Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Profesör Doktor Yusuf Kalko ile yapılan bir röportaj formatındadır. Doktor, 17 kilo vererek şeker hastalığını yenen ve sağlıklı yaşam tarzı benimseyen biri olarak deneyimlerini paylaşmaktadır.
- Video, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, sigara içiciliği ve alkol tüketimi gibi sağlık sorunlarının yaşam tarzından kaynaklandığını vurgulayarak başlamakta, ardından inme hastalığı, felç risk faktörleri, şah damarı ameliyatları ve hibrit yöntemler hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca kalp krizi belirtileri, özellikle kadınlarda görülen sessiz kalp krizi ve kalp sağlığı için önemli uyarılar da paylaşılmaktadır.
- Videoda damar sağlığı için spor yapmanın, hayvansal gıdalardan uzak durmanın, rafine karbonhidratlardan kaçınmanın ve bol lifli gıdalarla beslenmenin önemi anlatılmaktadır. Ayrıca nitrik oksit seviyesini yükseltmek için kırmızı pancar, roka, tere, marul, ıspanak gibi besinlerin faydaları ve et tüketiminin zararları hakkında bilgiler verilmektedir. Video, hastaların ve ailelerinin kalp ve beyin sağlığı konusunda bilinçli olmaları gerektiğini vurgulayarak sona ermektedir.
- Sağlık Sorunları ve Hibrit Yöntem
- Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, sigara içiciliği ve alkol tüketimi gibi sağlık sorunları kader değil, yaşam tarzından kaynaklanmaktadır.
- Hibrit yöntemle düzelmez denilen hastalar da iyileşebilmektedir.
- Yedi yaşında kız çocukları adet görüyor ve onbir-oniki yaşında erkek çocuklarda meme gelişimi gibi anormal durumlar yaşanabilmektedir.
- 01:32Sağlık Sorunlarının Çözümü
- Damar sağlığı için spor yapmak, hayvansal gıdalardan, rafine karbonhidratlardan ve tatlılardan uzak durmak önemlidir.
- Beslenme metabolizmasının yüzde altmışının kompleks karbonhidratlardan oluşması önerilmektedir.
- Kompleks karbonhidratlar (bakliyatlar, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek) hem lifli hem kolesterolü düşürür hem de bol proteinlidir.
- 02:34Tam Tahıl ve Beslenme
- Beyaz buğday ve beyaz un, buğdayın kepeğinin ve nüvesinin ayrılmış olduğu, glisemik indeksi yüksek ve katkı maddesi içeren ürünlerdir.
- Tam tahıl buğday, liflerden, minerallerden ve vitaminlerden dolayı kalp sağlığına faydalıdır.
- Şeker hastaları için buğday ve tahıl tüketimi önerilmemektedir.
- 04:19Nitrik Oksit ve Damar Sağlığı
- Nitrik oksit, damarların endotel yapısından sentezlenen, damar akışkanlığını sağlayan, tansiyonu düşüren, koroner arter hastalığı riskini azaltan ve pıhtılaşmayı engelleyen önemli bir madde olup, sporcularda performansı arttıran ve viral enfeksiyonları önleyen bir gazdır.
- Hareketsizlik, obezite, şeker, sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklar nitrik oksit sentezini azaltır.
- Nitratlar (kırmızı pancar, roka, tere, marul, ıspanak) ve hindi, fasulye, mercimek, nohut, fıstık, kabak çekirdeği gibi besinler nitrik oksit seviyesini artırır.
- 07:00Et Tüketimi ve Sağlık
- Bilimsel yayınlar etin yükselttiği kolesterolün damarı tıkayan kolesterol olmadığını belirtmektedir.
- Fazla et tüketimi bağırsağında bakteriler tarafından trimetilamin oksit (TMA) adlı bir madde ortaya çıkarır, bu madde damarları tıkayan ve kanserojen olan bir madde olup, kalın bağırsağında, yemek boruda ve midende kanser yapabilir.
- Günümüzde organik olmayan, hormonlu ve antibiyotiklü yiyecekler tüketimi, yedi yaşında kız çocuklarının adet görmesi ve onbir-oniki yaşında erkek çocuklarda meme gelişimi gibi sorunlara yol açmaktadır.
- 09:27Sağlıklı Beslenme Önerileri
- Hayvansal gıdaları minimuma indirerek, ev yoğurdu ve kompleks karbonhidratlar (badem, ceviz, çiğ fındık, mor yapraklı yaban mersin) tüketmek önemlidir.
