Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kanal D'de yayınlanan bir sağlık programı formatında olup, sunucu Zahide ve çeşitli uzmanlar (göz hastalıkları uzmanı Doçent Dr. Esen Ak, dermatolog Dr. Öykü Maraşoğlu, metabolizma ve beslenme uzmanı Profesör Dr. Ahmet Aydın, gida uzmanı Mustafa Hoca ve Selin Hanım) ile birlikte hazırlanmıştır.
- Program iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ekmek konusu ele alınmakta, Türkiye'deki ekmek tüketimi, buğdayın yapısı, beyaz ekmek ile tam buğday ekmek arasındaki beslenme değerleri karşılaştırılmakta ve evde ekmek yapımı adım adım gösterilmektedir. İkinci bölümde ise Kleopatra peelingi uygulaması canlı olarak gösterilmekte ve göz hastalıkları (katarakt, kornea hastalıkları, çocuklarda görme sorunları) hakkında bilgiler verilmektedir.
- Programda ayrıca diyabet ve ekmeğin ilişkisi, gluten toleransı, çölyak hastalığı, maya türleri arasındaki farklar, yapay kornea teknolojisi ve göz sağlığı için günlük yaşamda dikkat edilmesi gereken noktalar gibi konular da ele alınmaktadır. İzleyicilerin soruları yanıtlanarak interaktif bir yapı sunulmaktadır.
- 01:16Programın İçeriği
- Programda Türk doktorlarının başarıları ve özellikle göz hastalıkları uzmanı Doçent Dr. Esen Akpek'in kornea nakli konusundaki çalışmalarından bahsedilecek.
- Katarakt konusunun, doğuştan olan katarakt ve yaşlılardaki katarakt durumlarının konuşulacağı belirtiliyor.
- Programda ekmek konusunda da bilgiler paylaşılacak ve ekmek israfı sorunu ele alınacak.
- 02:25Ekmek İsrabı Sorunu
- Dünyada milyarlarca dolar değerindeki ekmek çöpe atılıyor.
- Bir tarafta ekmek israfı yaşanırken, Müslüman bir ülkede aç yatan çocuklar var.
- Programda ekmeklerin içeriğinde ne olduğu, hangi maddelerin bulunup bulunmadığı ve ekmek yemekten sonra sonu ne olacak soruları uzmanlar cevaplayacak.
- 03:34Kleopatra Peeling Uygulaması
- Kleopatra peelingi, meyve asitleri kullanılarak kısa sürede parlaklık sağlayan bir peeling uygulamasıdır.
- Uygulamada glikolik asit, laktik asit, salisilik asit ve mandelik asit kullanılmaktadır.
- Bu peeling özellikle yazın uygulanabilir, hafif asitler kullanılarak kısa süreli bir etki sağlar.
- 04:39Peeling Uygulaması Detayları
- Uygulamada önce laktik asit, mandelik asit ve salisilik asit içeren bir ürün, sonra yaklaşık %35 konsantrasyondaki glikolik asit kullanılmaktadır.
- Peeling uygulaması önce alın bölgesinden başlayarak yanaklar, burun ve çene bölgelerine doğru ilerlemektedir.
- Uygulama sırasında hasta yanıp yanmadığı sürekli sorulur ve yanma hissi varsa peeling sonlandırılır.
- 06:16Peeling Süreci ve Sonrası
- Peeling uygulaması yüzde ortalama 2-3 dakika bekletilir ve cilde göre süre değişebilir.
- Peeling sonrası hafif bir kızarıklık normaldir ve bu peeling ajanının etkisinin olduğunu gösterir.
- Peeling sonrası nötralizasyon işlemi yapılır, sodyum bikarbonat kullanılarak asitler baz yardımıyla nötralize edilir.
- 08:21Peeling Sonrası Bakımı
- Peeling uygulaması sonrası en az 30 faktörlü güneş koruyucu kullanılmak zorundadır.
- Peeling sonrası deri hassas hale gelir, bu nedenle güneş ışınlarına maruz kalmamak gerekir.
- Nötralizasyon işlemi sırasında asit-baz etkileşimi köpüklenme oluşturur ve hasta daha çıtır çıtır bir hisse sahip olabilir.
