Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Auezef Çocuk Gelişimi Bölümü'nde bir eğitmen tarafından sunulan bilimsel araştırma teknikleri dersinin onbirinci ünitesini içermektedir.
- Video, geçerliliğin tanımı ve önemi ile başlayıp, geçerlilik türlerini (görünüş geçerliliği, kapsam geçerliliği, ölçütsel geçerlilik, yapı geçerliliği, uyum geçerliliği) detaylı şekilde açıklamaktadır. İçerik, geçerlilik ve güvenilirlik arasındaki ilişkiyi ele almakta ve araştırmayı geçersiz kılan beş faktörü (geçmişin etkisi, olgunlaşma etkisi, test etkisi, araç etkisi, seçim etkisi) incelemektedir.
- Video, konu anlatımının ardından soru-cevap şeklinde ilerlemekte ve testlerin çözüleceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:07Bilimsel Araştırmalarda Geçerlilik
- Geçerlilik, toplanan verilerin tarafsızlığının ve ölçülen olayın ya da değişkenin nitelikleri uygunluğun ölçüsüdür.
- Bir testin geçerli olabilmesi için güvenilir olması gerekir, ancak güvenilir olması geçerli olması anlamına gelmez.
- Geçerlilik ölçme aracında en önemli özelliktir ve bir testin doğruluğunu yorumlanması açısından önemlidir.
- 01:15Geçerliliğin Belirlenmesi
- Bir ölçeğin geçerliliği sadece kendisiyle değil, kullanış amacına, uygulanan gruba ve puanlama biçimlerine göre belirlenir.
- Doğrudan ölçmelerde geçerlilik daha yüksek iken, dolaylı ölçmelerde yeterince tanımlanmaz ve duyarlılığı düşük olur.
- Geçerlilik türleri: görünüş geçerliliği, kapsam geçerliliği, ölçüde dayalı geçerlik ve yapı geçerliliğidir.
- 01:59Kapsam Geçerliliği
- Kapsam geçerliliği, bir testin ölçmek istediği özellik ya da davranışı ne derecede kapsaması ile ilgilidir.
- Kapsam geçerliliği mantıki yoldan (ölçeğin uygulamadan önce geçerliliği tahmin edilmesi) ve istatistiki yoldan (ilişki katsayısı hesaplanarak) araştırılabilir.
- Geçerliliğin belirli bir kapsamla gösterdiği katsayıya ölçeğin geçerlilik katsayısı denir.
- 03:04Kriter Geçerliliği
- Kriter geçerliliği, daha önceden elde edilen başka ölçümlerle ilişki derecesini ifade eder.
- Kriter geçerliliğin türleri: kestirimsel (yordama) geçerliliği ve uyum geçerliliğidir.
- Kestirimsel geçerlilik, bir ölçeğin kestirimsel puanı ile ölçülmek istenen özellikleri bir kriter arasında korelasyon hesaplanması ile elde edilir.
- Uyum geçerliliği, eş zamanlı olarak geliştirilen ölçekten elde edilecek puanlarla belirtilen kriterler arasındaki korelasyonu değerlendirir.
- 04:29Yapı Geçerliliği
- Yapı geçerliliği, özellikle bir teoride yer alan yapıların ve derecelerin ölçülmesi ile alakalıdır.
- Yapı geçerliliğinin belirleme süreci: yapının tanımlanması, hipotezlerin çıkarılması, deneysel ve istatistik çalışmalar yapılması ve yorumlanmasıdır.
- Yapı geçerliliğini değerlendirmek için alan uzmanları tarafından sorular incelenebilir, aynı yapıyı ölçen başka bir test ile sonuçlar karşılaştırılabilir ve faktör analiz yapılabilir.
- 05:30Görünüş Geçerliliği
- Görünüş geçerliliğinde ifadelerin her okuyucu ve araştırmacı tarafından aynı şekilde anlaşılması gerekir.
- Ölçeğin görünüş geçerliliği bazı durumlarda yükseltmesi varsa, bazı durumlarda gizlenmesi gerekir.
- Uygulamada yakın kişilerin okuması ve uzman görüşün alınması da geçerliliği sağlamada kullanılacak yollardır.
- 06:01Geçerlilik ve Güvenilirlik İlişkisi
- Geçerlilik ne ölçüleceği ile alakalı iken, güvenirlik nasıl ölçüleceği ile alakalıdır.
- Bir ölçmenin geçerli sayılabilmesinin koşulu, onun güvenilir olmasına bağlıdır.
- Geçerlilik, aynı şeyi farklı yöntemlerle ölçme ve aynı sonucu elde etme amacına dayanırken, güvenirlik aynı şeyi aynı yöntemlerle ölçme ve aynı sonucu elde etme amacına dayanır.
- 06:52Araştırmayı Geçersiz Kılan Faktörler
- Geçmişin etkisi, tüm araştırma dışı değişkenler bu geçir geçersizliğin kaynağını oluşturur.
- Olgunlaşma etkisi, araştırma sürecinde meydana gelen değişiklikler sonucu geçersizlik kaynağıdır.
- Test etkisi, davranışların ya da tutumun izlendiği ya da ölçüldüğünü bilinmesinde koşullanarak gerçek dışı davranmaları sonucu oluşan geçersizliklerdir.
- Araç etkisi, araştırma yapılacak süreçte ölçme yöntemi ve araçlarında ortaya çıkan değişikliklerdir.
- Seçim etkisi, kapsama alınacak bireylerle ilgilidir ve tesadüfi rastlantısal olarak seçilmiş bireyler örnekleme hatası dönüşebilir.
- 09:58Ölçme Geçerliliği Türleri
- Uyum geçerliliği analizinde aynı amaca yönelik iki ölçer bilgi ölçen bir ölçü aracının ilişkili olduğu alandaki içeriği yansıtma düzeyi belirlenir.
- Yapı geçerliliği analizinde gözlenemeyen değişkenleri ölçmeyi hedefleyen uzman görüşüne başvurulabilir.
- Geçerlilik türleri kapsam, kriter, yapı ve görünüştür.
- 11:00Geçerlilik Türleri Hakkında Bilgiler
- Teoride yer alan yapıları ölçebildiği geçerlilik türü yapı geçerliliğidir.
- Aynı yapıyı ölçtüğü bilinen başka bir test ile sonuçlar arasında korelasyon hesaplanması gerekir.
- Bir ölçekte yer alan maddelerdeki ifadelerin her okuyucu ve araştırmacı da aynı şekilde anlaşılmasına imkan verme ölçme aracının görünüş geçerliliğidir.
- 11:59Geçerlilik ve Güvenirlik
- Bir ölçme işleminde geçerlilik ölçülecek yer ile ilgilidir.
- Güvenirlik ise ölçme işleminin nasıl ölçüleceği ile ilgilidir.
- Test etkisi, tutum ve dev davranışlarının gözlendiği veya ölçüldüğünü bilmeleri sonucunda kullanarak gerçek dışı davranmaları sonucunda ortaya çıkan geçersizlik kaynağıdır.