Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan KPSS ve ÖABT sınavlarına hazırlık amaçlı tarih dersidir. Öğretmen, öğrencilere Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemi ve önemli bilim insanları hakkında bilgi vermektedir.
- Video, Osmanlı Devleti'nin eğitim sisteminin dört ana kısmını (örgün, yaygın, askeri ve meslek eğitimleri) ele alarak başlamakta, ardından sıbyan mektepleri, medrese sistemi ve bu sistemdeki eğitim yöntemleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Daha sonra Osmanlı dönemindeki önemli bilim insanları (Akşemseddin, Sabuncuoğlu Şerafettin, Ali Kuşçu, Piri Reis, Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Yanyalı Esad Efendi, Ahmet Cevdet Paşa) ve onların çalışmaları hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca Osmanlı medreselerinin bozulma nedenleri, Osmanlı'nın bilimsel mirası ve bu bilim adamlarının günümüz Türkiye Cumhuriyeti'ne bıraktığı miras da ele alınmaktadır. Eğitimci, sınavlarda çıkabilecek önemli bilgileri vurgulayarak, bir sonraki videoda ekonomi, sanat ve spor konularının işleneceğini belirtmektedir.
- 01:25Osmanlı Devleti Eğitim Sistemi
- Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemi günümüzdeki ismiyle örgün, yaygın, askeri ve meslek eğitimleri olarak dört kısma ayrılır.
- Örgün eğitim planlı ve programlı öğretimdir, silah mekteplerinde, medresede ve sarayda verilir.
- Yaygın eğitim ise günlük hayatta, örneğin bir kızın annesinin pilav yapısına bakarak yapması gibi 24 saatlik bir süreçtir.
- 03:28Saray Eğitim Kurumları
- Sarayda iki okul vardır: Enderun ve Harem.
- Enderun, erkek çocukları eğitmek ve devlet memuru yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
- Harem'de kız çocukları eğitim görür, ancak haremdeki tüm kadınlar padişahın eşi değildir, üst düzey rütbeli ümera sınıfının eşleri olurlar.
- 05:28Değiştirme Sistemi ve Eğitim
- Değiştirme sistemi, devletin merkezi otoriteyi güçlendirmek için uygulanmıştır.
- Kız çocukları ve erkek çocukları değiştirilme sistemine tabi tutulmuştur.
- Türk kızları da eğitim almışlardır.
- 06:58Şehzade Mektebi
- Yedi yaşına gelen şehzadeler oniki yaşına kadar eğitim alırlar.
- Şehzade mektebi'nde unutulmaz bir gün yaşatılır, bu olay "amin olayı" veya "bedi besmele" olarak adlandırılır.
- Amin alayı sadece sıbyan mektebinde değil, diğer eğitim kurumlarında da uygulanır.
- 10:51İlkokul Hatıraları
- Konuşmacı, izleyicileri ilkokul yıllarına geri götürerek 36 yıl önceki bir güne hipnozla gidiyor.
- İlkokulda siyah önlük ve beyaz yakalı kıyafetler giyiliyordu, bu kıyafetler her hafta kolayla, molayla ve sodayla yıkanırdı.
- İlkokulun olduğu yerlerde zil sesinden sonra çocuklar bahçeye koşuşturur, enerji atmak için oyun oynardı.
- 11:48Önlük Zamanı
- Çocuklar okuldan eve geldiğinde önlükleri kaymış, düğmeleri kopmuş olurdu çünkü başka önlükleri yoktu.
- Konuşmacı, 40 yaşındaki izleyicilerin önlük zamanlarını iyi anlayacağını belirtiyor.
- Konuşmacı ilk iki seneyi siyah önlük giydiğini, sonra mavi önlük giydiğini ve bu durumun 35 yaşından sonraki tüm ilkokul öğrencilerinin hatırlayabileceği bir şey olduğunu söylüyor.
- 12:22Sıbyan Mektebi ve Amin Alayı
- Sıbyan mektebi ya caminin altındadır ya da hocanın evidir ve büyük bir kurumsal ilkokul gibi düşünülmemelidir.
- Sıbyan mektebinde çocuklar genellikle Kur'an-ı Kerim ve elifba öğrenirler.
- Çocukların ilk gün okula giderken, bakkal, komşular ve diğer insanlar onlara şeker, para ve yiyecek vererek heybelerini doldururlar.
