Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Deniz Hoca tarafından sunulan 9. sınıf Türkçe dersidir. Eğitimci, edebi sanatlar konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Videoda edebi sanatlar konusu kapsamlı şekilde ele alınmakta ve çeşitli edebi sanatlar tanımlanmaktadır. İlk bölümde benzetme sanatları (teşbih, teşbih belidir, istiare) anlatılırken, ikinci bölümde tenasüp, tezat, telmi, hüsnü talil, tecavü arif, kinaye, tarih iğneleme, irsali mesel ve mübalağa gibi diğer edebi sanatlar örneklerle açıklanmaktadır.
- Video, 10., 11. ve 12. sınıflarda sınavlarda sıkça karşılaşılan bu konuyu öğrenmek isteyen öğrenciler için hazırlanmıştır. Her bir edebi sanat için tanım, özellikleri ve günlük hayattan örnekler verilerek konu pekiştirilmektedir.
- Edebi Sanatlar Tanıtımı
- Edebi sanatlar, anlatımda etkiyi arttırmak, anlatımı zenginleştirmek, güçlendirmek ve renklendirmek için dilin anlam ve sembolik gücünü kullanma özellikleridir.
- Edebi sanatlar, şiirin dilini ağırlaştırabilir ve anlaşılmaz hale getirebilir, ancak eseri daha etkili ve güzel hale getirir.
- Edebi sanatlar konusu yoğun olsa da, dikkatli dinlendiğinde ve örnekler anlaşıldığında oldukça basit bir konudur.
- 01:25Teşbih (Benzetme) Sanatı
- Teşbih, aralarında benzerlik ilgisi kurulan varlık ya da kavramlardan nitelikçe zayıf olanın kuvvetli olana benzetilerek anlatılmasına denir.
- Teşbih sanatında dört öğe vardır: benzeyen (zayıf olan), kendisine benzetilen (güçlü olan), benzetme yönü ve bazen benzetme edatı.
- Teşbih beiye (güzel benzetme), benzetme öğelerinden sadece kendisine benzetilen ve benzeyen kullanıldığında yapılır.
- 04:10İstiare (Eğretileme) Sanatı
- İstiare, benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da kendisine benzetilenin yalnız birinin kullanılmasıyla yapılan edebi sanattır.
- İstiare açık ve kapalı olmak üzere ikiye ayrılır: açık istiare sadece kendisine benzetilen öğesinin kullanıldığı, kapalı istiare ise sadece benzeyen öğesinin kullanıldığı benzetmelerdir.
- 06:29Mecaz-ı Mürsel (At Aktarması)
- Mecaz-ı mürsel, bir sözün benzetme amacı güdülmeden başka bir sözün yerine kullanılmasına denir.
- Mecaz-ı mürsel günlük yaşamda sıklıkla kullanılır ve parça-bütün, neden-sonuç, özel-genel, eser-sanatçı şeklinde yapılabilir.
- 08:21Teşhis (Kişileştirme) Sanatı
- Teşhis, insan dışındaki varlık ve kavramlara, insana ait duyuş ve davranış özellikleri yüklemeye denir.
- Teşhis sanatında kişileştirilen varlık ya da kavramın konuşturulmasına intak denir.
- Teşhis ve intak sanatları birlikte kullanılabilir, örneğin "dal bir gün dedi ki: tomurcuğuna tenimde bir yara işler gibisin" ifadesinde hem intak hem de teşhis sanatı vardır.
- 09:48Tenasüp Sanatı
- Tenasüp sanatı, anlamca birbiriyle ilgili kelimelerin bir arada kullanılmasıdır.
- Örneğin "okul, öğretmen, sınıf, öğrenci, kalem, defter" gibi birbiriyle bağlantılı kelimeler bir arada kullanıldığında tenasüp vardır.
- "Gemi, selam, durdu, ayı, kayıp" veya "çapası, takası, tayfası" gibi gemilerle ilgili kelimeler de tenasüp sanatıdır.
- 10:52Tezat Sanatı
- Tezat sanatı, birbirine karşıt duygu, düşünce, hayal ve durumları ifade eden kavramları bir arada kullanmaktır.
