Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında Divan edebiyatı nazım biçimlerini anlatan bir içeriktir.
- Video, Divan edebiyatının çeşitli nazım biçimlerini iki ana kategoride incelemektedir: beyitlerle kurulan tek dörtlük nazım biçimleri (gazel, kaside, mesnevi, kıta, müstezat) ve bentlerle kurulan nazım biçimleri (rubai, mani, murabba, şarkı, terkib bend, tercih bend, tardiye, tesbih, müsemma, sekizli, onlu, taşir). Her nazım biçiminin özellikleri, kafiye düzenleri, bölümleri ve önemli şairleri hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- Video ayrıca Divan edebiyatının dil özellikleri hakkında bilgiler içermekte ve konuyla ilgili örnek sorular çözülerek tamamlanmaktadır. Bu içerik, Divan edebiyatı nazım biçimlerini öğrenmek isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri
- Divan edebiyatı nazım biçimleri üç ana başlıkta incelenir: beyitlerle kurulan tek dörtlük olanlar ve bentlerle kurulanlar.
- Beyitlerle kurulan nazım biçimleri; gazel, kaside, mesnevi, kıta ve müstezat'tır.
- Tek dörtlük olanlar: rubai, tuyu; bentlerle kurulanlar: murabba, terbiye, dörtlü, beşli, müseddes, altılı, müsebba, yedili, müsemma, sekizli, mütessa, dokuzlu, mahşer, onlu, terkib bend ve terci bend'tir.
- 00:57Divan Edebiyatı Özellikleri
- Divan edebiyatında şarkı ve tuyu hariç bütün nazım biçimleri Arap ve Fars edebiyatından alınmıştır.
- Genellikle beyit ve dörtlük nazım birimi kullanılır.
- Beyitlerle kurulan nazım biçimleri gazel, kaside, mesnevi, kıta ve müstezat'tır.
- 01:20Gazel
- Gazel kelime anlamı olarak "kadınlarla aşka sohbet etmek" anlamına gelir ve en çok kullanılan nazım biçimidir.
- Konu olarak aşk, güzellik, içki ve lirik konular işlenir; dört alt başlıkta incelenir: aşka gazel, rindane, şuhane ve hikemi gazel.
- Gazelin özelliklerine göre beyit sayısı beş-ondokuz arasında değişir, konu bütünlüğü genellikle yoktur.
- 02:40Gazelin Teknik Özellikleri
- Gazelin ilk beytine matla, sonrakinesi hüsn-i matla, son beytine mata denir.
- Genellikle son beyit yani mata beyti aynı zamanda mahlas beytidir (şairin adı geçer).
- Gazelin en güzel beytine beytü'l-gazel ya da şah beyit denir, kafiye düzeni ilk beyti a, sonrakiler xa xa şeklinde devam eder.
- 03:48Kaside
- Kaside kelime anlamı "kastetmek, yönelmek" demektir ve Arap edebiyatından alınmıştır.
- Türk edebiyatında din ve devlet büyüklerini övmek için yazılmış şiirlerdir, beyit sayısı otuzüç-doksandokuz arasında değişir.
- Kaside bölümleri: nesip (teşbih), girizgah, methiye, tegazzül, fahriye ve dua'dan oluşur.
- 06:09Mesnevi
- Mesnevi kelime anlamı "ikişer ikili" demektir ve İran edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir.
- Günümüz hikaye ve romanın yerini tutar, divan edebiyatının en uzun nazım biçimidir (yirmi-yirmibeş bin beyit'e kadar çıkabilir).
- Mesnevi'nin bölümleri: önsöz (dibace), tevhid, münacat, naat, miraciye, dört halife için övgü, yazılış sebebi (sebebi telif), asıl konu (ağzı destan) ve son söz (hatime)'dir.
- 08:15Kıta ve Müstezat
- Kıta iki beyitten oluşan bir nazım biçimidir, ikiden fazlaysa kıta-i kebir (büyük kıta) denir.
- Kafiye düzeni ilk beytini gazelin ilk beytini saymazsak gazel gibidir (xa xa şeklinde), mahlassız şiirlerdir.
- Müstezat kelime anlamı "artmış, çoğalmış" demektir, gazelin uzun dizelerine kısa bir dizi (ziyade) eklenerek yazılır.
- 09:44Tek Dörtlük Nazım Biçimleri
- Tek dörtlükten oluşan iki nazım biçimi vardır: rubai ve tuyu.
- Rubai İran edebiyatından alınmıştır, Farsça'da dubat ya da çar mısra denir.
- Rubai'nin kendine özgü aruzun yirmidört kalıbı vardır, bunlarla yazılır biçimde işlenir.
- 10:18Divan Edebiyatı'ndaki Nazım Şekilleri
- Rubai, Divan Edebiyatı'na Türklerin kazandırdığı bir nazım şeklidir ve dört dizelik (dörtlü) bir kafiye ile yazılır.
- Murabba, dört mısralık bölümlerden oluşan bir nazım şeklidir ve bent sayısı a iki dörtlük bb cc şeklinde kafiyelenir.
- Şarkı, divan ile beş arasında değişen bir nazım şeklidir; üçüncü dizesine miyan, dördüncüsü ise nakarat denir.
- 11:30Diğer Nazım Şekilleri
- Gazelin beytinin arasına üç dize eklenerek terbiye yapılır, terbiye ise gazelin önüne iki dize eklenerek yapılır.
- Terkib bent ve tercih bent, bentlerle kurulan en önemli iki nazım biçimidir; beyit sayısı beş-ön, bent sayısı beş-onbeş arasındadır.
- Tardiye, muhammed'in beytinin üzerine üç dize eklenerek yapılır; tesbih ise beytin üzerine beş dize, müsemma sekizli, muaşer onlu, taşir ise sekiz dize eklenerek yapılır.
- 13:23Divan Edebiyatı Hakkında Bilgiler
- Divan Edebiyatı, Türk edebiyatının gelişimi içinde on üç-ondokuzuncu yüzyıllar arasında varlığını sürdürmüştür.
- Divan Edebiyatı'nın dili konuşma dilinden farklıdır, ağırdır ve Arapça, Farsça kelimelerle yüklüdür.
- Fuzuli gazel yazarken, Nedim en önemli şarkı yazarı olmasına rağmen mesnevi yazmamıştır.