TÜFE

TÜFE'nin yüksek olması, enflasyon oranının arttığını ve yaşam maliyetlerinin yükseldiğini gösterir. TÜFE'nin yüksek olmasının bazı sonuçları: Tüketici harcamalarının azalması. Tasarruf oranlarının artması. İşletmelerin maliyetlerinin artması. Ekonomik durgunluğun başlaması. Merkez bankalarının faiz oranlarını artırması. Yüksek TÜFE oranları, genellikle artan enflasyon baskısına işaret eder.

TÜFE ve ÜFE'nin ortalaması olan "TÜFE ÜFE/2" ifadesi, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve üretici fiyat endeksi (ÜFE) değerlerinin aritmetik ortalamasını ifade eder. TÜFE, nihai kullanıcıların tükettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri, ÜFE ise üreticilerin maliyetlerindeki değişimleri izler. Bu iki endeksin ortalaması, ekonomik fiyat değişimlerinin genel bir resmini sunmak için kullanılabilir, ancak tek başına bir anlamı yoktur. Örneğin, bir ülkedeki enflasyon oranını belirlemek için genellikle TÜFE ve ÜFE'nin aylık ve yıllık değişimleri dikkate alınır.

2025 yılı Ağustos ayı için kira artış oranının %58 olması durumunda, bu oran yasal sınır olan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 12 aylık ortalama oranının (%41,13) üzerinde olduğu için uygulanamaz. Konut kiralarında, 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren kira artışı, 11 Haziran 2022 öncesinde olduğu gibi TÜFE (12 aylık ortalama) oranına göre belirlenmekte ve ev sahipleri bu oranı aşamamaktadır. İşyeri kira sözleşmelerinde ise kira artış oranı, sözleşmede belirlenen oran kadar olacaktır.

Hem yıllık hem de aylık TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) önemlidir. Aylık TÜFE, bir önceki aya göre fiyat değişimini gösterir. Yıllık TÜFE ise, geçen yılın aynı ayına göre fiyat değişimini gösterir. Bu veriler, ekonomik analizler, kamu çalışanlarının maaş zamları, emekli aylıkları, kira artış oranları gibi birçok kalemin belirlenmesinde kullanılır.

Yıllık enflasyon ile 6 aylık enflasyon arasındaki fark, hesaplama periyotlarından kaynaklanmaktadır. Yıllık enflasyon, bir yıl içindeki tüm ayların enflasyon oranlarının ortalaması alınarak hesaplanır. 6 aylık enflasyon ise belirli bir altı aylık dönemdeki enflasyon oranlarının farkı ile bulunur. Bu nedenle, 6 aylık enflasyon oranı, yıllık enflasyon oranından daha düşük olabilir. Örneğin, 2025 yılı Haziran ayı enflasyon oranı %35,05 olarak açıklanırken, 5 aylık toplam enflasyon farkı %15,10 olarak kaydedilmiştir.

2019 yılında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %11,84, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise %7,36 artmıştır. TÜFE: Bir önceki aya göre: %0,74. Bir önceki yılın Aralık ayına göre: %10,59. Bir önceki yılın aynı ayına göre: %8,55. On iki aylık ortalamalara göre: %15,18. Yİ-ÜFE: Bir önceki aya göre: %0,69. Bir önceki yılın Aralık ayına göre: %7,36. Bir önceki yılın aynı ayına göre: %7,36. On iki aylık ortalamalara göre: %17,56.

PPI (Üretici Fiyat Endeksi) ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) aynı değildir, çünkü farklı ekonomik göstergeleri ölçerler. TÜFE, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçer ve enflasyonun temel göstergesidir. PPI, yerli üreticilerin ürünleri için aldıkları satış fiyatlarındaki zaman içindeki ortalama değişimi ölçer. PPI, TÜFE'deki artışlara öncülük edebilir; çünkü üretim maliyetlerindeki değişiklikler, genellikle tüketici fiyatlarına yansımadan önce üretici seviyesinde ortaya çıkar.