- 14:01Amin Alayı
- Hoca, çocukların okula giderken ellerini açıp dua eder ve çocuklar zihin açıklığı, milletine, vatanına ve İslam'a faydalı olmaları için dua edilir.
- Çocukların topluca gitme olayına "amin alayı" denir ve bu alayı şehzadelere yapılan şatafatlı alayla birlikte iki farklı alay vardır.
- Sıbyan mektebi'ne kız erkek fark etmek için herkese ücretsizdir ve özellikle dört ve altı yaşlarındaki çocukları almaya özen gösterilmelidir.
- 14:59Ölüm Yaşı ve Evlilik
- Ölüm yaşı insanların evlilik yaşlarını etkiler; Osmanlı Devleti'nde ortalama ömür yaşı elli yıl iken, ölüm yaşı yükselirse evlilikler gecikir.
- Türkiye'de ölüm yaşı 68-70 arası iken, sağlık sektörüne ileri gitmesiyle beraber ortalama ömür uzamıştır.
- Sağlık sektörünün ilerlemesi ve teknolojinin gelişmesiyle sağlıklı bir yaşamın evresi çoğaltılmaya çalışılmaktadır.
- 16:27Sıbyan Mektebi ve Eğitim
- Sıbyan mektebi ilkokul basamağındaki çocukların eğitimidir ve amin alayı denilen toplu gitme töreni vardır.
- İlkokul çok kıymetlidir çünkü ilkokula alışamama, ilkokulu bırakmak isteyen, depresyona giren çocuklar ve akran zorbalığı gibi sorunlar yaşanabilir.
- Akran zorbalığının en masum hali bir lakap takılmasıdır.
- 17:53Sıbyan Mektebi Deneyimi
- Sıbyan mektepleri ilkokullar gibi kalabalık değildir ve Osmanlı nüfusa oranla daha azdır.
- Sınıf düzeni vardır ve hocalar öğrencileri kısa boylu, uzun boylu, kız ve erkek olarak farklı sıralara yerleştirirler.
- Beden eğitimi dersinde öğrenciler sınıfta soyunur ve mahremiyet duygusu bu ortamda bitirilir.
- 19:20Eğitim Anıları
- Sınıfta çizgi çekilir ve öğrenciler bu çizgileri geçmemeye çalışırlar, aksi takdirde cezalandırılırlar.
- Çocuklar arasında uç kalemler için kavgalar yaşanır ve kalemler için birbirlerine yardım ederler.
- Okuma yazmayı söktükten sonra kurdele takılır ve çocuklar bu anı sevinçle anlatırlar.
- 22:01Öğretmenlerin Önemi
- Sıbyan mektebi ilkokul için çok kıymetli bir zamandır ve okuma yazmayı orada öğrenirler.
- Sınıf öğretmenleri asla unutulmaz ve öğretmenler unutulmamalıdır.
- Sıbyan mektebi eğitimin ilk basamağıdır ve dört-altı yaş arası çocuklar bu mekteplerde eğitim görmüşlerdir.
- 23:26Osmanlı Medreselerinin Kuruluşu
- Osmanlı Devleti'nde ilk medrese Orhan Bey döneminde İznik'te açılmıştır.
- Günümüze ulaşan en eski medrese Süleymanpaşa Medresesi'dir.
- Süleymanpaşa, Orhan Bey'in oğludur ve Gelibolu'yu fetheden önemli bir şehzadedir.
- 24:39Medreselerde Öğretmen Sorunu
- Osmanlı Devleti kurulduğunda (1324) ve Orhan Bey döneminde (50 yıl) büyük bir öğretmen açığı yaşanmıştır.
- Medreselerde öğretmen bulmak için çevre illerden ve bölgelerden öğretmenler alınmıştır.
- Medreselerde eğitim dili Arapçadır ve sınıf geçme kitap geçme ile alakalıdır.
- 26:52Medrese Eğitim Sistemi
- Medrese eğitimi sırasında öğrenciler belirli kitapları ezberler ve sınavda sadece bu kitaplardan sorular sorulur.
- Medrese eğitimi bittikten sonra öğrenciler müderris, hekim, mühendis gibi mesleklerde çalışabilirler.