- 09:49Asit Peeling Uygulaması
- Çene bölgesine geldikten sonra yanak bölgelerinde hafif kızarıklık görülüyor, bu tam istenen etkidir.
- Köpüklenmenin azalması, asit ve bazın nötralizasyonunun tamamlandığını gösteren bir belirtidir.
- İlk kez peeling yapılan kişilerde hissedilen yanma normaldir ve asitin etkili olduğunu gösterir.
- 11:14Peeling Sıklığı ve Sonrası
- Tedavi amaçlı (çilleri gidermek) iki haftada bir, bakım amaçlı ayda bir, idame olarak üç ayda bir yapılabilir.
- Peeling sonrası cilt rahatlatmak için su ve pamuk kullanılır.
- Rahatlatma aşamasında C vitamini ve papatya özünden oluşan esansiyel yağ kullanılır, bu yağ on dakika bekletildikten sonra ciltten silinir.
- 15:02Ekmek Konuşması
- Türkiye, dünya nüfusunun yaklaşık %1'ini oluşturmaya rağmen, dünyada tüketilen ekmeğin en az %5'ini tüketiyor, nüfusuna göre beş kat fazla ekmek tüketiyor.
- İnsanlık tarihinin %99'u tahıl olmayan bir dönemde geçmiştir, insanlar daha önce tahılları yiyemiyor veya üretmiyorlardı.
- Programda insanlar ekmek tüketimleri, tercih ettikleri ekmek türleri ve yeme alışkanlıkları hakkında bilgiler veriyor.
- 20:26Ekmek Tüketimi ve Değişen Tadımlar
- Sokaktaki ekmeğin hali, doktorun belki en güzel VTR'lerinden biri olarak övülmüştür.
- Günümüzde gençlerin beyaz ekmek yerine siyah ekmek, kepekli ekmek veya hiç ekmek yemedikleri, evde ekmek yaptıkları durumları dikkat çekmektedir.
- Türkiye'de kişi başına günlük ekmek tüketimi yaklaşık 300-400 gram (1,5-2 ekmek) civarındadır, ancak bazıları günde 4 ekmek tüketmektedir.
- 22:17Ekmek Üretimi ve Besleme Değeri
- Türkiye'de yıllık yaklaşık 44 milyar adet ekmek üretilip tüketilmekte, bunun yaklaşık %10'u (4 milyar) heba olmaktadır.
- Türkiye'deki ekmeğin bilançosu yaklaşık 12 milyar Türk Lirası civarında olup, zarar miktarı yaklaşık 1 milyar Türk Lirası'dır.
- 1950 yılına kadar Türkiye yerli buğday çeşitlerinden ekmek üretiyordu, ancak 1948 yılında Marshall yardımıyla beyaz ekmek (francola) devreye girmiştir.
- 24:18Buğdayun Yapısı ve Ekmek Türleri
- Buğday tanesi üç kısımdan oluşur: en dıştaki kepek kısmı (%19-20), buğday yüzü (rüşem) ve nişasta ağırlıklı endospm.
- Rüşem buğday tanesinin %2'sini oluşturur, proteinlerin çoğu ve minerallerin %80'i burada bulunur.
- Kepekte tokluk hissini veren lifler, vitaminler (B1, B2, B12, niasin) ve proteinlerin %20'si yer alır.
- 26:08Beyaz Ekmek ve Tam Buğday Ekmek
- Beyaz undan yapılmış ekmekler çok çabuk bozulur ve bu tür ekmeklerle ilgili açıkça bir piyasa düzeni vardır.
- Tam buğday unundan yapılmış ekmek daha doyurucu olup, kepekteki lifler ve vitaminler sayesinde daha besleyici bir seçenektir.
- Fırından yeni çıkmış ekmek hamurlaşır ve midenize oturur denilse de taze ekmek tüketmek önerilmez.
- 27:58Cilt Bakımı Uygulaması
- Programda Kleopatra peeling uygulaması gösterilmiştir ve bu uygulama sayesinde cilt pırıl pırıl olmuştur.
- Uygulamada yüksek konsantrasyonlu glikolik asit kullanılmıştır.
- Evde de bu uygulamanın basit versiyonu uygulanabilir, ancak ciltte sorun varsa öncelikle dermatoloğun görüşü alınmalıdır.
