Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Divan Edebiyatı dersinin ikinci bölümüdür. Eğitimci, ÖSYM sınavlarında sıkça çıkan Divan Edebiyatı konularını anlatmaktadır.
- Videoda Divan Edebiyatı'nın önemli nazım şekilleri detaylı şekilde ele alınmaktadır. İlk bölümde gazel ve kaside konuları işlenmekte, ikinci bölümde ise teşviki, girizgah, tegazzül, fahriye, dua, şarkı, mesnevi, kıta, müstezat, rubai ve ben gibi nazım şekillerinin özellikleri, dizilişleri ve örnekleri açıklanmaktadır.
- Eğitimci, her nazım şeklinin nasıl tanınacağı, beyit sayısı, kafiye düzeni ve bölümleri hakkında bilgiler vererek, ÖSYM sınavlarında bu konularda soru sorulduğunu ve sınavlarda bu bilgilerin önemini vurgulamaktadır.
- 00:45Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri
- Divan edebiyatı nazım şekilleri, ÖSYM'nin en sevdiği ve önemli bir kısım olarak değerlendirilmektedir.
- Divan edebiyatı, başların tacı, tüm testlerinde ilacı ve Cumhuriyet dönemini tahtından sallayan bir edebiyattır.
- ÖSYM'nin bu sene fazlasıyla soru getireceği beklenmektedir.
- 01:29Gazel
- Gazelde aşk, doğa, aşkın verdiği ızdırap ve aşk acısından duyulan üzüntü anlatılır; hem beşeri hem ilahi aşk konuları işlenebilir.
- Türk edebiyatında gazel ilk kez Anadolu Selçukluları döneminde rastlanmıştır ve beyit sayısı beş-virgülonbeş arasında değişir.
- Gazelde a, b, c, d şeklinde kafiye düzeni görülür, ilk beyit matla (doğuş anlamına gelir), son beyit mata, matla'dan sonra gelen beyit hüsn-i matla, madan önce gelen beyit hüsn-i ma'ta, en güzel beyit beytü'l-gazel olarak adlandırılır.
- 04:03Gazel Türleri
- Aşık gazelde aşktan duyulan mutluluk ve sıkıntı anlatılır.
- Rindane gazelde yaşamaktan zevk almak ve yaşamı düşünmek ön plandadır.
- Kemiği gazelde öğüt verici nitelik ön plandadır ve sözlerin özdeyiş niteliği kazanır.
- 04:51Kaside
- Kaside, kast kökünden gelir ve bir devlet büyüğünü (padişah, vezir veya bir de) övgü amaçlı yazılan bir şiirdir.
- Kaside aruz ölçüsüyle yazılır ve beyit sayısı otuzüç-eksen dokuz arasında değişir.
- Türk edebiyatındaki ilk kaside örnekleri onüçüncü yüzyılda rastlanmıştır.
- 05:47Kaside Yapısı ve Konuları
- Kasidede şairin mahlasının bulunduğu bölüme taç beyit adı verilir.
- Kasidede kahve şeması (kendi arasında kafiyeli, daha sonra değişen) kullanılır.
- Kasidede tevhid (Allah'ın varlığını, birliğini anlatır), münacat (Allah'a yalvarmak, yakarmak), Hz. Muhammed'i anlatan bölüm ve eleştiri bölümleri bulunur.
- 07:46Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri
- Teşvik bölümü, bir tasviri yapma (şitaiye), atı övme (rahşiye) veya bayram gibi konuları anlatma şeklinde olabilir.
- Girizgah, esas konuya giriş bölümü olup nükteli veya öğüt verici sözler içerebilir.
- Methiye, kasidenin uyağına göre tekrar yazılan gazeldir; fahriye kendini övme, dua ise kasideyi kime yazdıysanız onun için edilen duadır.
- 09:36Şarkı ve Mesnevi
- Şarkı, Türkler tarafından edebiyatımıza kazandırılan, dört dizili dertlerden oluşan ve nakarat içeren bir nazım şeklidir.
- Mesnevi, günümüzdeki uzun hikaye olarak tanımlanabilir, beyit sayısı sınırsızdır ve aruzun kısa kalıplarıyla yazılır.
- Mesnevi kendi içinde kafiyelidir (aa, bb, cc şeklinde), konu bütünlüğü vardır ve beş mesnevi yazan şairlere hamse sahibi denir.
- 11:18Önemli Mesnevi Örnekleri
- Şeyhname, edebiyatımızdaki ilk mesnevi ve ilk siyasetnamedir, Nabi'nin Hayriye ve Hayrabadı oğlu Ebu adına yazılmıştır.
- Fuzuli'nin Leyla ile Mecnun ve Süleyman Çelebi'nin Necati de mesnevi örnekleridir.
- Kıtada beyit sayısı ikiden on ikiye kadar değişebilir, beyit sayısı ikiden fazla ise kıtayı kebir (büyük kıta) olarak adlandırılır.
- 12:44Müstezat ve Diğer Nazım Şekilleri
- Müstezat, bir uzun bir kısa beyitten oluşan bir nazım şeklidir ve serbest müstezat olarak da bilinir.
- Suya, Türklerin edebiyatımıza kazandırdığı, mani tipi bir kahveye sahip, mahlassız ve zor söylenen bir şiir şeklidir.
- Rubai, arun yirmidört'lü kalıplarıyla yazılan, son kısımlarında asıl söylenmek istenen kısmı bulunan, altıvirgülonbeş arasında değişen bir nazım şeklidir.
- 14:49Divan Edebiyatı Özet
- Divan edebiyatı için gazel, kaside, şarkı ve mesnevi en çok zor geçiren kısımlardır.
- Bu dönem atlanmayacak bir dönemdir ve tüm nazım şekillerini tek tek yazmak önemlidir.