Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, tahtaya yazarak konuları somutlaştırmaktadır.
- Video, şiir ve gelenek konusuyla başlayıp, Türk şiirindeki üç temel şiir geleneğini (halk şiiri, divan şiiri ve modern şiir) detaylı olarak incelemektedir. Ardından şiir yorumlama teknikleri, şiir-şair ilişkisi ve manzume kavramı ele alınmaktadır. Son bölümde ise mensur eserler, manzum eserler ve manzum hikaye arasındaki farklar örneklerle açıklanmaktadır.
- Ders boyunca şiirin yorumlanabilmesi için dikkate alınması gereken yapısal özellikler, dil, üslup, tema, dönemin zihniyeti ve şairin zihniyeti gibi faktörler vurgulanmaktadır. Ayrıca edebi ürünlerin sınıflandırılmasının şekle değil içeriğe dayandığı ve şiirin coşku ve heyecana dayalı, manzumenin ise olaya dayalı olduğu belirtilmektedir.
- 00:18Gelenek Kavramı
- Her insan atalarından aldığı kültür birikimini kendi çağının bilgi ve zevk anlayışıyla zenginleştirerek işler ve sonraki kuşaklara aktarır.
- Gelenek, geçmişten alınan kültür birikiminin çağın bilgi birikimiyle zenginleştirilerek işlenip geleceğe aktarılmasıdır.
- Gelenek oluşturmada ve kültürü kuşaktan kuşağa aktarmada dilin çok önemli bir rolü vardır.
- 02:40Şiirin Gelenekleri
- Şiir de kendi içinde bir geleneği vardır; bir şair kendisinden önceki şiir birikimlerinden yararlanarak çağının edebi anlayışıyla harmanlayıp sonraki kuşaklara aktarır.
- Şiirde geçmişten alınan şiir anlayışı ve birikimlere içinde bulunduğumuz dönemin şiir anlayışı ve zevki katılarak şiir kültürü işlenir ve zenginleştirilir.
- Şiirde farklı anlatım tarzları (dörtlükler, beyitler, ölçsüz bentler) geçmişteki şiir birikimlerini oluşturur.
- 05:10Türk Şiirinin Temel Gelenekleri
- Şiir ile geleneğin ilişkisi edebiyatın ortaya çıktığı dönem kadar eskidir çünkü şiir en eski edebi türlerden biridir.
- Türk şiirinin üç temel şiir geleneği vardır: halk şiiri geleneği, divan şiiri geleneği ve modern şiir geleneği.
- Bu şiir gelenekleri zamandan ve dönemden bağımsızdır, birer tarzı yansıtır ve her biri kendine göre bir ölçü anlayışı, dil bakış açısı ve etkilenmesi vardır.
- 09:41Şiir Geleneklerinin Özellikleri
- Halk şiiri geleneğinde nazım birimi dörtlüktür, hece ölçüsü kullanılır, sade bir dil tercih edilir ve halkı ilgilendiren konular işlenir.
- Divan şiiri geleneğinde nazım birimi beyittir (ikilik), aruz ölçüsü kullanılır, süslü bir dil tercih edilir ve bireysel konular işlenir.
- Modern şiir geleneğinde nazım birimi ölçsüz bentlerdir, serbest ölçü kullanılır, sade bir dil tercih edilir ve her konu şiire konu olabilir.
- 17:31Şiir Gelenekleri
- Halk şiir geleneğinde dörtlükler, hece ölçüsü, sade dil ve toplumsal konular işlenir.
- Divan şiir geleneğinde aruz ölçüsü, süslü dil ve soyut konular işlenir.
- Modern şiir geleneğinde serbest ölçü, sade dil ve günlük hayattaki küçük konular işlenir.
- 22:46Şiirin Yorumlanması
- Yorum, bir yazının veya sözün anlaşılması güç kısımlarını açıklığa kavuşturma işidir.
- Şiir, doğal gerçekliği dönüştürerek şairin kendi damgasını vurduğu ve sözcüklerin yan ve mecaz anlamlarından yararlanan bir edebi türdür.
- Şiirde şair söylemek istediği her şeyi açıkça söylemez ve okuyucunun tamamlaması için boşluklar bırakır.
- 25:04Şiirin Anlamının Tespiti
- Bir şiirin anlamının iyi tespit edilmesi için şiirin yapısal özelliklerini, dilini ve üslubunu, temasını, yazıldığı dönemin zihniyetini ve şairin zihniyetini bilmek gerekir.