- 29:16Tam Buğday ve Ekmeğin Yapılışı
- Buğdayın üç bölümü vardır: kepek, nişasta ve buğday özü, ancak günümüzde bu bölümler ayrılmış ve genellikle sadece nişasta (beyaz kısım) tüketilmektedir.
- Türkiye'de 1950'lerde başlayıp 1960'larda hızlanan süreçte yerli buğday çeşitleri yerine nişasta verimi yüksek olan hibrit tohumlar kullanılmaya başlanmıştır.
- Buğday üretimi sırasında kimyasal gübre ve ilaçlar kullanılır, un haline getirilirken bozulmaması için katkı maddeleri eklenir ve kepek ve buğday özü ayrılır.
- 30:44Ekmek Yapımında Kullanılan Maddeler
- Ekmek yapımında kullanılan mayaların çoğu kimyasal maya veya GDO'lu tohumlardan elde edilmiştir.
- Ekmek yapımında bir dizi katkı maddesi kullanılmaktadır.
- Ekmek üretiminden tüketime kadar tüm süreçlerin sağlıklı değerlendirilmesi gerekir.
- 31:38Evde Ekmek Yapma
- Konuşmacı yaklaşık 15 yıldır evde kendi ekmeğini yapmaktadır ve bunun için tam buğday ununu öğütüp kendi mayasını yapmaktadır.
- Fabrikalar genellikle tam buğday unu vermez çünkü fabrika sistemi buğdayın farklı kısımlarını ayırır.
- Tam buğday unu marketlerde bulunabilir, ancak kepek veya rüşeym (buğday özü) ile karıştırılmamış olması önemlidir.
- 33:18Fabrika Sisteminin Sorunları
- Fabrikalar tam buğday unundan yapılmış ekmek pazarlamayı tercih etmemektedir.
- Fabrikalar buğday özünü, kepeği ve rüşeymi ayırıp sonra tekrar karıştırır, bu sistem değişmelidir.
- İstanbul'da devlet tarafından denetlenen Halk Ekmekleri gibi güvenilir kaynaklardan almak mümkündür.
- 35:29Buğday Üreticilerinin Durumu
- Rüşeym (buğday özü) kilogram başına yaklaşık 20 lira, beyaz un ise 1-2 lira arasında değişmektedir.
- Buğday üreticileri ofise veya tüccara bir kilogram buğday götürdüğünde 50 kuruştan bile az para kazanmaktadır.
- Türkiye'de çiftçiler para kazanamadığı için çiftçilik yavaş yavaş terk edilmektedir.
- 37:04Beyaz Un ve Metabolizma
- Beyaz un, şeker gibi hızlı emilen bir gıdadır ve metabolizmada büyük zararlıdır.
- Beyaz un tüketimi kan şekerini önce yükseltir, sonra düşürür ve bu durum açlık hissi yaratır.
- Vücut şeker yüksekliğinde insülin üretir ve bu şekerleri hemen yağa çevirir, bu da şişmanlık mekanizmasını oluşturur.
- 39:05Ekmek Bağımlılığı ve Sağlık Etkileri
- Beyaz unun protein kısmı olan gluten, sindirilmesi zor bir maddedir ve sindirilmeden kana geçtiğinde morfin gibi etki eder.
- Bu morfin etkisi ekmeğe düşkünlüğün altında yatan nedenlerden biridir ve otistik çocukların bir kısmı bu tür bağımlılığa sahiptir.
- Şeker bağımlılığı ve morfin etkisi birlikte, vücudunda iltihap maddeleri ve yozlaştırıcı kimyasal maddeler oluşmasına neden olur.
- 41:09Kanser ve Karbonhidratlar
- Kanser dokusu sadece şeker kullanır, yağları kullanamaz ve bu 1930 yılında Auto Warburg tarafından gösterilmiştir.
- Amerikan Sağlık Enstitüsü'nün açıklamasına göre, yağların üstüne gitmek ve karbonhidratları göz ardı etmek, Amerika'da şişmanlık oranını %33'ten %66'ya çıkarmıştır.
- 42:56Beyaz Ekmek Malzemeleri
- Beyaz ekmek yapımında beyaz un, rafine edilmiş tuz ve GDO'lu maya kullanılmaktadır.
