Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve 26 yıllık tecrübeye sahip genel cerrahi uzmanı Profesör Dr. Kenan Demirkol arasında geçen bilgilendirici bir röportajdır.
- Röportajda beslenme ve sağlık konuları kapsamlı şekilde ele alınmaktadır. İlk olarak beslenmenin kanser ve kronik hastalıklarla ilişkisi, şeker tüketiminin zararları ve günlük şeker tüketiminin 30 gram olması gerektiği vurgulanmaktadır. Ardından yağlar (tereyağı, margarin, ayçiçek yağı, mısırözü yağı, zeytinyağı) hakkında detaylı bilgiler verilmekte, tarım ilaçlarının zararları ve plastiklerin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri incelenmektedir.
- Program ayrıca mısır şurubunun sağlık üzerindeki olumsuz etkileri, hazır ambalajlı ürünlerdeki mısır şurubu kullanımı, pazardan temel gıda maddeleri almanın önemi ve küçük çiftçilerin desteklenmesi gerektiği konularını da içermektedir. Ayrıca kırmızı etin sağlık açısından önemi, demir emilimi ve çayın demir emilimini nasıl etkilediği gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:38Beslenme ve Kanser İlişkisi
- Kanser birçok faktöre bağlıdır, ancak yediklerimiz çok önemli bir rol oynar.
- Dünya Sağlık Örgütü'ne göre gelişmiş ülkelerde ölümlerin önemli bir bölümü kronik hastalığa bağlı olarak ortaya çıkıyor.
- Kronik hastalığın oluşumunda yüzde altmış'a yakın oranda hatalı beslenme sorumlu olup, diyabet, kalp hastalığı ve kanser bu hastalıklar arasındadır.
- 01:38Dünyada Gıda Eksikliği Sorunu
- Dünyada yedi milyar nüfus varken on milyarı besleyecek kadar gıda var, ancak açların gıda bulamaması değil, gelir dağılımındaki problem sorunudur.
- İngiltere'de son kullanma tarihi geçtiği için ambalajı açılmadan çöpe atılan gıda miktarı yılda onsekiz milyon ton olup, bu miktar ile bütün Afrika'yı beslemek mümkündür.
- Türkiye'de her gün beş milyon ekmek çöpe atılıyor.
- 03:32Tarım ve Toprak Sorunu
- Tarım yapabildiğimiz toprak katmanı yüzeydeki elli santimlik katmandır ve bir hektar arazinin on santimlik katmanında yirmi ton canlı vardır.
- Bu canlılar toprağı havalandırdığı için, öldüğünde azot bıraktığı için o toprak tarım toprağı oluyor.
- Son elli yıl içindeki endüstriyel tarım yüzünden elli santimlik katmanın yarısı kaybedilmiştir.
- 04:15Küçük Çiftçilerin Önemi
- Küçük çiftçinin sahip olduğu topu topu yirmi-otuz dönümlük arazi, kaybettiği zaman bütün ailesi aç olur.
- Küçük çiftçi toprağını zehirlemez, ona uygun davranır ve kimyasal atmaz.
- Küçük alanlarda ekim yapıldığı zaman yabancı ot üremesi daha az olur, bu yüzden yabancı ot öldürücü ilaç atmak zorunda değildir.
- 05:15Şeker ve Beslenme
- İnsan vücudunun şeker almaya ihtiyacı yoktur, çünkü beyin-omurilik hücreleri ve eritrosit enerji kaynağı olarak glikozu kullanır.
- Şeker yediğimizde kanımız yapış yapış olmasın diye bol miktarda insülin salgılanır, bu da normal olması gereken kan şekeri düşürür ve beyne daha az glikoz gider.
- Bal da şekerdir ancak içinde çok değerli antioksidanlar olduğu için kaşık kadar bal her gün yenmeli, ancak bunun fazlası zararlıdır.
- 07:32Şeker Tüketimi Ölçüsü
- Günde otuz grama kadar şeker yediğimiz takdirde (sekiz kesme şekeri) vücudumuz zarar görmez, bunun üstünde ister meyveden, ister baldan, ister beyaz şekerden olsun zarar vermiş olursunuz.
- Üzüm, incir, muz gibi çok tatlı meyvelerden ikiyüz gram kadar yiyebilirsiniz.
- Bir kutu meşrubatta otuzbeş gram şeker var, bu da günlük şeker hakkınızın fazlasıdır.
- 08:56Şeker Türleri ve Etkileri
- Beyaz toz şeker, kesme şeker ve siyah şeker aynı şeydir, bal bile aynı kefeye koyulmalıdır.
- Mısır şurubu katkısı fazla olan bir damlasıyla birkaç kat fazla şeker ihtiva eder.