- Şiirde okuyucunun dolduracağı boşluklar olduğundan, her okuyucu kendi deneyimine göre farklı anlamlar çıkarabilir.
- Şiirde çok anlamlılık vardır ancak bu anlamlar birbirine yakın, belli bir merkezde toplanan ve şairin anlatmak istediği çerçevede kalan anlamlardır.
- 32:07Şiir Yorumlama
- Şiir yorumlamak için önce şiiri iyi anlamlandırmak gerekir.
- Şiirde yorumlanması gereken noktalar: "Mevsim" sözcüğünün gelip geçmeyi, "bulut"un yaş, "çiğ"in beyaz yağış türünü sembolize etmesi.
- Şiirin temel anlamı ortak olsa da, kişisel deneyimler ve bakış açıları nedeniyle farklı yorumlar yapılabilir.
- 35:57Mehmet Akif Ersoy'un Şiiri
- Mehmet Akif Ersoy'un Çanakkale şehitlerine yazdığı şiirde "hilal" bayrağın, "güneş" ise bağımsızlığı koruyan askerleri temsil eder.
- "Tertemiz alnından uzanmış yatıyor" ifadesi şehitlerin temizliğine ve yüceliğine övgü yapar.
- Şiirde "yatıyor" sözcüğü şehitlerin ruhlarını teslim etmelerini kolayca yapabildiklerini ima eder.
- 39:37Şiir Yorumlama İçin Gerekli Özellikler
- Şiirin iyi yorumlanabilmesi için yapısal özelliklerinin, dil ve üslubunun, sanatçının zihniyetinin ve şiirin ait olduğu dönemin zihniyetinin iyi tespit edilmesi gerekir.
- Şiirdeki anlaşılması güç noktalarının açığa kavuşturulması gerekir çünkü şiir yorumlanması gereken metinlerin başında gelir.
- Şiirde okuyucunun tamamlayacağı boşluklar olduğundan, şiirin farklı yorumlarla sonuçlanabileceğini unutmamak gerekir.
- 40:38Şiir ve Şair İlişkisi
- Bir şiir şairinin izlerini taşır, ancak şair doğrudan kendisinden bahsetmez.
- Şair doğal dünyadaki gerçekliği dönüştürürken, bilgisi, birikimi, düşüncesi, yaşantısı ve yorumu şiire yansır.
- Sanatçı, esere kişisel damgasını vurarak (üslup) özgün bir eser oluşturur, ancak sanat eserinde kendini anlatmaz.
- 45:04Şiir ve Şair İlişkisi
- Şiirin şairine dair bilgiler, şiirleri daha kolay anlamlandırma ve anlamlandırma mizaçlarına yardımcı olabilir.
- Şiirle şair arasındaki ilişkiyi bilmenin faydaları vardır; şairi bilerek şiiri daha iyi anlayabilir, şiire bakarak da şairi daha iyi anlayabiliriz.
- Şiir inceleme yönteminin son konusu, bir şiiri incelerken onu ortaya koyanı tanımaktır.
- 47:02Köroğlu Şiiri Örneği
- Köroğlu, efsaneye göre babasının gözüne Bolu Bey tarafından mil çekilmiş, kör edilmiştir ve bu yüzden "Köroğlu" adını almıştır.
- Köroğlu, babasına yapılan haksızlığa isyan etmiş, Bolu Bey'e baş kaldırmış ve dağa çıkmıştır.
- Köroğlu'nun bu yaşantısını bilmek, şiiri daha derinden görmek ve şiirin anlamını daha kolay kavramaya yardımcı olur.
- 50:27Cevdet Sıtkı Tarancı Şiiri Örneği
- Cevdet Sıtkı Tarancı'nın "Otuzbeş Yaş" şiirinden alınan bir bölümde ölümün herkesin başına gelecek bir şey olduğu ifade edilmektedir.
- Cevdet Sıtkı Tarancı, yaşam boyunca ölüm korkusuyla yaşamış ve şiirlerinde ölüm çok önemli bir temadır.
- Tarancı, ölümden korkmanın yanında yaşama aşık bir şairdir ve "Otuzbeş Yaş" şiirinde ömrünün yarısını tamamladığını ifade etmektedir.