- Mühendis olmak için özel bir ihtisas medresesine gitmek gerekir, medrese eğitimi genel bir eğitimdir.
- 28:08Öğretmen Atamaları ve Medreselerin Sınıflandırılması
- Medreselerde öğretmen atamalarında sınav şartı yoktur, medreseyi bitiren herkes otomatikman öğretmendir.
- Medreseyi bitiren öğrenciler merkez çekilmeden bekler, ihtiyaç duyulduğunda atanırlar.
- Medreselerin sınıflandırılması (20'li, 30'lu, 40'lı, 50'li, 60'lı, 70'li) öğretmenin aldığı maaşı gösterir.
- 29:49Önemli Medreseler
- Fatih zamanında açılan Sahn-ı Seman Medreseleri, Osmanlı'nın ilahiyat fakültesi anlamındaki büyük medreselerdir.
- Kanuni Sultan Süleyman zamanındaki Süleymaniye Medreseleri de büyük medreselerdir.
- Medreselerin özellikleri: İlk medrese Orhan Bey döneminde İznik'te açılan Orhaniyesidir, günümüze ulaşan en eski medrese Süleymanpaşa Medresesidir.
- 31:58Osmanlı Medreseleri ve Eğitim Sistemi
- Kanuni döneminde Süleymaniye medreseleri açılmıştır.
- 17. yüzyıla kadar medreselerde akli ve nakli (ezbere dayalı) dersler birlikte okutulmuştur.
- 17. yüzyıldan sonra akli bilimlerden bazı dersler kaldırılmıştır.
- 32:44Medreselerde Eğitim ve Mezuniyet
- Medreselerde eğitim dili Arapçadır ve medreselerde 20-50 öğrenci bulunurdu.
- Medreseyi bitiren öğrenciler kadı, muhit (stajyer öğretmen), hekim veya nişancı olabilirlerdi.
- Medreselerde başarısız öğrenciler taşraya çıkma cezası alırdı.
- 33:45Cerre Çıkma Sistemi
- Medrese öğrencileri yaz tatillerinde köylerine dönüp halka ders anlatırlardı, bu duruma "cerre çıkmak" denirdi.
- Köylüler öğrencilere harçlık verirdi, ancak zamanla bu harçlık verilmezse öğrenciler zor kullanmaya başlardı.
- Bu durum köylülerin tepkisini çekti ve öğrenciler diğer arkadaşlarını toplayıp köyü basarlardı.
- 35:57Medrese İhtisas Medreseleri ve Akademik Kariyer
- Medreseyi bitiren öğrenciler tıp, hadis, Kur'an öğretimi veya mühendislik gibi ihtisas medreselerinde eğitim görebilirlerdi.
- Medreseye başlayan öğrenci "softa" veya "su" olarak adlandırılırdı.
- Akademik kariyer basamakları: softa, danişment (bilgili öğrenci), muhit (stajyer öğretmen), mülazım (atama bekleme süresi) ve müderris (öğretmen) olarak ilerlerdi.
- 39:22Medreselerde Okutulan Bilimler
- 17. yüzyıla kadar medreselerde akli ve nakli bilimler birlikte okutulmuştur.
- Akli bilimler arasında matematik, geometri, trigonometri, coğrafya, astronomi, mantık ve felsefe yer alırdı.
- Nakli bilimler genellikle İslam tarihi ile ilgiliydi: Kur'an-ı Kerim, kelam, fıkıh, siyer, sünnet, megazi ve peygamberin savaşları.
- 40:42Osmanlı'nın Avrupa'daki Gelişmeler
- 16. yüzyılda Avrupa'da reform ve rönesans gerçekleşmiş, Osmanlı Devleti bu gelişmeleri sallamamıştır.
- Osmanlı Devleti resim ve heykel sanatı konusunda geride kalmış, bu nedenle rönesansı anlayamamıştır.
- Osmanlı Devleti'nin anlayamadığı başka bir nokta ileride sanayi inkılapı ve Fransız ihtilali olacaktır.
- 41:13Osmanlı Medreselerinde Eğitim Sistemi
- Osmanlı Devleti özellikle 17. yüzyıla kadar akli ve nakli bilimleri okuturken, ileriki zamanlarda öğretmen maaşları çok yüksek olduğu için beşik ulema (alimin oğlu alimdir) anlayışı yaygınlaşmıştır.