- Günde 3-4 bardak su içmek, limon, tarçın ve karanfil içeren özel bir su karışımı tercih etmek faydalıdır.
- Ev yapımı yoğurttan yapılan yemeklerde ayran içmek, haftada bir gün kuru fasulye, nohut veya yeşil mercimekli salata tüketmek önerilir.
- 10:47Beslenme Önerileri (Devam)
- Salatalık, nitrik oksi artıran nitratlar içerdiği için vücutu diriltir ve inflamasyonla savaşan hücrelerin artmasına yardımcı olur.
- Haftada bir gün brokoli ve şeker hastası olanlar için haftada bir veya iki gün nar tüketmek faydalıdır.
- Ev turşusu veya güvendiğiniz yerden alınan turşu, her gün 1-3 tane tüketilebilir.
- 12:03İnme Hastalığı Hakkında Bilgiler
- İnme, pıhtının beyne atması sonucu oluşan bir durumdur ve %80'i pıhtının, %20'si kanama, tümör veya kalp ritim sorunlarından kaynaklanır.
- Türkiye'de inme, inme ata veya inme tanısıyla polikliniklere başvuran kişi sayısı 10 yıl önce 150 bin iken şu anda 200 binin üzerinde.
- Palyatif bakımlar, yoğun bakıma yatan hastaların neredeyse üçte birinin inme hastaları olduğu için icat edilmiştir.
- 14:04İnme Belirtileri ve Önleme
- İnme, yaşlı bir adamın gözüne siyah perde iner gibi hissetmesi, baş dönmesi veya kolu düşmesi gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
- Geçici iskemik ataklar (TIAT) sonrası bir gün gece birden konuşma zorluğu, ağzı çarpılması gibi belirtiler görülebilir.
- 50-60 yaşındaki kişilerin check-up programlarına şah damarı ultrasonu ilave edilmesi önerilmektedir.
- 16:16İnme Tedavisi ve Önemi
- Poliklinikte MR ve tomografi yapıldığında beyinde hasar görülmediği için hasta evine gönderilebilir, ancak ertesi gün felç olarak geri dönebilir.
- Beyinde bataklık (pıhtı) varken, doktorlar genellikle beyne bakarak "her şey normal" diyerek hastayı evine gönderirler.
- Şah damarı ultrasonu ile bataklık tespit edilirse, bu bataklık söndürülmelidir.
- 17:15İnme Risk Faktörleri ve Tedavi Süreci
- İnme riski, kişinin risk faktörlerine ve planın durumuna göre yılda bir kere veya iki-üç yılda bir kontrol edilmelidir.
- Şeker hastalığı, sigara içme, alkol kullanımı, yüksek kolesterol, hareketsiz yaşam, obezite ve kontrolsüz tansiyon gibi risk faktörleri olan kişiler her yıl kontrol etmelidir.
- İnme üç safhaya ayrılır: Akus safha (ilk 24 saat), Supakus safha (ilk 2 ay) ve Kronik safha (2 aydan sonra).
- 18:00İnme Tedavisi ve Acil Müdahale
- Türkiye'de başarıyla işlem gören inme merkezleri bulunmaktadır ve 112'ye başvurulduğunda en yakın inme merkezine yönlendirilir.
- İnme merkezlerinde 24 saat nörolog ve açık anjiyo laboratuvarı bulunur, hastalar hemen anjiyoya alınır ve pıhtı varsa müdahale edilir.
- İnme sonrası 6 saat içinde anjiyo yapılması gerekir, aksi takdirde hasta yatalak alınır ve tedavi edilemez hale gelebilir.
- 20:53Gençlerde İnme Sebepleri
- Gençlerde inme sebepleri arasında şah damarındaki plak veya darlık, damar iltihap hastalıkları ve pıhtılaşma ile ilgili bozukluklar bulunmaktadır.
- Pandemi vücuttaki inflamasyonu artırırken, pıhtılaşmaya eğilimi olan ve genetik eksiklikleri olan gençleri etkilemiştir.
- Pıhtılaşma bozukluğunu önceden test etmek için ailede erken yaşta akciğer embolisi, sebepsiz ölüm veya gebelikte kayıp gibi durumlar sorgulanmalıdır.
- 22:36Boyun Kütletme Tehlikeleri
- Boyun kütletme hareketleri amatör ruhlu kişiler tarafından, özellikle berberler ve sosyal medyada paylaşılan fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır.
