Volkanlar

Volkanik patlama sonucu oluşan çukurlara "krater" denir.

Dünyadaki volkanların dağılışı, levha sınırları ile paralellik gösterir. Volkanların yoğun olarak bulunduğu bölgeler şunlardır: 1. Büyük Okyanus çevresi (Ateş Çemberi): Pasifik Plakası'nın çevresindeki diğer tektonik plakalarla etkileşimde olduğu alanları kapsar. 2. Atlas Okyanusu'nun orta kesimleri: Orta Atlantik Sırtı boyunca yeni volkanik ada zincirlerinin oluştuğu yerlerdir. 3. Akdeniz ve çevresi: Afrika ve Avrasya plakalarının etkileşimde bulunduğu, sık sık dalma-batma zonlarının oluştuğu bir bölgedir. 4. Doğu Afrika: Kıtasal kabukların ayrıldığı Doğu Afrika Rift Sistemi boyunca aktif volkanlar bulunur.

Napoli'deki Vezüv Yanardağı, MS 79 yılında patlamıştır.

Ateş Kuşağı, Pasifik Okyanusu çevresinde yer alan ve aktif volkanlar ile depremlerin sıkça yaşandığı bir bölgedir. Bu kuşak, aşağıdaki ülkeleri kapsamaktadır: Japonya; Endonezya; Filipinler; Amerika Birleşik Devletleri (özellikle Kaliforniya); Şili; Yeni Zelanda.

Olympus Mons'ta volkan olmamasının nedeni, Mars'ın ince atmosferine ve levha tektoniğinin olmamasına bağlıdır. Mars'ın atmosferi daha az hareketli olduğu için, Olympus Mons gibi dev volkanlar erozyonla aşınmadan korunabilmiştir.

Mauna Loa Yanardağı tehlikeli çünkü: 1. Lav Akıntıları: Yanardağın püskürmeleri sırasında erimiş kayalar (lav) akış yönüne göre evleri, tarım arazilerini ve büyük yerleşim yerlerini tehdit edebilir. 2. Volkanik Gazlar: Lavlarla birlikte püsküren kükürtdioksit ve diğer gazlar, güneş ışığı altında su buharı, oksijen ve tozla birleşerek volkanik sis oluşturur. 3. Pele'nin Saçları: Sıcak lavların aniden soğumasıyla oluşan cam parçacıkları, püskürme noktasının 1,5 kilometre uzağına kadar yayılabilir ve keskinliklerinden dolayı tehlike yaratabilir. Şu ana kadar Mauna Loa'nın hareketliliği herhangi bir can kaybına neden olmamış, ancak uzun süreli ve şiddetli püskürmeler ciddi hasarlara yol açabilir.

Mavi lav, iki ana yerde görülebilir: 1. Endonezya'daki Kawah Ijen Yanardağı: Bu yanardağ, düzenli olarak mavi sülfürik ateş püskürtmektedir. 2. Yellowstone Ulusal Parkı, ABD: Parktaki bazı volkanik fumarollerde de mavi lav benzeri bir fenomen gözlemlenebilir.

En tehlikeli volkanların patlama aralığı, yılda en az bir kez olarak belirtilmiştir.

Vezüv Yanardağı, elliden fazla kez patladı. En ünlü patlaması ise MS 79 yılında gerçekleşti ve bu patlama Pompeii şehrini volkanik küllerin altına gömdü.

Lav Dünyası olarak adlandırılabilecek bir yer yoktur, ancak dünyadaki bazı aktif volkanlar şunlardır: 1. Erebus Dağı: Antarktika'nın Ross Adası'nda yer alır ve Dünya'nın en güneyindeki aktif yanardağdır. 2. Vezüv Yanardağı: İtalya'nın Campania bölgesinde bulunur ve en aktif volkanlardan biridir. 3. Merapi Yanardağı: Endonezya'daki Yogyakarta ile orta Java arasındaki sınırda yer alır ve ülkenin en aktif yanardağıdır. 4. Kilauea Yanardağı: Hawaii'de bulunur ve Dünya'nın en çok volkanik aktivite gösteren yanardağlarından biridir. 5. Etna Yanardağı: İtalya'da, Sicilya'nın doğu kıyısında yer alır ve Avrupa'nın en yüksek yanardağıdır.

Volkanik tüf, yangına karşı dayanıklıdır.

Ağrı Dağı aktif değildir çünkü son volkanik aktivitesini yaklaşık 10.000 yıl önce gerçekleştirmiştir.

Türkiye'de aktif olduğu düşünülen 10 volkanik dağ bulunmaktadır. Dünyada ise yaklaşık 1400 aktif volkanik dağ olduğu tahmin edilmektedir.

Evet, çamur volkanları tehlikeli olabilir. Çamur volkanları, yer altındaki gazların ve lavların yeryüzüne çıkması sonucu oluşur ve çevresinde ciddi tahribata yol açabilecek etkiler yaratabilir. Ayrıca, aktif durumdaki yanardağlar arasında yer alan Novarupta Yanardağı gibi bazı çamur volkanları, patlamaları sırasında atmosfere büyük miktarda kül ve toz yayarak uzak yerleşim yerlerinde bile solunum problemlerine neden olabilir.

Volkanik dağlar, yaklaşan (çarpışan) levha sınırlarında oluşur.

Evet, volkanların iklim üzerindeki etkisi uzun süreli olabilir. Volkanik patlamalar, atmosfere saldıkları gazlar ve kül nedeniyle hem kısa hem de uzun vadeli iklim değişikliklerine yol açabilir. Kısa vadeli etkiler genellikle patlamadan sonra birkaç yıl sürer ve küresel sıcaklıkların düşmesine neden olur. Uzun vadeli etkiler ise yağış düzenindeki değişiklikleri içerebilir ve kalıcı volkanik aktiviteden kaynaklanan emisyonlar nedeniyle iklim sistemlerinde daha yavaş ama kalıcı değişikliklere yol açabilir.

Santorini patlaması, Volkanik Patlama Endeksi'ne (VEI) göre 6-7 büyüklüğünde olarak ölçülmüştür.

Stratovolkan, yüksek ve dik yamaçlara sahip koni biçimli bir volkandır. Bu tür volkanlar, patlama sonucu açığa çıkan malzemelerin ve lav akıntılarının üst üste birikmesiyle oluşur. Stratovolkanların en çok görüldüğü yer, Pasifik Okyanusu'nun etrafını saran Ateş Çemberi'dir. Türkiye'deki en bilinen aktif stratovolkan ise Ağrı Dağı'dır.

Kalkan volkan ve volkan konisi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kalkan Volkan: Yeryüzüne ulaşan magmanın aşırı derecede akışkan olması durumunda oluşur ve oldukça uzak mesafelere yayılarak yayvan bir görünüm kazanır. 2. Volkan Konisi: Volkandan çıkan kül, kum, çakıl gibi katı parçaların birikmesiyle oluşan konilerdir.

Dünyanın en tehlikeli volkanik bölgelerinden biri olarak Pasifik Ateş Çemberi kabul edilir. Bu bölge, Pasifik Okyanusu'nun çevresinde yer alan ve dünyadaki depremlerin ve volkanik faaliyetlerin çoğunun meydana geldiği jeolojik ve volkanik olarak aktif bir kuşaktır.