- Beyaz ekmek yapımında tartarik asit, hemi-selüloz, fungal alfa-amilaz, askorbik asit, benzoil peroksit ve potasyum kalsiyon gibi kimyasal maddeler kullanılmaktadır.
- Bu kimyasal maddeler beyazlatıcı, hacım arttırıcı, küfe karşı koruyucu ve şişirici özelliklere sahiptir.
- 43:45Evde Ekmek Yapmanın Faydaları
- Evde ekmek yaparak ne kullanıldığını görebilir ve kontrol edebiliriz.
- Evde ekmek yaparak kekikli, zeytinli ve kuru domatesli gibi farklı ekmek çeşitleri hazırlayabiliriz.
- Evde ekmek yaparken maya türüne dikkat etmek önemlidir; yaş maya kurunun 2,5 katı kadardır.
- 44:27Maya Hakkında Bilgiler
- Maya ekmeğin en önemli unsuru olup lezzeti veren bir mantar çeşididir.
- Maya faydalı bakterilerin oluşmasına yol açar.
- Piyasadaki ekmeklerin %90'ından fazlası ekşi maya ile yapılmamaktadır.
- 45:00Tam Buğday Ekmek Yapımı
- Tam buğday unu ve zeytinyağı kullanılarak kekikli ekmek hazırlanacaktır.
- Tam buğday ununun kabuğunun yoğunluğu daha fazla olduğu için iyi bakteriler daha fazla olur.
- İyi bir ekmek için suyun 32-32,5 derece ve nemin 60-80 derece olması gerekir.
- 47:38Kekikli Ekmek Tarifi
- Kekikli ekmek için 285 ml su, 30 gram yaş maya, 500 gram elenmiş tam buğday unu, 10 gram tuz, 4 yemek kaşığı zeytinyağı, 35 gram kuru domates, 90 gram dilimlenmiş zeytin, 10 gram kekik, biberiye ve 1 tatlı kaşığı şeker kullanılır.
- Unun elekten geçirilmesi, içinde kalmış olan malzemeden arındırma amacıyla yapılır.
- Şeker mayayı kabartmak için kullanılır, ancak çok az miktarda eklenir.
- 50:50Evde Maya Yapımı
- Evde hamur alıp bir hafta ekşiterek maya yapılabilir.
- Tam buğday unu ve normal su karıştırılıp bir hafta tutulabilir.
- Piyasadaki mayaların %95-99'u GDO'lu olup, vücudumuza aldığımız şeyleri iyi bilmemiz gerekir.
- 51:46Hamur Hazırlama ve Pişirme
- Ekmeğin kulak memesi denilen kıvamdan daha yumuşak ve süngerimsi olması gerekir.
- Hamur tekrar mayalanması için bir kaba konulur.
- Üzerine kekik ve zeytinyağı konulup mutfak streç ile kapatılıp, delikler açılarak kabarması beklenir.
- 52:58Ekmek Yapımında Önemli Noktalar
- Bir ekmeğin iyi olabilmesi için aşağı yukarı iki katı kabarması gerekiyor ve bunun için sabır gerekiyor.
- Mayayla çalışırken ekşi mayayı altı-yedi gün beklemek gerekiyor, mayasız ekmekler de yapılabiliyor.
- Ekmek 25-30 dakikada 180 derece fırında pişirilebilir ve evde herkes ekmeğini yapabilir.
- 53:33Kekikli Zeytinli Ekmek Tarifi
- Kekikli zeytinli ekmek için yaklaşık 20 gr maya ve şeker kullanılıyor.
- Zeytinli ekmeğin rengi koyu olacak ve doğal bir ekmek yapılıyor.
- Tarifler web sayfasında da bulunabilir.
- 54:11Kepek ve Mayanın Önemi
- Kepekte birçok vitamin ve mineral bulunur ancak çok fazla kepek, kitap adı verilen ve emilimini azaltan maddeleri artırır.
- Ekşi maya, sindirilmeyen lifleri ve kitap maddelerini ciddi şekilde azaltan doğal bir mayadır.
- Piyasada satılan mayaların büyük çoğunluğu GDO'lu olup toksik maddeler içerdiği için kendi mayanızı yapmanız önerilir.