- "Neden böyle düşman görünürsünüz? Yıllar yılı dost bildiğim aynalar" örneğinde düşman ve dost birbirine zıt kavramlardır.
- 11:23Telmi Sanatı
- Telmi sanatı, hemen hemen herkesçe bilinen bir olaya veya kişiye gönderme yaparak o olayı ya da kişiyi hatırlatmaktır.
- "Şirin geçiyor, Ferhat geçiyor" dörtlüsünde Şirin ile Ferhat hikayesi hatırlatılmıştır.
- Fuzuli'nin "Ben de Mecnun'dan füzun aşıklık üstadı var" beytinde Mecnun hatırlatılmıştır.
- 12:06Hüsnü Talil Sanatı
- Hüsnü talil sanatı, bir olayı gerçek nedeninin dışında başka bir nedene, çoğunlukla da güzel bir nedene bağlamaktır.
- "Haziran'da kiraz dalı çocuklar uzansın diye yere doğru eğilir" örneğinde kiraz ağacının yapraklarının yazın yere doğru gelmesi güzel bir sebebe bağlanmıştır.
- "Güzel şeyler düşünelim diye yemyeşil oluvermiş ağaçlar" örneğinde ağaçların yeşil olması güzel bir sebebe bağlanmıştır.
- 13:14Tecavü Arif Sanatı
- Tecavü arif sanatı, bilip de bilmezden gelme, bildiği bir şeyi bilmez görünme sanatıdır.
- "Yaş otuzbeş'te şakaklarıma kar mı yağdı? Ne var benim mi Allah'ım bu çizgili yüz" örneğinde şair saçlarının beyazladığını bilirken bilmemezlikten gelmektedir.
- 13:57Kinaye Sanatı
- Kinaye sanatı, gerçek anlamı da düşünülebilecek bir sözü gerçek anlamının dışında mecaz anlamda kullanmaktır.
- "İşleyen demir pas tutmaz" örneğinde demir pas tutmaması gerçek anlamdır, ancak çalışmayan insanlar için de mecaz anlamda kullanılabilir.
- "Ateş düştüğü yeri yakar" örneğinde ateş düştüğü yeri yakması gerçek anlamdır, ancak acıyı uzun süre unutmayacak manasında mecaz anlamda da kullanılabilir.
- 15:20Tarih İğneleme Sanatı
- Tarih iğneleme sanatı, bir sözü tersini kastederek kullanma sanatıdır.
- "Adamınız gerçekten ustaymış. Onun eli değil bizim makine kararsızlığı bıraktı artık hiç çalışmıyor" örneğinde şair ustanın beceriksiz olduğunu ifade etmek istemektedir.
- "Ne kadar kültürlü olduğu yazılarından belli" cümlesinde ünlem işareti, şairin tam tersini kastettiğini ifade etmektedir.
- 16:08İrsali Mesel Sanatı
- İrsali mesel sanatı, bir şiirde veya eserde atasözlerinden, vecize (özdeyişlerden) bahsedilmesidir.
- "Balık baştan kokar. Bunu bilmemek seyrani gafilin ahmaklığından" örneğinde "balık baştan kokar" atasözü kullanılmıştır.
- 16:34Mübalağa Sanatı
- Mübalağa sanatı, sözün gücünü ve etkisini arttırmak amacıyla bir durum, olay ya da varlığın olduğundan büyük veya küçük, çok ya da az gösterilerek anlatılmasıdır.
- "Manda yuva yapmış, söğüt dalına yavrusunu sinek kapmış" örneğinde mandanın söğüt ağacına yuva kurması ve mandanın yavrusunun sinek tarafından yakalanması abartılmıştır.
- 17:25Video Kapanışı
- Edebi sanatlar konusunun sonuna gelinmiştir.
- Sanatların en ince ayrıntıları ve önemli noktaları örnekler üzerinden aktarılmıştır.
- İzleyicilerden kanala abone olmaları ve sosyal medya hesaplarını takip etmeleri istenmiştir.