- Osmanlı'da bir açık bulan müderrisler, kendi oğullarını medreselere alarak 7 yaşındaki çocuklar 17 yaşındaki çocukların derslerine girmeye başlamıştır.
- Günümüzde KPSS gibi sınavlarda genç öğretmenlerin ders anlatması, öğrencilerin onları hoca olarak kabul etmesi zor olsa da, Osmanlı'da bu durum yaygındı.
- 44:33Medreselerin Bozulma Nedenleri
- Medreselerde pozitif bilimlerin ders saatleri önce azaltılıp sonra kaldırılmış, sadece nakli bilimler devam etmeye başlamıştır.
- Medreselere kapasitesinin üstünde öğrenci alınması öğrenmeyi etkilemiştir.
- Medreseler Avrupa'daki bilimsel gelişmeleri takip edemediği için bozulmuş, ayrıca cerre çıkan çocukların köylülerle çatışması da medreselerin bozulmasına katkıda bulunmuştur.
- 46:41Eğitim Sisteminin Sorunları
- Hayatta ve tarihte ders almayan bütün milletler eğitim seviyelerinin düşük olduğunu göstermektedir.
- Sadece akademik başarı değil, iyi bir insan olmak da önemlidir; anne babaya itaatkarsızlık, kumar, alkol, sigara bağımlılığı gibi sorunlar eğitim başarısını olumsuz etkilemektedir.
- İlimle bilimi birleştirirsen bir şey olur, aksi takdirde iki türlü de bir tane eksik kalır.
- 47:45Osmanlı Padişahlarının Eğitime Verdiği Önem
- Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettiğinde, İstanbul'u bir bilim ve kültür merkezi haline getirmek ve sarayda Bizanslı bilim insanlarıyla tartışmak istemiştir.
- Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman, II. Mahmut ve II. Abdülhamid gibi padişahlar eğitime büyük önem vermiştir.
- Medreselerin kendi iç müfredatını gelişimi zorlaştırması, ulemanın akli bilimleri gereksiz görmesi ve rüşvet-iltimas sisteminin artması medreselerin bozulmasına katkıda bulunmuştur.
- 50:2619. Yüzyılda Yeni Eğitim Kurumları
- 19. yüzyılda azınlıklar için ayrı okullar açılmış, Amerikan, İngiliz, Fransız, İtalyan, Rus, İran ve Avusturya okulları gibi farklı müfredatlı okullar kurulmuştur.
- Bu okullarda Türk tarihi ve Türkçe dersi gibi ortak müfredat dersleri bulunmamaktadır.
- Misyonerlik faaliyetleri ile tarihi eserler satın alınmış ve milleti hıristiyan yapma veya farklı mezheplere yönlendirme çalışmaları yapılmıştır.
- 51:43Osmanlı Eğitim Sistemi
- Avrupa'daki gelişmelerin takip edilememesi, göçler sonrasında kentlere gelen nüfusun medreselerde barındırılması ve medreselerin hayır kurumu olarak görülmesi, eğitim sisteminin bozulmasına neden olmuştur.
- Tetimme Medresesi, Sahn-ı Seman Medresesi'ne öğrenci yetiştirmiştir; Sahn-ı Sema Medresesi ise ilahiyat fakülteleri olarak düşünülebilir.
- Sınavda beş tablo (ordu, toprak yönetimi, devlet yönetimi, ekonomi ve sanat) ve yirmi dört bilim insanı konusundan sorular gelebilir.
- 53:48Osmanlı'da Bilim İnsanları
- Yahşi Fakih, Orhan Bey'in imamının oğlu olarak Gebze (veya Geyve) dolaylarında yaşamış ve "Yaş Fakir Menakıbnamesi" adlı Osmanlı'nın kuruluş dönemi ile ilgili bilinen ilk eseri yazmıştır.
- Yaş Fakir Menakıbnamesi, Osmanlı Devleti'nin kuruluş hikayeleri, Osman ve Orhan Bey dönemi ile ilgili bilgiler veren ilk tarihi eserdir ve daha sonra Aşıkpaşaoğlu Tarihinde yer almıştır.
- Ahmediye Ahmet, günümüze ulaşan ilk Osmanlı eseri olan "İskendername"yi yazmıştır; bu eserde Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi hakkında bilgi verilmiştir.
