Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere bilim felsefesi ve nedensellik ilkesi konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, soru-cevap formatında konuyu pekiştirmektedir.
- Video, nedensellik ilkesinin tarihsel gelişimini ve bilim felsefesinin ortaya çıkmasına neden olan gelişmeleri ele almaktadır. İlk bölümde Newton'un yerçekimi yasası, Hume'un nedenselliği eleştirisi ve Heisenberg'in belirsizlik ilkesi gibi önemli bilimsel gelişmeler anlatılırken, ikinci bölümde bilim ve felsefenin temel farkları, bilim felsefesinin modern bilim anlayışı ve pozitifistlerin eleştirdiği mantık ve matematik yöntemleri gibi konular işlenmektedir.
- Videoda bilimin nesnel, objektif ve var olanı inceleyen bir alan olduğu, felsefenin ise öznel, var olması gerekeni inceleyen bir alan olduğu vurgulanmakta ve Bernard Russell'ın bilim hakkındaki görüşleri gibi konular örnek sorular çözülerek pekiştirilmektedir.
- 00:02Nedensellik İlkesi ve Bilim Felsefesinin Doğuşu
- 17. yüzyılda Newton'un yerçekimi yasası, tüm cisimlerin birbirlerini aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı çektiğini göstermiştir.
- 18. yüzyılda Hume nedenselliği mantıksal olarak eleştirerek nedenselliğe olan güveni sarsmıştır.
- 20. yüzyılda Heisenberg belirsizlik ilkesini ortaya koymuş, bu da nedenselliğin atom altı fizikte geçerli olmadığını göstermiştir.
- Bu gelişmeler felsefe ve bilimde nedensellik görüşünü savunanlar için büyük bir yıkım olmuştur ve bilim felsefesi böyle bir ortamda doğmuştur.
- 02:17Nedensellik İlkesi Hakkında Sorular
- Nedensellik ilkesi doğa bilimlerinin temel varsayımlarından biridir ve felsefe açısından bir doğa ilkesi mi yoksa bir varsayım mı olduğu tartışmalı bir ilkedir.
- Bilim felsefesi, modern doğa bilim anlayışını desteklemek için nedensellik ilkesine dayanmamaktadır, nedenselliğin eleştirisi üzerine kurulmuştur.
- Newton'un bilim felsefesini kurması parçada sözü edilen gelişmelerden biri değildir çünkü bilim felsefesi 20. yüzyılda kurulmuştur.
- 06:58Bilim ve Felsefe İlişkisi
- Bernard Russell, bilgelikle birleştiğinde bilimin sağladığı kudretin tüm insanlığa büyük ölçüde refah ve mutluluk getirebileceğini, tek başına ise yalnız yıkıntılara yol açabileceğini belirtmiştir.
- 9 Temmuz 1955 tarihinde Bernard Russell ve Albert Einstein'ın da katıldığı bir toplantı yapılmış ve "Russell ve Einstein Manifestosu" olarak ünlenen bildiri imzalanarak yayınlanmıştır.
- Bu bildirinin amacı nükleer silahlanmaya son vermektir ve bilim adamlarının buluşlarının nasıl kullanıldığını ve insanlığa hizmet ettiğini hakkında yorum yapmaları gerektiği vurgulanmıştır.
- 08:57Bilim ve Felsefenin Ayrımı
- Bilim ve felsefe temel farklara ayrılır; bilimin konu ve yöntemi somut olgu ve olaylara yönelik olup, konusunu objektif bir şekilde işlemekle yükümlüdür.
- Bilim nesnel olan, objektif olan ve var olanı inceleyen bir alandır, felsefe ise öznel olan ve var olması gerekeni, hem var olanı hem var olması gerekeni inceleyen bir alandır.
- Bilim, olayları ve aralarındaki ilişkileri nesnel olarak ortaya çıkartmaya, felsefe ise bilimsel bilgilerin insan yaşamı üzerindeki etkilerini sorgulamaya yönelir.
- 11:03Bilim Felsefesinin İşlevi
- Bilim felsefesi, bilimsel araştırmalarda başvurulan tümevarım, tümdengelim, hipotez, açıklama, öndeyi temellendirme ve doğrulama gibi süreçleri ve anlamlarını açıklığa kavuşturur.
- Bilim felsefesi bilimlerin yöntemlerini sorgulamaktan bahsedilmektedir.
- 11:50Modern Bilim Anlayışı
- 20. yüzyılda klasik fiziğe duyulan güveni sarsan üç önemli kuram ortaya konuldu: Einstein'ın görelilik kuramı, Planck'ın kuantum kuramı ve Heisenberg'ın belirlenemezlik kuramı.
- Modern bilim anlayışı, bilimin kesin değil, olasılıklı ve göreceli olduğunu savunur.
- Modern bilim anlayışı, her olayın belirli ve değişmez bir nedeninin bulunduğunu varsaymaz, olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerinin göreli ve değişken olduğunu kabul eder.
- 13:32Pozitifistlerin Eleştirisi ve Russell'ın Görüşü
- Pozitifistler, mantık ve matematiğin kullandığı tümdengelme yöntemini eleştirir; bu yöntem genelden özele gitmeden, yeni bir bilgi vermeden temele konulan genel ülkelerden özel sonuçlar çıkarmamızı sağlar.
- Russell'a göre bilim, gözlem ve gözleme dayanan akıl yürütme yoluyla önce dünyaya ilişkin olguları, sonra bu olguları birbirine bağlayan yasaları bularak gelecekteki olayların önceden bilinmesini sağlamaktadır.