Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, yazar Uğur Mumcu'nun "Serbest Konu" programında yaptığı bir konuşmayı içermektedir. Konuşmacı, Türkiye Cumhuriyeti'nin hukuk devrimi ve laiklik sürecini anlatmaktadır.
- Konuşma, Türkiye'nin Batılı yasaları nasıl benimsediğini, köy enstitüleri ve imam hatip okulları arasındaki farkı ve Türkiye'de laiklik anlayışının gelişimini ele almaktadır. Konuşmacı, Mustafa Kemal ve düşün arkadaşlarının laiklik yolunu seçmesinin önemini vurgularken, din sömürüsünü kullanan iktidarların sonunda seçimlerde yenilgiye uğradığını belirtmektedir. Ayrıca, köy enstitüleri ve Kuvayi Milliye'nin Türkiye'de en güçlü sivil örgütlenme modelleri olduğunu savunmaktadır.
- 00:20Türkiye'nin Hukuk Devrimi
- Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devrimi gerçekleştirmiş, bu devrim batılı yasaların Türkiye'ye resepsiyon yoluyla getirilmesi anlamına gelmektedir.
- Türkiye'de İtalya'dan ceza yasası, Fransa'dan idare hukuku ilkeleri, İsviçre'den medeni hukuk, Almanya'dan ceza yargılaması hukuku alınmıştır.
- Türk vatandaşı, İsviçre medeni kanunu, İtalyan ceza yasası, Alman ceza muhakeme usulü yasası ve Fransız idare hukuku ile yönetilen, İslam hukukuna göre gömülen kişidir.
- 01:39Laiklik Süreci
- O dönemde yasaların alınması zorunluydu çünkü toplum batılı laik sistem ve şer'i hukuk arasında bir yol ayrımı yaşıyordu.
- Mustafa Kemal ve düşün arkadaşları batılı ve laik sistemi benimsediler.
- 1928'de anayasadan devletin İslamcı devlet olduğunu belirten maddesi kaldırıldı, 1930'da okullardan din dersleri, 1939'da köy okullarından din dersleri kaldırıldı.
- 03:12Köy Enstitüleri
- Köy enstitüleri 1940'lı yılların başında çıktı, ortalarına ve sonlarına doğru kapatıldı.
- Türkiye 1940'lı yıllarda da bir yol ayrımındaydı; nasyonel sosyalist rejimlerle, marksist rejimler ve burjuva demokrasileri arasında sıcak savaş yaşanmaktaydı.
- İsmet İnönü Türkiye'nin bu savaşa katılmama siyaseti gütmekteydi ve iki tarafın gelişiminde dengeli bir politika izliyordu.
- 04:21Köy Enstitüleri'nin Kuruluşu ve Amacı
- Köy enstitüleri fikri Tonguç Baban'ın çalışmalarıyla ve ideolojisiyle ortaya çıkmıştır.
- Saffet Arıkan'ın bakanlığı döneminde genel müdürlüğe getirilen Hakkı Tonguç, daha sonra Hasan Ali Yücel ile birlikte çalıştı.
- Köy enstitüleri üretim içinde eğitim, eğitim içinde üretim ilkesini benimsemiş ve köy çocuklarını Atatürk devrimlerinin ve Kemalizmin toplumsal yapısını kurmakla görevlendirmişlerdi.
- 05:09Din Sömürüsü ve Seçimler
- Hangi iktidar din sömürüsüne dayanmışsa mutlaka yıkılmıştır; CHP 1949'da din derslerini kabul etti ve yıkıldı, Demokrat Parti 1957'de Saidi Nursi'nin cübbesini bayrak yaptı ve yıkıldı.
- Süleyman Demirel 1960'ların ortasında Nurcuların, tarikatların sakallarını okşadı ve yıkıldı, Haç seferleri düzenleyen ANAP %20'ye indi.
- Halk din sömürüsünü affetmiyor ve seçim sandığında her zaman yenilgiye uğratan bir faktördür.
- 06:48Eğitim Sistemindeki Değişim
- Köy enstitüleri yerine köy çocukları imam hatip okullarına gidiyorlar.
- 1983 rakamlarına göre Diyanet İşleri Başkanlığı'nda 46 bin personel var, bunların 23 bin'i ilkokul mezunu.
- İmam hatip mezunları hukuk fakültelerine gidip yargıç ve savcı oluyor, siyasal bilgiler fakültesine gidip kaymakam oluyorlar.
- 08:34Türkiye'de Güçlü Örgütler
- Türkiye'de bugüne kadar sonuç almış en güçlü örgüt Kuvayi Milliye örgütüdür.
- Kuvayi Milliye toplumun en önemli sivil örgütlenme modelidir, ikincisi 1940'lı yıllara rastlayan köy enstitüleridir.
- İdeolojide Kuvayi Milliye tam bağımsızlık ilkesi, eğitimde köy enstitüleri iki hedeftir.