Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Aferin Beş" adlı ünite bazlı yazılıya hazırlık ders kanalında Muhteşem ve Harika Hoca tarafından sunulan, bir öğretmen ve öğrenci arasında geçen eğitim içeriğidir.
- Video, 10. sınıf Türkçe dersinin Divan Edebiyatı konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte Divan Edebiyatı'nın tanımı, özellikleri ve önemli şairleri (Ahmet Süleyman Çelebi, Şeyh Ahmet Paşa, Fuzuli, Baki, Nedim, Şeyh Galip, Enderunlu Vasıf) hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca gazel, kaside, şarkı, rubai, tuyu, murabba, terkib bend ve terci bend gibi nazım türleri detaylı olarak incelenmektedir.
- Video ayrıca Divan Edebiyatı'ndaki iki önemli akım olan Hindi akımı ve Mahallileşme akımı (Türkiye Basit akımı) hakkında bilgiler içermektedir. Üniversite sınavlarına hazırlanan öğrenciler için önemli bilgiler sunan bu içerik, Divan Edebiyatı'nın temel unsurlarını ve türlerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- 00:41Divan Edebiyatı Tanıtımı
- Divan edebiyatı, 13. yüzyılda Hoca Dehhan ile başlayıp 19. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş, edebiyatımızın 600-700 yıllık bölümünü oluşturan önemli bir edebiyattır.
- Divan edebiyatı, yüksek zümre edebiyatı, saray edebiyatı veya klasik edebiyat olarak da adlandırılabilir, ancak en çok kullanılan ismi divan edebiyatıdır.
- Divan edebiyatında İran ve Fars edebiyatının etkisiyle aruz ölçüsüyle ağır bir dil kullanılmış, Arapça ve Farsça kelimelere sıkça yer verilmiştir.
- 02:17Divan Edebiyatının Özellikleri
- Divan edebiyatında şiirlerde kalıplaşmış sözlere (mazmunlara) yer verilmiş, özellikle sevgili, sevgiliye kavuşma ve güzellik konuları soyut bir şekilde işlenmiştir.
- Divan edebiyatının en önemli özelliklerinden biri, bütün güzelliği yerine Farsça güzelliğine yer vermiş olmasıdır.
- Sanatçılar bir bütün teşkil etmesi yanında parça güzelliğine de önem vermişlerdir.
- 03:04Önemli Divan Şairleri
- 14. yüzyılda Ahmet'in Süleyman Çelebi, 15. yüzyılda Şeyh Ahmet Paşa ve Necati gibi sanatçılar ön plana çıkmıştır.
- 16. yüzyılda Fuzuli, Baki ve Taşlıcalı Yahya, 17. yüzyılda Nefi ve Nabi, 18. yüzyılda Nedim, Şeyh Galip ve Enderunlu Vasıf önemli şairlerdir.
- 600 yılda çok sayıda şair çıkmıştır.
- 04:00Gazel Türü
- Gazel, divan edebiyatında beyitlerle yazılan önemli bir nazım biçimidir ve üniversite sınavlarında sıkça sorulan bir konudur.
- Gazellerde başta aşk olmak üzere ayrılık, sevgilinin güzelliği ve baharın verdiği neşe gibi konular sıkça işlenir.
- Gazeller, işledikleri konulara göre dört farklı tür olarak sınıflandırılır: aşka gazel, rinda gazel, kadını aşkın zevklerini anlatan gazel ve hikemi tarz gazel.
- 06:10Gazelin Dış Özellikleri
- Gazel, Türk edebiyatına Arap edebiyatından geçmiş divan şairlerinin en çok kullandığı nazım biçimidir ve beyitlerle kaleme alınır.
- Kafiye düzeni a x şeklinde, beyit sayısı ise 5-15 arasında değişmektedir.
- İlk beytine matla, son beytine mat adı verilir; ilk beytiden hemen sonraki beyte hüsn-i matla, son beytinden bir önceki beyte hüsn-i mat adı verilir.
