İnsan hakları ihlalleri aynı zamanda hukuki açıdan da ihlal olarak kabul edilir ve bu tür davranışlar hem etik dışı hem de yasal olarak değerlendirilir. 4. Saygı: Etik, başkalarının haklarına saygı duymayı öngörürken, insan hakları da bireylerin sahip oldukları haklara saygı gösterilmesini gerektirir.

    Etik ikilem nedir?

    Etik ikilem, iki veya daha fazla değerin çatışma halinde olduğu bir durumdur. Etik ikilemlerde, bir durumu seçmek diğerini ihlal eder veya bir şeyi yapmak olumlu sonuçlar verse de ahlaki açıdan yanlış olabilir. Bazı etik ikilem örnekleri: Başka insanların çalışmalarını sağlamak için kredi almak. Ticaret yaparken müşteriye yanlış bilgi vererek satış yapmak. Kişinin kendi çıkarı için kurumunun içinden gelen bilgileri kullanması. Zararlı olabileceği açık olan bir reçeteyi hazırlamak. Dini veya ahlaki inançlara ters düşen ilaçları bulundurmak. Etik ikilemler, özellikle tıp, ceza adaleti, sosyal hizmet ve psikoloji gibi alanlarda önemlidir.

    Etik ihlali nedir?

    Etik ihlali, bilimsel araştırmalarda veya akademik çalışmalarda mevzuat, doktrin ve içtihatlara aykırı olarak yapılan eylemler olarak tanımlanabilir. Bazı etik ihlali türleri şunlardır: İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek. Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak. Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek. Tekrar yayım (duplikasyon): Mükerrer yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak. Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlamak. Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etmek veya olan kişileri dahil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek.

    Philip Zimbardo hapishane deneyi nedir?

    Philip Zimbardo'nun hapishane deneyi, 1971 yılında Stanford Üniversitesi'nde gerçekleştirilen ve durumsal değişkenlerin katılımcıların tepkileri ve davranışları üzerindeki etkilerini inceleyen psikolojik bir deneydir. Deneye, gazeteye verilen bir ilanla “hapishane hayatına ilişkin psikolojik bir çalışmaya” katılmak isteyen erkek öğrenciler katılmış, gönüllüler psikolojik istikrar değerlendirmelerinden sonra seçilmiş ve rastgele olarak mahkûm veya gardiyan olarak atanmışlardır. Gardiyan rolü verilenlere üniforma, cop ve göz temasından kaçmaları için gözlük verilmiştir. Mahkum rolü verilenler ise Palo Alto yerel polisi tarafından evlerinde veya kendilerine tahsis edilen yerlerde sahte bir şekilde tutuklanmışlardır. Deney, “mahkûmların” Palo Alto'nun gerçek polisi tarafından tutuklandığında resmen başlamış ve “gardiyanlar” tarafından mahkumlara yönelik psikolojik taciz giderek daha acımasız hale gelmiştir. Psikolog Christina Maslach, koşulları değerlendirmek için ziyaret ettiğinde, katılımcıların davranışlarını görünce rahatsız olmuş ve Zimbardo ile görüşmüştür. Bu deney, etik olmayan bir psikoloji deneyi örneği olarak referans gösterilmiş ve eleştirilmiştir.

    Kaç çeşit etik ihlal vardır?

    Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ile Üniversitelerarası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi'ne göre altı temel etik ihlal türü bulunmaktadır: 1. İntihal. 2. Sahtecilik. 3. Çarpıtma. 4. Tekrar yayım (duplikasyon). 5. Dilimleme. 6. Haksız yazarlık. Ayrıca, "diğer etik ihlal" kategorisinde şu ihlaller de yer almaktadır: Destek alınarak yürütülen araştırmalarda kişi ve kurum katkılarını belirtmemek. Kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak. İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak. İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak. Bilimsel çalışmalar için oluşturulan kaynakları amaç dışı kullanmak. Haksız ve temelsiz etik ihlal isnadında bulunmak. Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak. Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek. Araştırmaya başlamadan önce alınması gereken izinleri almamak. Çalışmalarda ulusal ve uluslararası mevzuata aykırı davranmak. Sağlığa ve çevreye zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirmemek. Araştırmalarda elde edilen bilgileri ölçülü kullanmamak ve bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek. Araştırma, yayınlar veya başvurularda yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

    Etik karar verme sürecinde etik ikilemler neden ortaya çıkar?

    Etik karar verme sürecinde etik ikilemler, bireyin iki veya daha fazla etik değer veya prensip arasında seçim yapmak zorunda kalması durumunda ortaya çıkar. Bu ikilemler aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Kişisel ve iş alanı arasındaki çatışma: Bireyin dürüstlük ve şeffaflık gibi kişisel değerleri ile işyerinin beklentileri arasında çelişki yaşanabilir. 2. Rekabet baskısı: İş dünyasında rekabet avantajı elde etmek için sınırların zorlanması, dürüst ve adil rekabet arasında bir denge kurma gerekliliğini doğurabilir. 3. Durumsal faktörler: Karar vericinin, müşterilerin tepkileri, yasal düzenlemeler, kültürel ve sosyal çevre gibi çeşitli faktörler karşısında kararsız kalması. 4. Uzmanlık ve takdir alanı: Bazı mesleklerde, özellikle yüksek uzmanlık gerektiren alanlarda, kararların denetlenmesi ve değerlendirilmesi zorlaşabilir.

    Etik ilkelerin ihlal edilmesi durumunda ne olur?

    Etik ilkelerin ihlal edilmesi durumunda çeşitli yaptırımlar uygulanabilir: Akademik kariyer açısından: Uyarma cezası: Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşların katkılarını belirtmemek gibi durumlarda verilir. Kınama cezası: Hasta haklarına riayet etmemek veya inceleme eserinin bilgilerini paylaşmak gibi durumlarda uygulanır. Akademik yükselmenin durması veya iptali: Doçentlik başvurusunun iptali veya belirli bir süre doçentlik başvurusu yapamama gibi sonuçlar doğurabilir. Diğer yaptırımlar: Disiplin soruşturması: Etik ihlal yapan kişinin bağlı bulunduğu kurum mevzuatına göre başlatılır. İdari ve adli davalar: Hakları ihlal edilen kişiler, tazminat davaları açabilir veya adli makamlara şikâyette bulunabilir. Etik ilkelerin ihlali, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53. maddesinde düzenlenen "Disiplin ve Ceza İşleri" başlıklı bölümde yer alan yaptırımlara tabidir.