- Mısır şurubunda glikozla fruktoz birbirine kenetlenmiş durumda ve emilimi daha yavaş olurken, toz şekerde glikoz ve fruktoz ayrı bulunduğu için ince bağırsaktan çok hızlı emildiğinden aynı kalori miktarında bundan alırsanız yüzde kırk daha fazla yağlanıyorsunuz.
- 10:20Mısır Şurubu ve Sağlık Etkileri
- Amerika'da mısır şurubunun devreye girdiği 70'li yıllardan bu yana karın tipi şişmanlık, karaciğer yağlanması, kriptojenik siroz ve karaciğer kanseri vakaları üç kat artmıştır.
- Gıda nizamnamesi, mısır şurubu ve normal şeker arasında ayrım yapmadığı için hazır ambalajlı ürünlerin çoğunda bu madde bulunabilir.
- Çikolatada, gofrette, dondurmada, meşrubatlarda ve birçok tatlıda mısır şurubu kullanılmaktadır.
- 11:53Sağlıklı Beslenme ve Piyasa Yönlendirmesi
- Piyasayı yönlendirmek için seçici olmak, etiket okuma alışkanlığı edinmek ve hazır ambalajlı ürünlerin tümünde bu madde varsa bunları almamak gerekir.
- Pazardan temel gıda maddelerini alışverişini yeniden alışkanlık edinmek ve hazır çorba yerine sebzeleri manavdan alıp çorbayı kendi yapmak önemlidir.
- Kente göçtükten sonra köylü kökenimizi unuttuk ve çiftçilere sırtımızı döndük, ancak sağlığımızı sağlayacak olan küçük çiftçilerdir.
- 14:02Yağların Sağlık Etkileri
- Kanada'da yapılan bir çalışmada margarinle beslenen annelerin anne sütündeki yağın yaklaşık %10'unun trans yağ asiti olduğu belirlenmiştir.
- Trans yağ asidi kolesterolü oksitleyerek damar sertliği yapar ve margarin ısıtıldığında trans yağ asiti oluşur.
- Ayçiçek yağı ve mısırözü yağı, omega-3 yağ asitlerinin emilimini engellediği için zararlıdır ve Dünya Sağlık Örgütü'ne göre omega-3 ile omega-6 oranının 1'e 4 olması gerekirken, modern beslenmede bu oran 1'e 20 ile 1'e 50 arasıdır.
- 17:00Zeytinyağı ve Tereyağı
- Zeytinyağında bağışıklık sistemi ve cilt sağlığı için gerekli olan linoleik asit miktarı mevcuttur.
- Akdeniz havzasında zeytinyağı hakimdir, ancak ayçiçek yağını en çok kullanan ülke İsrail'dir ve Akdeniz havzasında en çok kanser görülen ülke İsrail'dir.
- Tereyağı dünyanın en iyi yağdır, zeytinyağından daha iyi bir yağdır, ancak endüstriyel hayvancılıkla elde edilen tereyağı margarinden hiçbir farkı yoktur.
- 19:31Hayvansal Ürünlerin Kalitesi
- Hayvanın ne yediğine bağlı olarak sütün yağ asit bileşimi değişir; merada otlayan hayvanla ahır hayvanı arasında kolesterolü oksitleyen doymuş yağ asit oranı 5'e 1 oranındadır.
- Merada otlayan hayvanın iç yağının esas yağ asiti stearik asittir ve 37,5 derecede eriyen bir yağ asitidir.
- Stearik asit insan vücudunda 15 dakika sonra oleik asite dönüşür, bu da zeytinyağıdır ve atalarımız kuyruk yağı yerken aslında zeytinyağı yiyormuşlardır.
- 21:50Yağların Sağlık Etkileri
- Adana'da üç kalp cerrahisi merkezi var ve hepsi tıklım tıklım dolu çünkü tereyağı ve iç yağ kavramları elli sene öncesi ile bugün arasında büyük değişiklikler yaşamıştır.
- Kanserojen maddeler içeren gıdalardan bahsedilirken, eski hayvanların doğada beslendiği tereyağları ve iç yağını yemek önerilmez çünkü bu yağlar vücutta zeytinyağına dönüşmez.
- Palmitik asit, kolesterolü en çok oksitleyen doymuş yağ asididir ve süt tozları gibi ürünlerde bulunur.
- 23:13Zeytinyağının Türleri ve Kullanımı
- Zeytinyağı, plastik şişede, cam şişede, riviera tipi ve sızma tipi olmak üzere farklı formlarda üretilir.
- Rafine zeytinyağı, ticari değeri olmayacak kadar koyu, tortulu ve ağır kokulu zeytinyağların 70-75 dereceye kadar ısıtılarak elde edilir ve vitamini kalmamıştır.