- 58:53Önemli Bilim İnsanları
- Kadızade-i Rumi, Ali Kuşçu'nun hocası olup matematik ve astronomi ile ilgilenmiştir.
- Davut Kayseri, Osmanlı Devleti'nin ilk müderrisi olarak görev yapmıştır.
- Molla Fenari, İkinci Murat döneminde Osmanlı Devleti'nin ilk şeyhülislamıdır.
- Altıncızade, Fatih Sultan Mehmet zamanında üroloji (idrar yolu ve idrar yolları hastalıkları) ile ilgili çalışmalar yapmıştır.
- 1:04:10Akşemsettin ve Bilimsel Çalışmaları
- Akşemsettin, Fatih Sultan Mehmet'in hocası olarak bilinir ve İstanbul'un fethinin kazanılmasına katkı sağlamıştır.
- Akşemsettin, mikrop araştırmacısı olarak da bilinir ve "mikrop teorisini bulan ilk kanser araştırmacısı" olarak nitelendirilir.
- Mikrobiyolojinin babası olarak bilinen Akşemsettin, "Risalet Ün" ve "Madde Tül Hayat" adlı eserler yazmıştır.
- 1:07:18Sabuncuoğlu Şerafettin
- Sabuncuoğlu Şerafettin, Osmanlı Devleti'nin ilk cerrahıdır ve tüm ameliyatlarını "Cerrahiye-ül Haniye" adlı eserinde toplamıştır.
- Türk plastik cerrahinin babası olarak bilinen Sabuncuoğlu Şerafettin, deneysel farmakolojinin öncüsüdür.
- En ünlü deneyi horoz deneyidir; önce kendini ısıtarak panzehir elde edip kendine enjekte etmiştir.
- 1:12:03Ali Kuşçu
- Ali Kuşçu, Timur Devleti'nde doğmuş ve Akkoyunlulara geçmiştir.
- 1473 senesinde Fatih Sultan Mehmet ile Uzun Hasan arasında Otlukbeli Savaşı'nın hemen öncesinden elçi olarak gönderilmiştir.
- Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı ülkesine davet edilen Ali Kuşçu, Ayasofya'yı dünyanın sıfır noktası olarak kabul etmiştir.
- 1:14:03Enlem ve Boylam Farkları
- Enlem farkları dört dakikada bir kilometre, boylam farkları ise dört dakikada 444 kilometre olarak hesaplanmaktadır.
- Ezan farklılıkları boylam farklılıklarından kaynaklanmaktadır.
- Dünya güçleri değiştikçe sıfır kendinden geçirilir, ancak sıfır hala Gribi'de bulunmaktadır.
- 1:16:03Ali Kuşçu
- Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet zamanında yaşamış, Timur Devleti'nde Semerkant'ta yetişmiş Türk astronom ve matematikçidir.
- Ayın haritasını çıkarmış ve Ayasofya Medresesi'nin müderrisi olmuştur.
- İstanbul'un enlem ve boylamını hesaplamış, İstanbul ile İğdır arasında 76 dakikalık fark olduğunu belirtmiştir.
- 1:18:21Denizciler
- Piri Reis, ilk dünya haritasını çizmiş, ilk haritasını Yavuz Sultan Selim'e, diğerlerini Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştur.
- Seyda Reis, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Hint deniz seferlerine katılmış, "Miratül Memalik" (ülkelerin aynası) ve "Kitabül Muhit" (yön kitabı) eserlerini yazmıştır.
- Piri Reis, Portekiz ile işbirliği yaptığı gerekçesiyle idam edilmiştir.
- 1:20:55Ebu Suud Efendi
- Ebu Suud Efendi, yaklaşık otuz yıla yakın İstanbul Tat Kadılığı yapmış, birçok fetvası tartışmalı olmasına rağmen kabul görmüştür.
- Fıkıh, tefsir, dil, edebiyat ve akaid hakkında kitaplar yazmıştır.
- Verdiği kararlar yüzyıllar boyunca aynen uygulanmaya devam etmiştir.
- 1:22:14Takiyüddin Mehmet
- Takiyüddin Mehmet, Osmanlı Devleti'nde bir astronom olarak rasathane kurmak istemiştir.
