Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bilal ve Canal tarafından sunulan "Filozofun Yolu" adlı bir felsefe dersi formatındadır. Eğitmenler, metafizik (ontoloji, varlık felsefesi) konusunu detaylı bir şekilde ele almaktadır.
- Video, metafizik kavramının kökenini, Aristoteles'in felsefe tasnifini ve ilk çağ filozoflarından Thales'in görüşlerini anlatarak başlamakta, ardından klasik töz metafiziği, materyalizm, idealizm, dualizm ve süreç metafiziği gibi temel felsefi anlayışları açıklamaktadır. İçerik, 20 dakikalık bir sürede varlık felsefesinin temel kavramlarını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- Videoda ayrıca Heidegger ve Sartre gibi varoluşçu filozofların görüşleri de kısaca ele alınmakta ve bir ders serisinin parçası olarak sunulmaktadır.
- 00:21Felsefe Tarihi ve Metafizik
- Programda metafizik konusu ele alınacak ve felsefe tarihi tek bir sistemin ilerleme tarihi değil, farklı düşünceler ve felsefelerin bir araya gelmesi olarak tanımlanıyor.
- Felsefe okumak, filozofların yazdıklarını okumak demektir ve program ilk çağ felsefe tarihinden başlayarak filozofları teker teker inceleyecek.
- Metafizik, varlık felsefesi veya ontoloji olarak da bilinen bu bölüm, felsefe tarihini kapsayan geniş bir alandır.
- 02:26Metafizik Kavramının Tanımı
- Metafizik, ontoloji ve varlık felsefesi aynı anlama gelir ve günümüzde bu kavramlar arasında ayrım yapılmaz.
- Aristoteles, görünen dünyadaki nesnelerin bilimine fizik pusica adını verirken, duyularla kavramaktan uzak olan, akıl yoluyla kavranan varlık üzerine araştırmaların yapılacağı bilimi ontoloji olarak adlandırır.
- Rodoslu Andronikos, Aristoteles'in notlarını tasnif ederken "ilk felsefe" kısma "metata pusica" başlığını koyarak metafizik kavramını oluşturmuştur.
- 04:39Metafizikin Problem Alanı
- Metafizik, en geniş biçimiyle varlığı, var olanı var olmak bakımından inceler ve bir nesnenin tüm niteliklerini bir kenara koyup yalnızca varlık olmak niteliğini incelemek anlamına gelir.
- Felsefe "varlık nedir?" sorusuyla başlar ve ilk felsefeyi başlatan filozoflar da her şeyden önce varlığı sorgulamaya başlamışlardır.
- Felsefe öncesinde varlık mitosla anlatılırdı; örneğin Hesiodos'un "İsimli Ozan'ın Tegonya" adlı eserinde varoluş anlatımında Kaos, Gaia, Eros gibi mitolojik varlıklar kullanılmıştır.
- 07:27Mitoloji ve Felsefe Arasındaki Fark
- Mitoloji, insanların gerçeği bilme eğilimini gerçekleştirmeleri için kullanılan bir yöntemdir ve genellikle ozanlar tarafından yapılırdı.
- Felsefe, içeriği mitolojik olsa bile akıl yoluyla, akılla yapılan gerekçelendirilme ile izah edildiği için mitolojiden ayrılır.
- İlk çağ filozoflarından Miletli Thales, her şeyin sudan (Okean) oluştuğunu söylemiş ve neden ve nasıl sorularını da sormuştur.
- 08:44Aristoteles'in Metafizik Anlayışı
- Aristoteles'e göre metafizik, varlığı var olmak bakımından incelenmesi bilimidir ve var olana ilişkin rasyonel bir araştırma sürecidir.
- Metafiziksel araştırma genellikle töz üzerinden yürütülür; töz, bir şeyi o şey yapan şeydir (örneğin bardaklık tözü).
- Aristoteles'in başka bir tanımlamasına göre metafizik "ilk nedenin veya ilahi olanın bilimi"dir ve bu tanım günümüzde teolojinin alanına girmektedir.
- 10:23Klasik Töz Metafiziği ve Materyalizm
- Sokrates öncesi doğa filozofları klasik töz metafiziğini savunmuş, sürekli maddenin var olduğunu kabul etmişlerdir.
- Klasik töz metafiziğinde tözler çokluğu hakim olup, her şeyin varlık felsefesi yapılmış ve ilk nedeni bulmaya çalışılmıştır.
- Materyalizme göre evrende var olan yegane gerçeklik maddedir, düşünce beynin bir fonksiyonudur ve determinizm (her şeyin belirli olduğu) materyalizme aittir.
- 10:59Idealizm ve Dualizm
- İdealizme göre madde kendi başına bir düzen kazanamaz, zihin o düzeni kazandırır.
- Berkeley'e göre algılamadığımız şeyler yoktur, Hegele göre ise zihinler gerçekliği yaratır.
- Dualizm, idealizm ve materyalizmin aksine dünyada iki ayrı tözün (beden ve zihin) olduğunu savunur, ancak felsefi araştırmada bu iki tözün nasıl birbirine bağlandığı sorunu ortaya çıkar.
- 13:05Süreç Metafiziği ve Varoluşçuluk
- Süreç metafiziğinde Heraklitos'un "bir dereden iki defa geçilmez" sözüne dayanılarak sürekli değişim içinde olan maddenin bir töz olduğu iddia edilir.
- Varoluşçulukta insan, varlıktan değil, bizzat sorusunu sorabilen yegane varlıktır ve kendini gerçekleştirmeye çalışır.
- Varoluşçulukta insan önce kendi varlığını fark eder, sonra düşünür ve kendi varoluşunu anlamlandırma çabasına girer, bu düşünce sistemine bedenin kendisiyle ilişkili bir yaklaşım getirir.