- 07:25Kaside Türü
- Kaside, din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan divan edebiyatı nazım biçimidir.
- Kaside, kastetmek ve övmek anlamında kullanılan bir kelimedir.
- Kasidelerde kafiye düzeni gazel gibidir (aa xa şeklinde) ve beyit sayısı 33-99 arasında değişmektedir.
- 08:57Kasidenin Bölümleri
- Kasideler altı bölümden oluşur: nesip (teşvik), örgüye geçiş, methiye, tegazzül, fahriye ve dua.
- Nesip bölümü 5-15 beyit arasında değişen, şairin sanat gücünü göstermek amacıyla oluşturduğu giriş bölümüdür.
- Methiye bölümü şairin övdüğü kişiyi yüceltmek için oluşturduğu bölümdür ve beyit sayısı değişir.
- 10:14Kasidenin Diğer Bölümleri
- Tegazzül bölümü her kasidede olmayan, olmak zorunluluğu olmayan, 5-12 beyit arasında değişen bir bölümdür.
- Fahriye bölümü şairin kendini övdüğü bölümdür ve bu iki bölümün dili oldukça ağır bir şekilde karşımıza çıkar.
- Dua bölümünde şair övdüğü kişi için uzun ömürlü olmasını ve bahtının açık olmasını ister.
- 11:43Kasidenin İsimlendirilmesi
- Kasideler nesip bölümünden (giriş bölümünden) hatırlanır ve işlediği konulara göre isimlendirilir.
- Kasideler son beytine göre veya son dizenin son kelimesine göre (kafiyesi redifine göre) adlandırılır.
- Su kaidesi, Fuzuli'nin önemli bir kaidesidir ve divan edebiyatının en önemli kaidelerinden biridir.
- 12:33Kaside Türleri
- Kaside, tevhid, müracaat, methiye, mersiye ve hicviye gibi bölümlere ayrılır.
- Tevhid, Allah'ın birliğini anlatan kasidelerdir; müracaat, Allah'a yalvarmayı anlatan; methiyeler ise devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan kasidelerdir.
- Mersiyeler, devlet büyüklerinin ölümü üzerine yazılan kasidelerdir; hicviye ise bir kimseyi eleştirmek amacıyla yazılan kasidelerdir.
- 14:28Şarkı Türü
- Şarkı, Divan edebiyatının önemli nazım şekillerinden biridir ve Türklerin Divan edebiyatına kazandırdığı iki türden biridir.
- Şarkılar genellikle dörder dizelik benlerden kurulan beş ya da altı deliklerle kurulur ve aşk, ayrılık, eğlence konuları işlenir.
- Şarkılarda tekrar eden bölüme nakarat adı verilir ve genellikle düz kafiye şeklinde kafiyelenmektedir.
- 16:42Bentlerle Yazılan Diğer Türler
- Rubai, tuyu, murabba, terkib bend ve terci bend, bentlerle yazılan diğer türlerdir.
- Tuyu, Türkler tarafından Divan edebiyatına kazandırılmış bir türdür, mani gibi kafiyeler kafiye şeması vardır ve tek dörtlükten oluşur.
- Murabba dörder dizelik bentlerden oluşur ve terkib bend ile en fazla karıştırılan yönü terk edilmesi ve tercih edilmesidir.
- 17:51Divan Edebiyatındaki Akımlar
- Divan edebiyatında indi akımı ve mahalleleşme akımı (Türkiye basit akımı) iki önemli akımdır.
- Hindi akımı, Hint kökenli, Hindistan'da ortaya çıkmış, İran üzerinden Divan edebiyatı etkilemiş bir akımdır ve 17. yüzyılda Türk edebiyatında görülmeye başlamıştır.
- Mahalleleşme akımı, 15. yüzyılda Necati tarafından başlatılan, mahalli konuları ve günlük yaşayışı şiire giren bir akımdır ve 18. yüzyılda Nedim ile doruk noktaya çıkmıştır.