- İstanbul depremi ve yangını gibi felaketler yaşanınca, bazı çevreler onun gökyüzünü incelemesine karşı çıkmış, "meleklerin eteklerinin altından bakıyor" gibi iddialar yapmıştır.
- Osmanlı Devleti'nin ilk rasathanesini kurmuş, güneş ve ay kelimeler cetvellerine ihtiva eden zic hazırlamıştır.
- Mekanik, matematik, astronomi ve tıp konularında otuz'a yakın eser vermiştir.
- 1:27:19Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi
- Evliya Çelebi, "Seyahat ya Resulallah" diyerek yola çıkmış ve onlarca ülke gezmiş, Osmanlı'nın hemen hemen tüm değerlerine ulaşmış.
- Evliya Çelebi'nin eserleri, yapıları, şehirleri ve şehirlerin isimlerinin nereden geldiği hakkında bilgiler verir.
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi çok dağınıktır ve herkesin okuması gereken bir eserdir.
- 1:28:26Şehir Tarihi Dersinin Önemi
- Şehir tarihi dersi gelmeli çünkü çocuklar şehirlerin nereden geldiğini bilmeli ve onlarla gurur duymalı.
- Şehir tarihi dersinde bir şehrin ilk çağlardan Cumhuriyet dönemine kadar olan tarihi, yetiştirdiği önemli kişiler ve coğrafi işaretli ürünleri incelenmelidir.
- Her liseyi ve ortaokula giden çocuk bu şehrin nereden geldiğini bilmeli ve onunla gurur duymalı.
- 1:31:00Katip Çelebi
- Katip Çelebi, 17. yüzyılda yaşamış ve "Hacı Kalfa" veya "Hacı Halife" lakabıyla bilinir.
- Katip Çelebi, 5000 tane kitabın künyesini vererek eserlerin kaybolmasını engellemiştir.
- Katip Çelebi'nin iki önemli eseri vardır: coğrafya eseri "Cihannuma" ve "Keşfüs Zunun" (Merak Edilen Şey).
- 1:33:53Yanyalı Esad Efendi
- Yanyalı Esad Efendi, 18. yüzyılda yaşamış ve Lale Devri'nin en ünlü fikir insanlarından biridir.
- Yanyalı Esad Efendi, müderris ve kadılık yapmıştır.
- Devrin alimleri kendisine "Muallimi Salis" (Üçüncü Öğretmen) ünvanını vermiştir ve Aristo'nun fizik eserini çevirmiştir.
- 1:35:44"Namı Diğer" Kitabı Hakkında
- Konuşmacı, "Namı Diğer" adlı kitabının ilk eseri olduğunu ve İzmir işgali ile ilgili bir roman olduğunu belirtiyor.
- Kitap, Osmanlı Devleti'nde soyadı olmadığı için yaklaşık seksen önemli kişinin isimlerini ve kökenlerini açıklıyor.
- Kitap, tarihçilerin ve sosyal sınıfçıların kullanabileceği bir el kitabı olarak tasarlanmış ve şu an yirmi baskıyı geçmiştir.
- 1:38:10İzmir İşgali Romanı
- Konuşmacı, İzmir'in işgali ile ilgili yeni bir roman çalışmalarının başladığını ve 14'ü gecesi ile 15'in ilk işgal gününü anlatacağını belirtiyor.
- Tarih unutulursa tekrar aynı şeyleri yaşamaya devam edileceği vurgulanıyor.
- İzmir'in işgali konusunda çok önemli bir kitap yazıldığını ve beğenileceğini düşünüyor.
- 1:39:11Hezarfen Ahmet Çelebi
- Hezarfen Ahmet Çelebi'nin varlığı ve uçuşu hakkında bilgiler yüzyıl sonra yazılmış, o dönemin kaynaklarında herhangi bir bilgi yoktur.
- Hezarfen Ahmet Çelebi, Galata Kulesi'nden Üsküdar'daki Doğancılar Parkı'na uçmuş, ancak sonraki hayat hikayesi bilinmemektedir.
- İnsanlık tarihinin ilk başarılı uçuşunu Hezarfen Ahmet Çelebi'nin yaptığı iddia edilmektedir.
- 1:40:23Lagari Hasan Çelebi
- Lagari Hasan Çelebi, "cılız" anlamına gelen bir isimdir ve bazı kaynaklara göre roket sistemi yapmıştır.