- 56:48Zeytinli Ekmek Yapımı
- Maya ılık su ve şekerle eritilip kabarması beklenir, sonra un, zeytin ezmesi ve zeytinler eklenir.
- Süt de tarifin bir parçası olup, zeytin ezmesi ekmeğe lezzet ve rengini verir.
- Zeytinli ekmek zeytinyağı ve süt ile süslenir ve küçük olduğu için 15-20 dakikada 200 derecelik fırında pişirilir.
- 57:53Ekmek ve Sağlık İlişkisi
- Mayasız ekmekler binlerce yıldan beri halkımızın tüketimi olan yufka ekmeklerdir ancak sağlık açısından sakıncalıdır.
- Mayasız hamurlar kullanıldığı için Türkiye'de ilk çinko eksikliği tespit edilmiştir.
- Diyabet, çok hızlı emilen şekerin kan şekeri yükseltmesiyle oluşur ve vücudun her tarafını yıpratır.
- 1:03:15Gluten Toleransı
- Çölyak hastalığı, gluten proteinine karşı oluşan bir hastalık olup binde bir veya yüzde bir oranında görülür.
- Gluten enteralansı, glutenin yeterince sindirilmeden kana geçtiği durumdur.
- Bu durum alerjik belirtiler, baş ağrısı, halsizlik ve iç bağırsak problemlerine bağlı olmayan sorunlara neden olabilir.
- 1:04:18Doktor Esen Akbe'nin Tanıtımı
- Program, göz hastalıkları uzmanı Doçent Doktor Esen Akbe'yi davet ediyor.
- Doktor Akbe, göz doktoru olarak kornea hastalıkları ve katarakt konusunda uzmanlık sahibi.
- Johns Hopkins Hastanesi'nde öğretim üyesi olarak çalışmakta ve yeni profesör unvanını almış.
- 1:06:01Göz Hastalıkları Hakkında Bilgiler
- Kornea ve katarakt hastalıkları, yaşa bağlı makula dejeneresansı veya glokomdan farklı olarak hem bebekleri, genç kişileri hem de yaşlıları etkileyen önemli hastalıklardır.
- Gözün en ön kısmı olan kornea saydamlığını kaybettiğinde görme bozulur ve hastalar perde inmiş gibi hisseder.
- Gözdeki lens, ışıkları retina üzerine uzaklaştırır ve retina, fotoğraf makinesinin filmi gibi görüntüyü ters olarak yansıtması gerekir.
- 1:09:01Kornea ve Göz Sağlığı
- Kornea problemleri yaş faktörü ve kullanılan ilaçlar gibi çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir.
- Asya ülkelerinde pirincin kabuklu kısmının çıkarılması sonucu vitamin A eksikliği görülür ve bu, kornea körlüğünün en önemli sebeplerinden biridir.
- Retina ve kornea için vitamin A çok önemlidir ve ekmeğe eklenmesi önerilmektedir.
- 1:10:50Katarakt ve Beslenme
- Havuçta bulunan karoten (vitamin A) retina ve kornea için önemlidir ve lifli sebzelerde ve hayvan proteinlerinde de bulunur.
- Katarakt hem çocuklarda hem de yaşlılarda görülebilir, yaşlılarda daha sık olsa da gençlerde de görülebilir.
- 1:11:22Çocuklarda Katarakt ve Göz Sağlığı
- Çocuklarda katarakt daha az sıklıkla görülür, genellikle sendromlardan veya glokomdan dolayı doğabilir.
- Glokom göz içi basıncı (göz tansiyonu) yükseldiğinde kornea veya lens kesafetlenebilir.
- Kesifleşme durumunda medikal tedavi olmaz, ameliyat gereklidir.
- 1:12:19Çocuklarda Göz Sağlığı Kontrolleri
- Bebekler doğar doğmaz göz muayenesi yapılmalı, beyazlık olan bebekler acil göz doktoruna götürülmelidir.
- Göz oluşumu doğumdan sonraki ilk üç ayda hızlı ilerler ve üç yaşına kadar tamamlanır.
- Anne karnında bazı göz eksiklikleri tespit edilebilir ancak düzeltmesi imkansız olan bir durumdur.
