Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan psikoloji dersinin ikinci bölümüdür. Eğitmen, konuları detaylı ve anlaşılır bir şekilde anlatmakta, öğrencilere sorular sorarak interaktif bir ders ortamı yaratmaktadır.
- Video, psikolojinin dört amacı (tanımlama, anlama, açıklama, tahmin etme ve kontrol etme) ile başlayıp, psikolojinin temel ölçütleri olan gözlenebilirlik ve ölçülebilirliği açıklamaktadır. Ardından psikolojide kullanılan araştırma yöntemleri (gözlem, anket, test, görüşme, vaka incelemesi, deneysel yöntem ve ilişkisel yöntem) tek tek ele alınmaktadır. Son bölümde ise korelasyon katsayısı, nötr, pozitif ve negatif korelasyon kavramları detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Eğitmen, konuları slaytlar üzerinden görsel olarak göstermekte ve günlük hayattan örneklerle pekiştirmektedir. Özellikle deneysel yöntemde kullanılan kavramlar (bağımsız değişken, bağımlı değişken, deney grubu, kontrol grubu) ve korelasyon katsayısının eksi bir ile artı bir arasında değer aldığı bilgisi gibi önemli detaylar vurgulanmaktadır.
- 00:25Psikolojinin Amaçları
- Psikolojinin dört temel amacı vardır: insan davranışlarını bilimsel ve doğru olarak tanımlamak, davranışların nasıl ve neden gerçekleştiğini anlamak ve açıklamak, davranışlara ilişkin önceden tahminlerde bulunabilmek ve davranışları kontrol edebilmek.
- 01:34Psikolojinin Ölçütleri
- Psikolojinin temel iki ölçütü vardır: gözlenebilirlik ve ölçülebilirlik.
- Gözlenebilirlik, davranışların doğrudan veya dolaylı yoldan gözlenebilmesidir; kişilik, bellek gibi davranışlar testler aracılığıyla dolaylı olarak, yürüme, konuşma gibi davranışlar ise doğrudan gözlenebilir.
- Ölçülebilirlik, davranışların ölçülebilir olmaları durumunda psikolojinin konusu içerisine girmesidir; testler ve anketler ölçme tekniklerinden biridir.
- 03:26Bilimsel Ölçütler
- Gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar iletilebilir, tekrarlanabilir ve sağlanabilir olmalıdır.
- İletilebilirlik, bilim insanlarının elde ettiği sonuçları başkalarına makale, kitap, sunum gibi yollarla bildirebilmesidir.
- Tekrarlanabilirlik, bilim insanlarının çalışmaları başka bilim insanları tarafından farklı zamanlarda ama aynı koşullarda tekrarlanabilmesidir.
- Sağlanabilirlik, yapılan çalışmaların doğrulanabilir ve test edilebilir olmasına denir.
- 04:27Psikoloji Araştırma Yöntemleri
- Psikoloji araştırma yöntemleri: gözlem (doğal gözlem, sistematik gözlem, iç gözlem), anket, test, görüşme, vaka incelemesi, deneysel yöntem ve ilişkisel yöntemdir.
- Gözlem, organizmanın bulunduğu koşullar karşısındaki davranışlarının araştırmacı tarafından incelenmesidir; iç gözlem ise bireyin kendi iç dünyasındaki yaşantılarını anlayıp kendisinin ifade etmesidir.
- Doğal gözlemde araştırmacının herhangi bir müdahalesi olmazken, sistematik gözlemde araştırma koşulları ve konu araştırmacı tarafından belirlenir.
- 07:56Anket ve Test Yöntemleri
- Anket, kişilerin belirli konulardaki görüşlerini, duygularını, düşüncelerini belirlemek amacıyla hazırlanan soru listeleridir; hem soruları hazırlayanların hem de uygulayıcıların uzman olması gerekir.
- Test, bireyin zeka, kişilik, ilgi, tutum ve yetenek gibi özelliklerini ölçmesi amacıyla düzenlenen çoktan seçmeli soru listeleridir; zeka testleri, kişilik testleri, tutum testleri gibi farklı türlerine sahiptir.
- 09:33Görüşme ve Vaka İncelemesi
- Görüşme (mülakat), araştırma yapılacak konu hakkında bireylerin duygu, düşünce ve davranışlarını saptamada kullanılan tekniktir; yüz yüze ve sözel iletişim yoluyla gerçekleşir.
- Vaka incelemesi, davranış bozukluğu olan bireyin davranışlarının altında yatan nedenleri açığa çıkarmak için kullanılan tekniğidir; bireyin kendisi ile yapılan görüşmeler, uygulanan testler, yakın çevresinden edinilen bilgiler ve kişisel bilgiler değerlendirilerek teşhis ve tedavi yöntemleri belirlenir.