- Riviera zeytinyağı, rafine zeytinyağına %5 oranında sızma yağ katılarak hazırlanır ve antioksidanları belirgin oranda azalmıştır.
- 24:14Zeytinyağının Doğru Kullanımı
- Zeytinyağından sadece yağ değil, E vitamini gibi değerli antioksidanlar da elde etmek için soğuk presle elde edilmiş sızma zeytinyağı tercih edilmelidir.
- Fındık yağı, yağ-asit birleşimi açısından zeytinyağına benzer olsa da sızma kavramı yoktur ve ısıl işleme maruz kalmış bir yağdır.
- Zeytinyağı her yemekte kullanılabilir, ısıtırsan kanser yapar lafı uydurulmuştur; zeytinyağının dumanlaşma derecesi 180 derece, yanma derecesi ise 240 derecedir.
- 26:30Zeytinyağının Korunması ve Kırmızı Et
- Zeytinyağı ışık E vitaminini yok eder, bu nedenle koyu cam şişede üretilmelidir.
- Kırmızı et özellikle çocukların için olmazsa olmazdır çünkü beynin iyi çalışması için omega-3 ve demir gereklidir.
- Hayvansal proteini hiçbir bitkiden alamazsınız, ancak tahılla baklagili birlikte kullanıldığında yüzde yüz ete eşdeğer protein elde edilebilir.
- 28:41Demir Kaynağı ve Çay
- Sebzelerde de demir olsa da, vücudumuz bitkilerden elde ettiğimiz demiri yeterince kullanamaz, en biyoyararlı demir kaynağı ettir.
- Kırmızı et, mera hayvanı olmasa bile yağından soyutlanmış bir şekilde yenmelidir çünkü hücre içi yağ oranı %2,5'tir.
- Çay demir emilimini engeller ancak hayvansal kökenli demirin emilimini engellemez, bu nedenle etli yemeğin üzerine çay içmek demir emilimini etkilemez.
- 31:48Paslanma ve Besinlerin Önemi
- Vücut, paslanma gibi bir duruma düşebilir ve bu durum damar çeperini bile eritebilir.
- Besin seçiminde güçlü olan biziz, ne alacağımıza ve kimin üreteceğine biz karar vereceğiz.
- Küçük çiftçilerden satın alıp onları zenginleştirmek gerekir çünkü bu çiftçilerde tarım ilaçları daha az bulunur.
- 33:00Tarım İlaçlarının Tehlikeleri
- Endüstriyel tarımda kilometrelerce aynı bitki ekildiğinde yabancı ot ve zararlılar artar, bu nedenle kimyasal mücadele yapmak gerekir.
- Küçük çiftçiler, mevcut böcek cinslerini tarlasının kenarına başka bir sıra bitki ekleyerek kontrol edebilirler.
- Sistemik tarım ilaçları kökten verildiği için yıkamakla sadece yüzde kırk oranında azaltılabilir, Almanya'da yapılan bir çalışmada üzümün üzerinde onbeş farklı tarım ilacı bulunmuştur.
- 34:44Tarım İlaçlarının Sağlık Etkileri
- Tarım ilaçları bugünkü çocukluk çağı kan kanserinin en önemli etkenlerinden biri olarak kabul ediliyor.
- Erkek tipi kısırlığın sebebi plastik ambalajlar ve tarım ilaçlarıdır, çünkü bu ürünler hormonal bozucular sınıfına girer.
- PET şişeden su içmek şişmanlatıcı etkiye sahiptir çünkü içindeki talat kimyasal madde kanımıza karışır ve hormonal dengesizlik yaratır.
- 36:05Plastik Şişelerin Tehlikeleri
- PET şişeleri yeniden kullanıldığında içine neler geçtiği bilinmemektedir ve bu şişelerin üzerinde üçgenin içinde beş numara ve PP harfleri bulunmalıdır.
- Bardak tarzındaki su kaplarının hiçbirinde bu işaret bulunmamalıdır, İstanbul'daki musluk suyu bu plastiklerden çok daha sağlıklıdır.
- Arıtma cihazları tercih edilmeli, ters ozmoz olmayan cihazlar tercih edilmelidir çünkü ters ozmos yararlı maddeleri ve elektrolitleri yok eder.
- 38:08Plastik Türleri ve Tehlikeleri
- Sadece beş numara plastik (polipropilen) kullanılabilir, geri kalan plastikler tehlikelidir.
- Üç numara PVC kaplamalar karaciğer sarkomu yapabilir, altı numara plastik (trene) sıcak içeceklerde veya mikrodalgada ısıtıldığında kanser yapıcı etki yaratabilir.
- Yedi numara plastik (polikarbon) bisfenol A hammaddesinden üretilir ve toplumun yüzde doksanının idrarında bu madde bulunuyor, fenol A meme kanseri yapabilir.