- 1:14:07Çocuklarda Göz Sağlığı Önemi
- Çocuklarda kornea sorunları genellikle tek gözlü olur, katarakt ise iki gözlü olabilir.
- Çocuklar görüp göremediğini pek bilemezler, bu nedenle rutin muayeneler çok önemlidir.
- Okula başlamadan önce bir göz muayenesi yapılması gerekir, aksi takdirde çocuklar tahtayı göremeyebilir ve başarısız olarak adlandırılabilir.
- 1:17:38Lazer Göz Ameliyatı Riskleri
- Her ameliyatın bir riski vardır, risksiz bir cerrahi yoktur.
- 1994-1995 yıllarında Excelmer lazer ameliyatı yapıldığında riskler bilinmiyordu, daha sonra uzun dönemli etkiler ortaya çıktı.
- Lazer ameliyatından sonra kornea sorunları yaşayan hastalarda cerrahi olarak kornea nakli yapılabilir.
- 1:21:45Yapay Kornea Teknolojisi
- Normalde kadavradan alınan kornealar yerine yapay kornea üretimi yapılabilmektedir.
- Yapay kornea teknolojisi dünyada büyük ses getiren bir olaydır.
- Yapay kornea teknolojisi, kadavradan alınan kornealardan farklı olarak tamamen yapay olarak üretilmektedir.
- 1:22:37Yapay Kornea Teknolojisi
- Yapay kornea konusunda ilerleme kaydedildi, ancak donör korneası hala daha başarılı bir ameliyat olmakta.
- Bazı hastalıklarda donör korneasının başarı şansı çok düşük olduğunda yapay kornea daha iyi bir çözüm sunuyor.
- Yapay kornea ameliyatının riskleri arasında göz içi basıncının artması (glokom) bulunmaktadır.
- 1:23:26Yapay Kornea Ameliyatı Süreci
- Ameliyat sırasında önce göz içi basıncını düşüren bir cihaz yerleştiriliyor.
- İki farklı yapay kornea türü bulunmaktadır: Alfa Cor ve Boston Kerato Protezi.
- Mikrocerrahi teknikleri kullanılarak çok küçük deliklerden ameliyat yapılmakta ve mikroskopla izlenmektedir.
- 1:24:52Katarakt Hakkında Bilgiler
- Katarakt herkes için kaçınılmaz bir durum olup, bazıları erken yaşlarda, bazıları ise ileriki yaşlarda yaşayabilir.
- Türkiye gibi ekvatora yakın ülkelerde ultraviyole ışığından korunmak ve güneş gözlüğü takmak önemlidir.
- Sigara içmemek, sağlıklı beslenmek ve antioksidan açısından zengin sebze-meyve tüketmek katarakt riskini azaltır.
- 1:26:41Çocuklarda Katarakt
- Doğuşta katarakt olan çocuklar genellikle genetik sebeplerden etkilenebilmektedir.
- Ailede katarakt veya göz hastalığı olan varsa, genetik araştırmalar yapılabilir ve riskler belirlenebilir.
- Anne karnında geçirdiği viral hastalıklar nedeniyle hamilelik esnasında çocuklarda katarakt oluşabilir.
- 1:28:02Göz Kuruluğu ve Geçici Bulanık Görme
- Göz kuruluğu hassasiyet, ışığa duyarlılık, gözde bir şey varmış hissi, yanma ve kaşınma gibi belirtilerle görülür.
- Göz kuruluğu altında yatan romatolojik hastalıklar veya hormonal durumlar olabilir, bu nedenle doktora gitmek önemlidir.
- Geçici bulanık görme, kornea hadiseleri, fix annotail distrophy veya kuru göz gibi durumlarla ilişkilidir.
- 1:30:20Doğuştan Katarakt ve Genetik Tedavi
- Doğuştan katarakt olan çocuklarda katarakt çıkarılıp göz içi lens yerleştirilir, ancak görme becerisi beynin öğrenmesi gereken bir süreçtir.
- Dünyada fix endotel distrofi gibi genetik hastalıkların genetik çalışmalar yapılmaktadır.
- Genetiği bilinen hastalıkların tedavisi yerine, genetik risk taşıyan bebeklerin doğumdan önce tespit edilmesi ve ayrılması tercih edilmektedir.