- Tecrübesiz fizyoterapistler veya hastanın boynunda ciddi fıtık, şah damarında plak veya ani kontrolsüz tansiyon gibi durumlar varsa kütletme hareketleri tehlikelidir.
- Kütletme hareketleri omurga yırtılmasına (diseksiyon) neden olabilir ve bu hareketler sadece fizyoterapist veya fizik tedavi uzmanı tarafından yapılmalıdır.
- 25:43İnme Tedavisi ve Hibrit Yöntem
- Akut safhayı geçmiş ve şah damarı tam tıkanmış hastalar kaderine terk edilmemelidir.
- Hibrit yöntemle damarlar açılabilmektedir.
- Ameliyat öncesi felç geçiren bir hasta, ameliyat sonrası pıhtı çıkınca sol kolu ve sol bacağını rahatça oynatabilmektedir.
- 27:12İnme Tedavisi ve Hasta Duyguları
- Bir hastanın kızı, babasının inme geçirmesi sonrası ailenin yaşadığı dramı anlatarak, hastanın iyileşmesinin ailenin hayatını nasıl etkilediğini vurgulamıştır.
- İnme geçiren hastaların aileleri, hastanın iyileşmesi için büyük risk almış ve bu süreçte kendilerini kaybetmişlerdir.
- İnme geçiren hastaların aileleri, hastanın iyileşmesi için büyük risk almış ve bu süreçte kendilerini kaybetmişlerdir.
- 28:55İnme Tedavisinde Hibrit Yöntem
- Hibrit yöntemle inme geçiren hastaların iyileşmesi mümkündür, ancak her hasta mükemmel olmaz.
- Beyni besleyen dört damar vardır: iki şah damarı ve iki koldan enseden giden damar, bu damarlar beyin içerisinde bir kavşakla birleşir.
- Bazı insanlarda bu kavşak iyi gelişmemiş olduğundan, bir taraf tıkandığında felç olur ve diğer taraf devreye girer.
- 29:33İnme Tedavisinde Tansiyon Yönetimi
- İnme geçiren hastalarda tansiyon yönetimi önemlidir; tansiyon 15-16'ın altına inmemeli, aksi takdirde tekrar felç olabilir.
- Yüksek tansiyon beyin kanaması, kalp yetmezliği ve böbrek yetmezliği gibi sorunlara neden olurken, düşük tansiyon inme yapabilir.
- Şah damarı yüzde yüz tıkalıysa, damar açarak dengeyi sağlayarak hemodinamik stabilite sağlanır.
- 30:29İnme Tedavisinde Penumbra ve Hibrit Yöntem
- Beyin içerisinde penumbra adı verilen canlı doku varsa, hasta gerçekten fayda görür.
- Hibrit yöntem, lokal anestezi ile yapılan şah damarı ameliyatlarıdır.
- Şah damarı ameliyatlarında damar sertliği oluşur ve bu durum şeker hastalığı, yüksek kolesterol, sigara içiciliği, alkol tüketimi, hareketsiz yaşantı, obezite, trans yağlar ve hazır işlenmiş gıdalar gibi faktörlerle ilişkilidir.
- 32:12İnme Belirtileri ve Tedavisi
- İnme geçiren hastaların tansiyonları genellikle yüksek olur çünkü kan beyne gitmek zorunda kalır.
- Damar sertliği nedeniyle damardan çıkan parçalar beyne taşınabilir ve bu durum ataklar olarak görülebilir.
- İnme kader değildir ve inme geçiren hastaların ilk altı saatte inme merkezine götürülmesi önemlidir.
- 33:39Kalp Krizi Belirtileri
- Kalp krizi vücudun beklenmedik noktalarından işaret verebilir; soğuk terleme, hıçkırık, sıcak basmalar, çabuk yorulma ve nefes darlığı gibi belirtiler olabilir.
- Menopoz döneminde sessiz kalp krizi olabilir, özellikle şeker hastalarında ve bayanlarda görülür.
- Kalp krizi en çok göğüs ağrısı ile başlar ve bu ağrı koluma, çeneye veya dişlere yayılabilir.
- 35:43Kalp Sağlığı İçin Öneriler
- Ailesinde 50 yaşından önce kalp krizi, stent, bypass, ani ölüm veya inme varsa, şeker veya yüksek tansiyon hikayesi olanlar 30 yaşından önce bir kez dahi olsa kalp muayenesi olmalıdır.
- Anamnez almak (hastadan hikaye almak) çok önemlidir.