- Lagari Hasan Çelebi, 300 metreye yakın havalanmış ve barut bitince kanatlarıyla inmiştir.
- Lagari Hasan Çelebi, roketle uçan ilk insandır ve bu olay gerçektir.
- 1:44:42Koçi Bey ve Risalesi
- Koçi Bey, devletin durumu hakkında risaleler yazmış ve bunları Dördüncü Murat'a sunmuştur.
- Koçi Bey'in sunduğu risale, Osmanlı Devleti'nin duraklama ve bozulma döneminde çözüm önerileri içermektedir.
- Koçi Bey'in risalesi Türkiye'de hiç okunmamış ve Osmanlı Devleti'nin duraklama döneminden yükselme dönemine geri getirilmesi için önemli bir kaynak olabilir.
- 1:45:56Dördüncü Murat ve Koçu Risalesi
- Dördüncü Murat, saray kadınları ve yeniçerilerle uğraşmak zorunda kalmış, bu nedenle sadrazam öldürülmesine mecbur kalmış.
- Dördüncü Murat çok zor şartlarda başa geçmiş ve Koçu Risalesi'ni uygulayacak vakti bile olmamış.
- Koçu Risalesi'nin okunması gerekiyor.
- 1:46:42Naima Efendi ve Osmanlı Tarih Yazıcıları
- Naima Efendi, Halepli olup Osmanlı Devleti'nin ilk resmi vakasidir.
- Osmanlı Devleti'nde özel tarihçiler vardı ve bunlara şehnameci adı verilirdi.
- Naima Efendi, resmi tarih yazıcısı olarak devletin yazısıdır.
- 1:48:30Erzurumlu İbrahim Hakkı ve Sidişi Hadisesi
- Erzurumlu İbrahim Hakkı, Siirt'te yaşamış ve hocası İsmail Fakirullah'ın talebesi olmuştur.
- İsmail Fakirullah, İbrahim Hakkı'nın türbesinin başına ilk güneşin gelmesi için özel bir sistem kurmuştur.
- Bu sistem, Botan Vadisi'nden doğan güneşin türbenin başına gelmesini sağlayan bir düzenektir.
- 1:52:01Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın Eserleri
- Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın "Marifetname" adında bir eseri vardır.
- Marifetname'de yıldızların insan hayatındaki etkileri anlatılmaktadır.
- İbrahim Hakkı matematik, astronomi ve astroloji ile uğraşmıştır.
- 1:53:04Humbaracı Ahmet Paşa
- Humbaracı Ahmet Paşa, Macar asıllı Fransız ordusunda bir subay olan Conte de Boneva'dır.
- Batı'dan getirilen ilk teknik subaydır ve humbaracı ocağını batı tarzında ıslah etmiştir.
- Subay okulu açmıştır.
- 1:54:30Mehmet Fatih Gökmen
- Mehmet Fatih Gökmen hem Osmanlı Devleti'nde hem de Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşamıştır.
- Hicri takvime ve Ramazan'a uymamızı sağlayan hesaplamaları yapan adamdır.
- Hicri takvimleri 1980'lere kadar getiren bilim insanıdır.
- 1:56:32Mustafa Behçet Efendi
- Mustafa Behçet Efendi, Behçet hastalığına ismini vermiştir.
- Behçet hastalığı, vücudun birden fazla bölümünü etkileyen, iltihaplanmaya ve atardamar-toplardamarda hasara yol açan bir hastalıktır.
- 1:57:43Ahmet Cevdet Paşa ve Meclis-i Mebeyn
- Ahmet Cevdet Paşa, 19. yüzyılda yaşamış önemli bir başhekim olmuştur.
- Meclis-i Mebeyn, Osmanlı Devleti'ndeki ilk medeni kanun olup, İslam hukukunu esas alarak Hanife mezhebine göre yazılmıştır.
- Meclis-i Mebeyn, 1839'da Abdülaziz zamanında ilk nüshaları çıkarılmış, daha sonra Abdülhamit döneminde yürürlüğe girmiştir.
- 1:58:52Ahmet Cevdet Paşa'nın Eserleri
- Ahmet Cevdet Paşa, "Tarihi Cevdet" adlı Osmanlı'nın son dönemini anlatan bir tarih kitabı yazmıştır.
