Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir felsefe dersi formatında olup, konuşmacı ve İlber adlı bir kişi arasında geçen diyaloglarla Yunan felsefesinin önemli düşünürlerini anlatmaktadır.
- Video, Platon'un hocası Sokrat'ın hayatı ve felsefi düşünceleriyle başlayıp, Platon'un idea kuramı ve felsefesindeki rolüne geçmektedir. Ardından Aristoteles'in Platon'a karşı çıkışı, kendi felsefi yaklaşımı, Asos'taki yaşamı, Hermias'ın idamı ve Midilli'ye taşınması anlatılmaktadır. Son bölümde ise Aristoteles'in Atina'ya dönüşü ve kendi okulunu kurması (Lise) hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca Platon'un Parmenides'ten etkilendiği, değişimden korktuğu, "idea" kavramını icat ettiği, dünyanın içi teorisi ve Tartaros fikri gibi konular ele alınmaktadır. Aristoteles'in meteoroloji, zooloji ve kimya konularındaki çalışmaları da videoda yer almaktadır.
- Sokrat ve Platon Hakkında
- Platon'un hala tartışılması gereken bir adam olması, Sokrat'ı anlamak için gerekli bir konudur çünkü Sokrat Platon'un hocasıdır.
- Sokrat hakkında bildiğimiz tek kesin şey 399 yılında öldüğüdür, kendisi hiçbir şey yazmamış, sadece konuşmuştur.
- Sokrat hakkında bilgi edinmek için iki kaynak vardır: Platon'un diyalogları ve Sokrat'ın talebesi Ksenophanes'in anıları.
- 01:55Sokrat'ın Felsefi Yaklaşımı
- Sokrat, Aristagoras'ın kainatın kuruluşunda bir zeka olduğunu söylemesine rağmen, insanların ahlaki sorunlarla uğraşmaları gerektiğini, tabiat bilimleriyle uğraşmanın günahtır diye düşünmüştür.
- Sokrat'ın bu düşünceleri doğudan empoze edilmiş, Zerdüştçülerden gelen fikirlerdir.
- Sokrat, iyi insan olmanın ölümsüz bir ruhla ilgili olduğunu ve bu ruhun daha önceki hayatlarda geometri gibi bilgileri öğrenmiş olduğunu iddia etmiştir.
- 04:54Platon'un Sokrat'tan Etkilenmesi
- Platon, Sokrat'ın "Manyetike Teşne" (ebelik tekniği) adlı yaklaşımından etkilenmiştir.
- Platon, Parmenides'ten de etkilenmiştir ve değişimden korkmuştur.
- Platon, aristokrat bir düşünür olarak Atina demokrasisinden nefret etmiştir ve Peloponez Savaşları'nda Atina'nın kaybetmesinin demokrasi yüzünden olduğunu düşünmüştür.
- 06:29Platon'un Idea Kavramı
- Platon, hiçbir şeyin değişmemesi için "idea" kavramını icat etmiştir.
- Idea kavramı, Tanrı'nın kafasında bir insanlık kavramı olduğunu ve bizim bunun kötü kopyalarımız olduğumuzu ima eder.
- Platon'un mağara benzetmesi, insanların sadece gölgeleri gördüğünü, kendilerini göremediğini ve bu gölgelerin idea'lar gibi olduğunu gösterir.
- 08:01Universal Sorunu
- Idea kavramı, ortaçağda nominalistler ve realistler arasında "tek tek nesnelerle mi yoksa nesne sınıflarıyla mı uğraşmak gerekir" sorusunu ortaya çıkarmıştır.
- Platon'a göre kedi ve insan universaldir, Fatih ve İlber ise bireylerdir.
- Universal sorunu aslında bir hipotezdir; kediye belirli özellikler atfedilir ve bu kafamızda yarattığımız bir sınıftır.
- 09:35Platon ve Aristoteles'in Felsefi Yaklaşımları
- Sokrat'la birlikte din Yunan düşüncesinin içine empoze edilirken, Platon'un öğrencileri arasında buna ilk baş kaldıranlardan biri Aristoteles'tir.
- Aristoteles, gördüğümüz alemin dışında bir alem olduğunu ve ahlak kuralları, ırklar, zıtlar gibi konuların bu alemde olduğunu savunur.
- Aristoteles'in de Platon'dan gelen "the immovable mover" (hareketsiz hareket eden) tanrı fikri vardır.
- 11:07Platon'un Dünyanın İç Teorisi
- Platon, tabiat bilimlerinden uzak durmasına rağmen, dünyanın içi teorisini ve Fedon diyaloğundan gelen "Tartaros" (Yunanların cehenneminden alınan bir boru) fikrini geliştirmiştir.