- 54:05Manzume ve Şiir
- Nesir düzyazı, nazım ise dizeler halindeki şiir demektir.
- Edebiyatın iki temel ifade biçiminden biri mensur (düzyazı biçiminde oluşturulmuş eser), diğeri ise manzum (dizeler halinde oluşturulmuş eserlerdir).
- Mensur eserler cümleler halinde, dilbilgisi kurallarına uyularak belli bir plan çerçevesinde oluşturulurken, manzum eserler ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerin tema etrafında ölçülü ve uyaklı bir şekilde bir araya getirilmesi sonucu oluşur.
- 57:15Manzume ve Manzum Hikaye
- Manzume, manzum eserlerin kısa olanlarına verilen isimdir.
- Manzum hikaye, dizeler halinde yazılıp ölçülü uyaklı olmasına karşın coşku ve heyecana değil, bir olaya dayanan bir türdür.
- Manzume önceleri kısa manzum eserler demek iken zamanla manzum hikayenin diğer adı olmuştur.
- 1:00:29Manzume ve Şiirin Farkları
- Manzume, zamanla manzum hikaye için kullanılmış bir türdür ve içeriği hikayedir.
- Manzumeler, dizeler halinde yazılmış, ölçülü ve uyaklı olsa da içerik olarak bir olay bulundurduğu için edebiyatın coşku ve heyecana dayalı metinlerine değil, olay çevresinde oluşan metinler grubuna girer.
- Edebi metinler ikiye ayrılır: coşku ve heyecana dayalı metinler ile olay çevresinde oluşan metinler.
- 1:01:53Mensur Şiir
- Edebiyata son dönemlerde girmiş olan mensur şiir, cümleler halinde yazılmış, içeriği coşku ve heyecana dayalı olan bir türdür.
- Mensur şiirde seci (iç kafiye) kullanılır ve cümleler birbiriyle uyaklı ve redifli olur.
- Mensur şiir, düz yazıyla yazılsa da içeriği coşku ve heyecana dayandığı için coşku ve heyecana dayalı bir metin olarak kabul edilir.
- 1:05:15Edebi Ürünlerin Sınıflandırılması
- Edebi ürünleri sınıflandırırken, metnin dış görünümüne (düz yazı mı, şiir mi) değil, içeriğine bakılır.
- İçeriğinde bir olay varsa, biçimi ne olursa olsun olay çevresinde oluşan edebi metin olarak sınıflandırılır.
- İçeriğinde coşku ve heyecan varsa, biçimi ne olursa olsun coşku ve heyecana dayalı metin olarak sınıflandırılır.
- 1:14:47Manzume ve Şiirin Karşılaştırılması
- Manzume ve şiir arasındaki temel benzerlikleri: dizeler halinde oluşturma, ölçülü ve uyaklı olma.
- Şiirin temel farkı coşku ve heyecana dayanması, manzumenin ise olaya dayanmasıdır.
- Olay çevresinde oluşan edebi ürünler çoğunlukla düz yazılar biçiminde, dilbilgisi kurallarına uygun cümleler halinde yazılmıştır.
- 1:19:31Mensur Şiir Örneği
- Mensur şiir, dışarıdan baktığımızda düzyazı biçiminde yazılmış ama içeriği yönden coşku ve heyecana dayanan bir türdür.
- Mensur şiirde iç kafiye (seci) kullanılır ve cümleler arasında uyak ve redif unsurları bulunur.
- Düz yazı halinde yazılmasına rağmen coşku ve heyecana dayandığı için coşku ve heyecana dayalı edebi metinlerinden biri olarak mensur şiir adı verilir.
- 1:21:18Edebi Eserlerin Türleri
- Edebiyat eserlerinin çeşitlere ayrılması eserlerin şekli değil, içeriği dikkate alınarak yapılır.
- Edebiyatımızda manzum hikaye (manzume) ve mensur şiir gibi yeni türler tanıtılıyor.
- Şiir, coşku ve heyecana dayalı bir metindir.
- 1:21:47Manzume ve Şiir
- Olay içerisinde oluşan edebi metinler anlatmaya ve göstermeye bağlı olarak ikiye ayrılır.
- Manzume, anlatmaya dayalı, olay çevresinde oluşan bir edebi metindir.
- Manzume şiir gibi olsa da içeriği yönüyle bir olaya dayanmaktadır.