- Ayrıca "Kısası Enbiya" adlı peygamberlerin hayatını anlatan bir kitap da yazmıştır.
- Ahmet Cevdet Paşa'nın kızı Fatma Aliye, ilk Türk kadın yazarı olup, 50 liranın üzerinde yer almaktadır.
- 1:01:42Osmanlı Eğitim Sistemi
- Sıbyan mektebi, 4-6 yaş arası çocuklar için eğitim veren bir mekteptir.
- Osmanlı Devleti'ndeki ilk medrese Orhan Bey döneminde açılmış, ilk müderris Davud'u Kayseri'de görev yapmıştır.
- Fatih zamanında açılan Sahn-ı Sema çok önemlidir ve medreselerde eğitim dili Arapçadır.
- 2:02:46Medreselerin Özellikleri
- Başarısız öğrencilere "cerre çıkmak" denir, yani köylere gidip ders anlatırlar.
- Medresenin bozulmasında "beşik ulemamalı" (alimin oğlu alim) anlayışı etkili olmuştur.
- Medreseyi bitiren bir kişi direkt öğretmen olabilir, ancak hekim olmak için bir yıl daha okumak gerekir.
- 1:03:39Darül-Kurra ve Eğitim Sistemi
- Darül-Kurra, Kur'an öğretilen ve Kur'an-ı Kerim'in hafız yetiştiren bir yerdir.
- Medreselerde alınan diploma "icazetname" olarak adlandırılır.
- Lonca teşkilatında da verilen diploma "icazetname" olarak bilinir.
- 2:05:35Osmanlı Bilim İnsanları
- Osmanlı Devleti'nin ilk müderrisi Akşemseddin'dir ve yıllarca mikroplarla uğraşmıştır.
- Sabuncuoğlu Şerafettin, Osmanlı Devleti'nin ilk ve en ünlü cerrahıdır, "Kitabül Cerrahi" adlı minyatür kitabı Fatih Sultan Mehmet'e sunmuştur.
- Ali Kuşçu, Ayasofya'ya sıfır kabul etmiş, İstanbul'un enlem ve boylamını hesaplamış, ay'ın haritasını çıkarmış ve bir kratere ismi verilmiştir.
- 2:08:37Osmanlı Bilim ve Kültür Adamları
- Seyyidi Ali Reis, Kanuni Sultan Süleyman zamanında seferlerine katılmış, reis idam edildikten sonra yönünü kaybetmemek için "Kitab'ül-Muhit" kitabını yapmış ve "Mirat'ül-Memalik" adlı eserini yazmıştır.
- Seyyidi Ali Reis, Osmanlı Devleti'nin ilk rasathaneyi kurmuştur.
- Evliya Çelebi, "Seyahatname" adlı eserini yazmıştır.
- 2:09:34Diğer Önemli Osmanlı Bilim Adamları
- Hacı Kalfa Hacca Life, bibliyograftır ve "Keşf" adlı eserini yazmıştır.
- Esad Efendi, Aristo'nun fizik eserini tercüme etmiştir.
- Esad Efendi, insanlık tarihinin ilk başarılı uçuşunu yapmış, rokette uçmuş ve yerden üçyüz metre havalanmıştır.
- 2:10:34Osmanlı Tarih Yazarları ve Diğer Önemli Kişiler
- Naima, Osmanlı Devleti'nin ilk resmi tarih yazarıdır.
- Şehnameciler Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın "Marifetnamesi" çok önemlidir ve işık hadisesinin yaşandığı Siirt'tir.
- Humbaracı Ahmet (Kontede), Osmanlı'ya batıdan getirilen ilk teknik uzmandır ve humbara ocağını ıslah ettiği için "Humbara Cami" olarak anılır.
- 2:11:23Osmanlı Medeni Kanunu ve Video Kapanışı
- Ahmet Cevdet, Osmanlı Devleti'nin ilk medeni kanunu olan Mecelle'nin yazarıdır.
- Bu video, Osmanlı Devleti ile ilgili dördüncü videodur ve sonraki videoda ekonomi, sanat ve spor konuları ele alınacaktır.
- İzleyicilerden hücresel soru bankasından soruları çözmeleri ve KPSS tarih soru bankasından Osmanlı kültürleri sorularını çözmeleri istenmektedir.