- Tartaros'un içinde su ve ateş olduğu, volkanların bu kanallardan gelen su ve ateşle oluştuğu düşünülmektedir.
- Platon'a göre dünyada sis, hava ve eter bulunur; eter'in kainatı oluşturan bir madde olduğu düşünülürken, Albert Einstein'in ilk defa eterin olmadığını ispat etmiştir.
- 12:34Platon'un Yunan Bilimine Etkisi
- Platon, Yunanlıları gözlemden alıp hayali bir dünyaya götürerek, bu hayali dünyada mistik fikirlerin öne geçmesine neden olmuştur.
- Nietzsche, Yunan düşüncesinin zirvesinin Sokrat öncesi olduğunu, özellikle İonia felsefesinin (Heraklitos gibi) felsefe diye ayırdığını belirtmiştir.
- Platon'un eserleri toplu olarak nakledilirken, Aristoteles'in kitapları yoktur; sadece notları vardır ve her şey nakitle yapılır.
- 14:34Aristoteles'in Hayatı ve Eğitim Süreci
- Aristoteles, Makedon olup Stagira (Selanik yakınlarında) doğmuştur ve İskender ölür ölmez Atina'yı terk etmiştir.
- Aristoteles, önce dayısının yanına Atarneus'a (Dikili'nin yakınları) gider ve burada bilim ve düşünce lezzetini almıştır.
- Babası Makedon kralı Filipin ikinci (Büyük İskender'in babası) doktorudur ve Aristoteles, babasından da birçok şey görmüştür.
- 17:29Aristoteles'in Eğitim ve Akademik Kariyeri
- Aristoteles, Atarneus'tan sonra hayvan kesmeyi öğrenir ve insan kesmek için Eroplus (Kadıköy) ve Mısır'a gitmesi gerekir.
- Mısır'da rahiplerle temas ederek mumya için vücudun iç aksamını öğrenir ve insan vücudu teoriyle ve benzetmeyle anlaşılmaz çünkü en karmaşık olanıdır.
- Aristoteles, Atina'ya gider ve yirmi yıl Akademi'nin üyesi olur, Platon'un yanında yetişir.
- 18:35Aristoteles'in Akademi'den Ayrılışı ve Asos'taki Çalışmaları
- Platon öldüğünde, yeğeni Akademi'nin başına getirilir ve Aristoteles ile arkadaşları Akademi'yi terk ederler.
- Hermias, Atarneus ve Assos tiranı olur ve arkadaşlarına Asos'ta bir yer verir, Aristoteles de Asos'a gider.
- Aristoteles, Asos'ta bir felsefe okulu oluşturur ve Gayzer'in iddiasına göre Meteorologicon kitabının ilk üç kitabını ve Zooloji kitaplarının ilk kitaplarını burada yazmaya başlar.
- 20:12Hermias'ın Sonu ve Aristoteles'in Yolculuğu
- Hermias, Asos'ta yaşarken bir Yunanlı hain tarafından Perslere teslim ediliyor ve idama götürülüyor.
- Hermias, idama götürülürken Aristoteles'e mektup yazarak "hayatım boyu bir filozofa yakışmayacak hiçbir iş yapmamaya gayret ettim" diyerek kendini savunuyor.
- Hermias'ın üvey kızı veya yeğeni Aristoteles'in hanımı oluyor ve Aristoteles, Hermias'ın gürültüye gittiği için Midilli'ye daha emin bir yer aramaya karar veriyor.
- 21:32Aristoteles'in Kitapları ve Yolculuğu
- Aristoteles, Midilli'de zooloji ile ilgili kitaplarını yazıyor ve Midilli'de enteresan fosiller bulunuyor.
- Platon'un ölümüne kadar (MÖ 347) herkes Akademi'de, Platon öldükten sonra Aristoteles ve arkadaşları Asos'a geçiyor.
- Aristoteles, Asos'ta "Dekoelo" (gökler hakkında), "Generatione Ekorucioi" (oluşum ve tahrip) ve meteorolojinin ilk üç kitabını yazıyor.
- 23:09Aristoteles'in Son Yılları
- Aristoteles, Midilli'den sonra Makedonya'ya gidiyor ve orada zoolojik kitaplarını yazıyor.
- 355'ten itibaren tekrar Atina'ya geliyor ve kendi okulunu kuruyor, bu okulun adı "Lit Seo" (lise) olup, lise adının geldiği yer.
- Aristoteles'in Atina'daki büyük işi ve sonra kaçması hakkında daha fazla bilgi verilecek.