- 12:00Deneysel Yöntem
- Deneysel yöntem, araştırmacı tarafından oluşturulmuş yapay bir ortamda değişkenler arasındaki ilişkilerin saptanmasıdır.
- Deneysel yöntemin temel amacı davranışların nedenlerini ve davranışlar arası neden-sonuç ilişkilerini incelemektir.
- Deneysel yöntemde bağımsız değişken (neden olan faktör) ve bağımlı değişken (bağımsız değişkene bağlı olarak meydana gelen sonuç) olarak iki değişken vardır.
- 15:27Deneysel Yöntemde Gruplar
- Deneysel yöntemde iki grup vardır: deney grubu (etkisi incelenecek nedenin uygulandığı grup) ve kontrol grubu (deney grubu ile karşılaştırma için oluşturulmuş, şartlarında hiçbir değişiklik yapılmayan grup).
- Deney grubunun koşulları değiştirilirken, kontrol grubunun koşulları sabit tutulur.
- Denekler (deneyde kullanılan organizma), yaş, cinsiyet, zeka seviyesi, eğitim durumu gibi özellikleri bakımından deney ve kontrol gruplarına eşit dağıtılmalıdır.
- 17:40Bağımlı ve Bağımsız Değişken Örnekleri
- Televizyon programlarının çocukların davranışına etkisinde, çocukların davranışları bağımlı değişken, televizyon programları ise bağımsız değişkendir.
- Düzenli ders çalışmanın okul başarısına etkisinde, okul başarısı bağımlı değişken, düzenli ders çalışmak ise bağımsız değişkendir.
- Sıcaklığın sütün bozulmasına etkisinde, sütün bozulması bağımlı değişken, sıcaklık ise bağımsız değişkendir.
- Spor yapmanın insan sağlığına etkisinde, insan sağlığı bağımlı değişken, spor yapmak ise bağımsız değişkendir.
- 20:22İlişkisel Yöntem
- İlişkisel yöntem, iki ya da daha fazla değişken arasında bir ilişki olup olmadığını, varsa nasıl bir ilişki ve ne kadar güçlü bir ilişki olduğunu inceleyen bir yöntemdir.
- İlişkisel yöntemde neden-sonuç ilişkisi yoktur, sadece ilişki var mı yok mu sorusuna cevap verir.
- Korelasyon, iki değişkenin birlikte değişiminin bir ölçüsüdür ve korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değer alır.
- 22:37Korelasyon Kavramı
- Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değer alır.
- İki değişken arasında hiçbir ilişki yoksa buna nötr korelasyon denir.
- Nötr ilişki örneği: Sesin güzelliği ile boyun uzunluğu, maddi durum ile zeka, saç rengi ile okul başarısı arasında ilişki yoktur.
- 23:54Pozitif Korelasyon
- Bir değişkendeki artış ya da azalış diğer değişkende de artış ve azalışa sebep oluyorsa aralarında pozitif korelasyon vardır.
- Pozitif korelasyon +1 ile 0 arasında yer alır.
- Pozitif ilişki örneği: Ders çalışmayla başarı, yaş ile saç dökülme oranı arasında pozitif ilişki vardır.
- 25:02Negatif Korelasyon
- Bir değişken artarken diğeri azalıyorsa ya da biri azalırken diğeri artıyorsa aralarında negatif (olumsuz) korelasyon vardır.
- Negatif korelasyon 0 ile -1 arasında yer alır.
- Negatif ilişki örneği: Tekrar etme durumuyla unutma arasında negatif korelasyon vardır, çünkü ne kadar çok tekrar edilirse o kadar unutma durumu azalır.
- 26:08Korelasyon Değerleri ve Örnekler
- Korelasyon katsayısı sıfıra yaklaştıkça ilişki azalır, sıfırdan bir'e giderken ilişki artar.
- Korelasyon değerlerinde pozitif veya negatif işaret önemli değil, sayısal değerin yüksekliğine bakılır.
- Pozitif korelasyon grafiğinde iki değişken birlikte artar, negatif korelasyon grafiğinde biri artarken diğeri azalır.
- 28:34Korelasyon Örnekleri
- Pozitif korelasyon örnekleri: Dikkat oranı ile öğrenme, tekrar etme ile hatırlama, alkol oranı ile kanser oranı.
- Negatif korelasyon örnekleri: Dikkat oranı ile hata oranı, tekrar etme ile unutma, tembellik ile başarı.
- Nötr korelasyon örnekleri: Boy ile saç, kilo ile başarı düzeyi, göz rengi ile resim yapma yeteneği arasında ilişki yoktur.