Hayır, E-TÜFE ve E-EFE TÜFE aynı değildir. E-TÜFE, elektronik ürünler için hesaplanan bir Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) türüdür. TÜFE ise genel olarak hanehalkının satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçer. E-EFE TÜFE hakkında ise bilgi bulunmamaktadır. Daha fazla bilgi için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) veya Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) gibi resmi kurumların web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.

Ocak ayında TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) şu şekilde hesaplanır: 1. Fiyat Veri Toplama: Belirli bir mal ve hizmet sepeti için fiyat verileri perakende satış noktalarından ve diğer kaynaklardan toplanır. 2. Fiyat Değişikliklerinin Hesaplanması: Toplanan fiyatlar, her bir mal ve hizmet için önceki bir baz döneme göre fiyat değişikliklerini hesaplamak için kullanılır. 3. Ağırlıklı Ortalama Fiyat Değişiklikleri: Bireysel fiyat değişiklikleri, ilgili ağırlıkları kullanılarak birleştirilir ve toplam sepet için ağırlıklı ortalama bir fiyat değişikliği elde edilir. 4. Endeks Numarasının Hesaplanması: Ağırlıklı ortalama fiyat değişikliği, seçilen bir baz döneme göre TÜFE’yi hesaplamak için kullanılır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan TÜFE, 2003=100 temel yıllı zincirleme endeks yöntemiyle hesaplanır. Hesaplama formülü: I = w (Pi / Po). I: Endeks. Pi: Cari ay fiyatı. w: Ağırlık. Po: Temel yıl fiyatı. TÜFE, her ayın 3'ünde saat 10.00'da TÜİK tarafından açıklanır.

O zamanın parası, aşağıdaki web siteleri ve e-Devlet üzerinden hesaplanabilir: Parasal Değer Hesaplama (hesaplama.net). e-Devlet Parasal Değerleri Güncelleme Aracı. e-Devlet üzerinden hesaplama yapmak için şu adımlar izlenir: 1. e-Devlet'te giriş yapılır ve arama kutusuna "Parasal Değerleri Güncelleme Aracı" yazılır. 2. "Uygulamaya git" seçeneği tıklanarak TÜİK'in sayfasına gidilir. 3. Sol taraftaki sekmelerden "Parasal Değerleri Güncelleme" seçilir. 4. "Yeni belge oluştur" tıklanır. 5. "Sorgu Türü" "Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)" olarak seçilir. 6. İlk tarihe ürünün alındığı tarih, son tarihe ise bulunulan ay yazılır. 7. Değer kısmına ürünün alındığı zamanki alış fiyatı yazılır ve "Belge Oluştur" seçeneği tıklanır. Alternatif olarak, parasal değer hesaplama işlemleri için parasal-deger.hesaplama.net sitesi de kullanılabilir.

2016 Eylül ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 0,18 oranında artmıştır.

"Kiracı kontrat yenileme dönemlerinde kira bedelini bir önceki yılın aynı ayına göre TÜİ̇k de belirtilen TÜFE artış oranı seviyesinde artışla ödemeyi şimdiden kabul ve taahhüt eder" ifadesi, kiracının, kira sözleşmesinin yenilendiği dönemlerde kira bedelini, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) artış oranına göre artırmayı önceden kabul ettiği anlamına gelir. Bu tür bir anlaşma, Türk Borçlar Kanunu'nun 344. maddesinin birinci fıkrasına uygundur; bu maddeye göre, tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında TÜFE'deki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Ancak, taraflar arasında böyle bir anlaşma yoksa, kira bedeli ve artışı hakim tarafından belirlenir ve bu artış TÜFE oranını geçemez.

ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) arasındaki fark, hesaplama yapılırken kullanılan fiyat kalemlerinin derlendiği kaynaktır. ÜFE. TÜFE. Hesaplama yöntemleri: TÜFE. ÜFE. Örnek: X, Y ve Z ürünlerindeki fiyat değişimleri şu şekilde hesaplanabilir: Ağırlıklandırma işlemi yapıldığında Ocak ve Şubat aylarındaki enflasyon %50 olarak hesaplanır. Ağırlıklandırma işlemi yapılmasaydı enflasyon %70 olurdu. Not: Detaylı ve doğru bir hesaplama için TÜİK'in yöntemleri ve verileri dikkate alınmalıdır.

Ocak ayında hem ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) hem de TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi) oranları yayımlanmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan bu oranlar, aşağıdaki kaynaklarda bulunabilir: tcmb.gov.tr; legalbank.net; yontemymm.com.tr.

Ecrimisil hesaplamasında ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) oranı esas alınır. Sonraki dönemler için ecrimisil değeri, ilk dönem için belirlenen miktara ÜFE artış oranının tamamının yansıtılması suretiyle bulunacak miktardan az olmamak üzere takdir edilir.

6 aylık TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve yıllık TÜFE farkı, belirli bir dönemdeki fiyat değişimlerinin zaman dilimine göre nasıl farklılık gösterdiğini ifade eder. - 6 aylık TÜFE: 6 aylık bir dönemde (örneğin, Ocak-Haziran) TÜFE'deki değişimi gösterir. Bu dönemde TÜFE'deki artış oranı, aylık değişimlerin birikmesiyle hesaplanır. - Yıllık TÜFE: Bir yıl içindeki tüm aylarda TÜFE'deki değişimi gösterir. Yıllık TÜFE, aylık değişimlerin yıllık ortalamasıyla hesaplanır. Fark: 6 aylık TÜFE, daha kısa bir zaman dilimini kapsadığı için genellikle yıllık TÜFE'den daha düşük olacaktır. Yıllık TÜFE, daha uzun bir zaman dilimindeki tüm aylık değişimleri içerdiği için daha yüksek bir değer olabilir. Örnek: 2025 yılı Temmuz ayında yıllık TÜFE %33,52 artarken, 6 aylık TÜFE (Ocak-Haziran) %19,08 artmıştır.

Hayır, yıllık TÜFE kesinleşmemiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre, 2025 yılı Temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %33,52 olarak açıklanmıştır. Dolayısıyla, yıllık TÜFE'nin kesinleşmesi için henüz bir süre bulunmaktadır.

12 aylık TÜFE ortalamasının nasıl hesaplandığına dair bir örnek bulunamadı. Ancak, yıllık TÜFE'nin hesaplanması için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Tüketici sepetinin belirlenmesi. 2. Ağırlıklandırma. 3. Fiyat takibi. 4. Endeks numarasının hesaplanması. Yıllık TÜFE oranları, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) internet sitesinden öğrenilebilir. Enflasyon hesaplamaları ile ilgili en doğru ve güncel bilgiler için resmi kaynaklara başvurulması önerilir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon sepetini toplumun tüketim kalıplarını daha gerçeğe yakın şekilde yansıtmak amacıyla günceller. Bu güncelleme kapsamında: Ağırlığı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilir. Ağırlığı azalan ürünler sepetten çıkarılır. Her yıl aralık ayında yapılan bu güncelleme, fiyat derlenen yerleşim ve iş yerlerini, ürün tanımlarını ve ağırlıkları kapsar.

Emeklilik güncelleme katsayısı, her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel endeksindeki (TÜFE) değişim oranının %100'ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının %30'unun toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunur. Formül: Güncelleme Katsayısı = (TÜFE Değişim Oranı %100) + (Gelişme Hızı %30). Örneğin, 2024 yılı için %44,38 TÜFE ve %3,2 büyüme oranı üzerinden yapılan hesaplamada, 2025 yılı güncelleme katsayısı 1,4534 olarak açıklanmıştır. 2008 öncesinde büyümenin %100'ü hesaba katılırken, 2008 sonrası için bu oran %30'a indirilmiştir.